«مبدا نهضت: مجموعه مقالات 15 خرداد» 60 مقاله دارد
کتاب «مبدا نهضت: مجموعه مقالات قیام پانزده خرداد به مناسبت بزرگداشت پنجاهمین سالروز قیام پانزده خرداد به کوشش رحیم نیکبخت‌میرکوهی، مجتبی سلطانی‌احمدی» در قالب مجموعه‌ای دو جلدی به نکات تازه‌ای درباره قیام 15 خرداد اشاره می‌کند. این اثر که شامل 60 مقاله است و توسط گروهی از محققان نوشته شده به مناسبت پنجاهمین سالگرد قیام پانزده خرداد 1342 از سوی خانه کتاب به چاپ رسیده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، رحیم نیک‌بخت، مدیر پروژه تحقیقاتی کتاب «مبدا نهضت: مجموعه مقالات 15 خرداد» به خبرگزاری کتاب ایران گفت: امسال پنجاهمین سالگرد قیام پانزده خرداد است. به همین دلیل مسوولان خانه کتاب تصمیم گرفتند مجموعه مقالاتی را با رویکرد جدید به قیام 15 خرداد منتشر کنند. این پروژه به بنده و مجتبی سلطانی احمدی سپرده شد.
وی ادامه داد: نگارش این کتاب با سفارش مقاله به 100 محقق تاریخ انقلاب اسلامی در سراسر ایران آغاز شد و چون با محدودیت زمان مواجه بودیم به جای صدور فراخوان، به صورت تلفنی و حضوری با محققان در این باره صحبت کردیم.
نیک‌بخت افزود: در آغاز موضوع‌های پیشنهادی محققان برای ارایه مقاله گردآوری شد و پس از بررسی و تایید، مقالات مورد نظر به محققان پیشنهاد داده شد. بر اساس این تحقیقات توانستیم 60 عنوان مقاله با موضوعات جدید را گردآوری و نتیجه آن را در مجموعه دو جلدی مقالات 15 خرداد در هزار و 500 صفحه تدوین و منتشر کنیم.
وی درباره محققان این طرح پژوهشی توضیح داد: بیشتر این افراد تجربه بیش از ده سال تحقیق در حوزه تاریخ انقلاب را دارند. برخی از آنها شاهدان وقایع آن روز‌ها بودهاند همچون دکتر جواد منصوری که در دوره انقلاب و بعد از آن یکی از چهره‌های تاثیر‌گذار بود. سیدهادی خسروشاهی، قاسم تبریزی، رسول جعفریان، ابراهیم ذوالفقاری دیگر محققان صاحب‌نام این حوزه‌اند و در کنار آنها محققان شهرستانی که بیشتر در زمینه تاریخ کارشناسی‌ارشد دارند و در حوزه محلی کار می‌کنند انتخاب شده‌اند. بیش از 75 درصد این دو جلد کتاب توسط این نویسندگان تهیه شده است.
نیک‌بخت ادامه داد: این کتاب در شش فصل تدوین شده است. مقالات فصل اول به واقعه 15 خرداد و چگونگی وقوع، ریشه‌های این قیام، ویژگی‌ها و پیامد‌های آن می‌پردازد. فصل دوم به بررسی نقش احزاب و گروه‌ها اختصاص پیدا کرده است و مواضع احزاب را در قبال قیام 15 خرداد مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل سوم نقش شخصیت‌ها را در قیام 15 خرداد همانند مرحوم آیتالله فلسفی و شهید مهدی عراقی بررسی می‌کند. فصل چهارم شامل ادبیات و خاطره است و بازتاب قیام 15 خرداد را در شعر و ادبیات مورد بررسی قرار می‌دهد و بخشی هم به خاطرات 15 خرداد اختصاص دارد.
وی در توضیح بیشتر درباره مقالات با موضوع ادبیات گفت: در این مقالات اشعاری گنجانده شده‌اند که برای نخستین بار چاپ میشود. شعر «روایت منظوم از قیام 15 خرداد» توسط حجت‌الاسلام سید احمد حسینی همدانی در سال 1342 سرود شد. این اثر برای نخستین بار است که در این کتاب منتشر میشود و یکی دیگر از مقالات مهم این مجموعه مربوط به شعر حماسی «عاصم زنجانی» در وصف امام خمینی(ره) است.
نیک‌بخت ادامه داد: جلد دوم کتاب، فصل‌های پنجم و ششم را دربرمی‌گیرد. در فصل پنجم «قیام 15 خرداد در سراسر ایران» مورد بررسی قرار گرفته است. در این بخش حدود 21 شهر به تفکیک مورد بررسی قرار گرفته‌اند که می‌توان به شهرهای تبریز، ارومیه، اصفهان، شیراز، کازرون، سبزوار، جهرم ، ورامین، اشاره کرد. این شهر‌ها پس از اعلام خبر دستگیری امام خمینی (ره) شاهد حضور گسترده مردم در اعتراض به رژیم پهلوی بود. یکی دیگر از مقالات این بخش به گستره جغرافیای قیام 15 خرداد می‌پردازد. در فصل ششم نیز «تاریخ نگاری و منبع‌شناسی قیام 15 خرداد» و معرفی بخشی از فعالیت‌های سید حمید روحانی درباره قیام و منبع‌شناسی قیام 15 خرداد در این چارچوب مطرح میشود.
وی با بیان اینکه این اثر در مدت سه ماه به پایان رسید و منبع بکری از اطلاعات را در کنار مصاحبه‌های جدید در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد گفت: اسناد و مدارک به جای مانده از قیام 15 خرداد نشان می‌دهد در این روز مردم ایران در تمام شهر‌ها به اقدام رژیم پهلوی اعتراض کردند؛ حتی در شهرهای دور افتاده که مردم به هیات حاکمه تلگراف زدند.
نیک‌بخت ادامه داد: بنده نزدیک به 15 سال است که در حوزه تاریخ انقلاب ایران کار می‌کنم و مدیریت پروژه‌های تحقیقاتی بسیاری را برعهده داشتم و با نویسندگان مختلفی در ارتباط بودم. من و آقای سلطانی در واقع با داشتن سابقه کاری در این حوزه موضوعات بکر را یادداشت می‌کردیم و در تدوین این مجموعه مقاله از آنها استفاده کردیم. البته درباره قیام 15 خرداد در دیگر شهر‌ها هنوز هم می‌توان مقاله نوشت. این کتاب می‌تواند فتح بابی برای دیگر پژوهشگران حوزه انقلاب باشد.
وی درباره انتخاب عنوان کتاب «مبداء نهضت: مجموعه مقالات قیام 15 خرداد» گفت: با توجه به پنجاهمین سالگرد آغاز نهضت امام خمینی(ره) و معرفی قیام 15 خرداد 1342 به عنوان مبداء آغاز نهضت امام(ره) این عنوان را برای کتاب انتخاب کردیم.
