انقلاب اسلامی نتایج جستجو

گفت‌و‌گو/خبر

چهل‌وهفتمین اثر تحقیقی دفتر ادبيات انقلاب در آستانه انتشار

دفتر ادبیات انقلاب اسلامى تاکنون یازده مجلد از «روزشمار انقلاب اسلامى» مربوط به دوره زمانى اول فروردین 1356 تا 26 دى 1357 را منتشر کرده است. جلد دوازدهم این روزشمار به حوادث 27 تا 30 دى 1357 اختصاص دارد که در روزهای آینده از سوی انتشارات سوره مهر راهی بازار نشر خواهد شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، میرزاباقر علیان‌نژاد، گردآورنده و تدوینگر جلد دوازدهم «روزشمار انقلاب اسلامی» به خبرگزاری کتاب ایران گفت: در تاریخ معاصر ایران حادثه‌‏اى به اهمیت وقوع انقلاب اسلامى وجود ندارد. پدیده انقلاب اسلامى را نمی‏توان فقط جابه‏‌جایى قدرت در میان حکمرانان دانست؛ حادثه‌‏اى که فقط سلسله‌‏اى سقوط کند و جاى خود را به قدرتى دیگر بدهد. تاثیر شگرف این انقلاب بر مناسبات فرهنگى، اجتماعى و سیاسى مردم، در تاریخ ایران بى‏‌نظیر بوده است که از آن میان می‌توان به ورود مردم به صحنه سیاست و دخالت مستقیم آن‌ها براى به زیر کشیدن نظام شاهنشاهى و برپاداشتن حکومتى تازه، برقرارى نظام جمهورى اسلامى و دیگر نهادهاى حکومتى با راى مردم، به دست آوردن استقلال سیاسى و نفى دخالت قدرت‌هاى بزرگ در امور کشور، رسیدن به آزادی‌هاى مدنى و پایدارى و جان‏‌فشانى آن‌ها براى حفظ انقلاب اسلامى اشاره کرد. وی ادامه داد: بر پایه این اعتقاد، دفتر ادبیات انقلاب اسلامى در حوزه هنرى شکل گرفت و واحد تدوین تاریخ انقلاب اسلامى این دفتر با همکارى گروهى از پژوهشگران، تدوین «روزشمار انقلاب اسلامى» را آغاز کرد. علیان‌نژاد با اشاره به محتوای جلد دوازدهم «روزشمار انقلاب اسلامی» گفت: تحولات سیاسى گسترده ایران در اواخر دى ماه 1357 به حدى بود که یک جلد از «روزشمار انقلاب اسلامى» به دوره تاریخى 27 تا 30 دى 1357 اختصاص یافت. وی ادامه داد: در این مجلد به تحولاتى مانند گسترش مخالفت‌هاى مردمى با حکومت پهلوى و دولت شاپور بختیار، انعکاس گسترده پیام‌ها و سخنان امام خمینى(ره) در خبرگزاری‌ها و مطبوعات داخلى و خارجى، یورش نظامیان و چماق‌داران در بسیارى از شهرها به مردم، استعفاى گروهى از نمایندگان مجلس شوراى ملى و وزیر دادگسترى، اعتصاب غذاى گروهى از همافران، تدارک و برنامه‏‌ریزى تظاهرات اربعین، تهیه اساسنامه شوراى انقلاب اسلامى، آزادى گروهى از زندانی‌های سیاسى و در نهایت تظاهرات میلیونى اربعین در سراسر کشور پرداخته شده است. علیان‌نژاد با بیان این‌که این شماره از «روزشمار انقلاب اسلامی» تحولات گسترده این دوره زمانى کوتاه را در دو محور اصلى «جبهه مبارزه» و «جبهه حکومت» بررسى کرده است، گفت: در جبهه مبارزه موضوع‌هایی مانند رهبرى انقلاب اسلامى در چهار محور «رهبرى مردم در داخل کشور»، «تعیین دولت جدید و صدور احکام»، «محکومیت حکومت بختیار، شوراى سلطنت و مجلسین شوراى ملى و سنا» و «ویژگی‌هاى جمهورى اسلامى، تظاهرات میلیونى اربعین و روحانیت و مردم» مطرح شده‌اند. تدوینگر دوازدهمین جلد «روزشمار انقلاب اسلامی» توضیح داد: «شاه و شاپور بختیار»، «نظامیان» و «کشورهاى غربى و اسراییل» موضوع‌های مورد بحث در جبهه حکومت پهلوی را تشکیل می‌دهند که در این مجلد از «روزشمار انقلاب اسلامی» به آنها پرداخته شده است. جلد دوازدهم «روزشمار انقلاب اسلامی» در 437 صفحه به کوشش میرزاباقر علیان‌نژاد تدوین و نوشته شده است. این کتاب با شمارگان دو هزار و 500 نسخه به‌زودی از سوی انتشارات سوره مهر منتشر خواهد شد.

زمان نشست «نقش بازار در پیروزی انقلاب» مشخص شد

نشست تخصصی نقش بازار در پیروزی انقلاب اسلامی در محل موزه عبرت ایران برگزار می‌شود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، موزه عبرت ایران بر اساس برنامه‌های خود با محوریت برگزاری چندین نشست تخصصی مختلف، همایش نقش بازار در پیروزی انقلاب اسلامی را با حضور اندیشمندان و مبارزان بازار، در موزه عبرت ایران برگزار می‌کند. این نشست از ساعت 9 تا 13 چهارشنبه بیستم شهریور 1392 در محل موزه عبرت ایران واقع در تهران، میدان امام خمینی(ره)، خیابان فردوسی، خیابان کوشک مصری، خیایان شهید یارجانی، شماره 11 برگزار می‌شود. پیش از این نشست یک روزه و تخصصی «شکنجه – ساواک – پهلوی» از سوی موزه عبرت ایران و با همکاری مجمع هماهنگی کانون‌های اسنادی و تاریخ‌پژوهی کشور(مهتاب) در تاریخ 25 دی 1392 برگزار شد. موضوع‌های مورد نظر این نشست، واکاوی کتاب‌های «در دامگه حادثه»، «اثر انگشت ساواک» و «داوری ساواک»، رژیم پهلوی و سیاست سرکوب، شکنجه در عصر پهلوی، ساواک و الگوبرداری از اینتلجن‌سرویس، سیا و موساد، ساواک و شکنجه‌گران، ساواک و شکنجه‌شده‌ها اعلام شده بود. موزه عبرت ایران در منطقه تاریخی باغ ملی یا میدان مشق سابق در تهران قرار گرفته است. این میدان از میادین تاریخی شهر تهران، با تاریخچه‌ای از مسایل سیاسی، اجتماعی، نظامی، فرهنگی و هنری به حساب می‌آید. قدمت این منطقه به زمان فتحعلی شاه قاجار برمی‌گردد. موزه عبرت ایران، با استفاده از اسناد و مدارک مکتوب و شفاهی موجود و با حفظ و بازسازی فضای آن زمان سعی در به تصویر کشیدن حرکات و جنایات رژیم پهلوی و معرفی آن به نسل جوان و فراهم آوردن زمینه‌های پژوهشی برای محققان و اندیشمندان داخلی و خارجی دارد. پس از تغییر مخوف‌ترین شکنجه‌گاه تاریخ ایران به موزه عبرت ایران، کار بازسازی و آسیب‌شناسی این مکان با نظر مثبت سازمان میراث فرهنگی کشور انجام و در تاریخ 8 بهمن ماه ۱۳۸۲هجری شمسی رسما افتتاح شد.

تحلیل روابط ایران و آمریکا در دوران حکومت پهلوی

کتاب «معمای ایرانی» نوشته کنت پولاک، تحلیلگر ارشد سازمان سیا در ایام ریاست جمهوری بیل‌کلینتون از سوی عرفان قانعی‌فرد ترجمه و توسط نشر علم در 3300 نسخه منتشر می‌شود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، عرفان قانعی‌فرد، مترجم و پژوهشگر تاریخ با اعلام این خبر به خبرگزاری مهر گفت: كتاب «معمای ايرانی Persian puzzle» به قلم کنت پولاک در سال 2003 در آمریکا به چاپ رسید و مدتی پس از انتشار، با نامه رسمی ناشر و موافقت مولف، برای نخستین بار به فارسی برگردانده شد. به گفته مترجم کتاب «معمای ایرانی»، کنت پولاک، تحلیلگر سابق سازمان سیا در ایام ریاست جمهوری بیل کلینتون بوده که در این کتاب، پیشینه نزاع‌های سیاسی و روابط ایران و آمریکا را در سال‌های قبل و بعد از انقلاب مورد بررسی قرار داده است. رگه‌هایی از سنت قدیمی تحلیلگران سیا، مبنی بر پیش‌بینی سقوط نظام ایران بعد از انقلاب در این کتاب هم به چشم می‌خورد؛ به این معنی که پس از انقلاب بعضی تحلیلگران سیاسی به بهانه‌های مختلف چون جنگ و تحریم و گروگانگیری آمریکایی‌ها و... خبر از فروپاشی نظام دادند و البته تفسیرشان، تحلیل و تفسیر درستی نبود؛ پولاک هم از جمله همین افراد است که خواه ناخواه رگه‌هایی هرچند کمرنگ از این گونه تحلیل و تفسیرها را در کتابش می‌توان یافت. این کتاب، 13 فصل را در بر می‌گیرد. فصل نخست آن با عنوان «از پرسپولیس تا پهلوی» به بررسی تاریخ کهن ایران می‌پردازد و این‌که چرا ایرانیان تا این اندازه به تاریخ کهن خود می‌بالند و به آن افتخار می‌کنند. در فصل دوم به دوره رضا شاه پرداخته می‌شود و «آمریکای زشت»، عنوان سومین فصل کتاب است. در این فصل به آغاز شکل‌گیری روابط میان ایران و آمریکا در اواخر دوران رضا شاه و اوایل دوره محمدرضا پهلوی توجه شده است. «آخرین شاه ایران» و «انقلاب»، عناوین فصل‌های چهارم و پنجم از کتاب «معمای ایرانی» است. در ششمین فصل از گروگانگیری آمریکایی‌ها در ایران و شکسته شدن غرور آمریکایی‌ها سخن به میان آمده؛ «دوران جنگ» و «میراث امام» عنوان بخش‌های هفت و هشت کتاب است. در فصل نهم با عنوان «دوران جدید» به دوره سازندگی و روزگار بعد از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اشاره شده است. به گفته عرفان قانعی‌فرد، دهمین فصل از کتاب «معمای ایرانی» با عنوان «در آستانه» به بررسی مسئله تروریسم در دهه 90 و سال‌های ریاست جمهوری بیل کلینتون می‌پردازد؛ پولاک در فصل یازدهم و دوازدهم از علاقه ایران به مجهز شدن به انرژی اتمی سخن گفته و این خواسته ایران را قابل بحث و بررسی عنوان کرده و گفته این مسئله موجب بروز حساسیت‌هایی در برخی از قدرت‌های جهان نسبت به ایران می‌شود، اما در سیزدهمین و آخرین فصل، گفته‌های خود را نقض کرده و ایران را یکی از قدرتمندترین و صاحب نفوذترین کشورهای منطقه دانسته است. در کتاب «معمای ایرانی» به معاهده عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای NPT هم اشاره شده است. به گفته مترجم کتاب براساس این معاهده، کشورهای عضو از جمله ایران، سال‌ها پیش از انقلاب پذیرفته‌اند که از انرژی هسته‌ای برای ساخت جنگ‌افزار استفاده نکنند؛ جالب این‌که پاکستان، هند و رژیم صهیونیستی عضو این پیمان نیستند؛ کره شمالی هم از آن خارج شده و چین نیز هنوز این پیمان را به رسمیت نشناخته است. قانعی‌فرد گفت: این کتاب، به هر حال اثر بسیار مهم و ارزشمندی است که نگاه یک غیرایرانی به تاریخ نزاع‌ها و روابط ایران و آمریکا را نشان می‌دهد. ما همواره نگاه ایرانی‌ها را مورد بررسی قرار داده‌ایم و کمتر به واکاوی اندیشه و دیدگاه غیرخودی‌‎ها یا غیرایرانی‌ها و بررسی نزاع‌های سیاسی بین نسبت به دو کشور پرداخته‌ایم. کتاب «معمای ایرانی»، حاصل سال‌ها تحقیق و مطالعه کنت پولاک در زمینه تاریخ معاصر ایران است و بنا به شغل او به اسناد درجه اول هم دسترسی داشته است. کنت پولاک، متولد 1966 و دارای مدرک دکتری از دانشگاه ام آی تی MIT بوده و از سال 1988 تا 1995 تحلیلگر مسایل نظامی ایران در سیا بوده؛ او مسئولیت امور خلیج فارس در شورای امنیت ملی آمریکا را برعهده داشته و هم اکنون نیز در مرکز سبان Saban Center for Middle East Policy یکی از مهم‌ترین اتاق فکرهای آمریکا ـ موسسه بروکینگز Brookings ـ مشغول کار است. قانعی فرد در واشنگتن هم با مولف دیدارها و گفتگوهایی درباره عراق و آمریکا داشته است. ترجمه این کتاب با ویرایش کامل، مانند دیگر آثار مترجم، توسط نشر علم منتشر می‌شود و به بررسی وضعیت تاریخ معاصر ایران و نزاع‌های سیاسی بین دو کشور ایران و آمریکا از نگاه یک آمریکایی می‌پردازد؛ به عبارت دیگر، فصل به فصل این کتاب، سیر تاریخی ایران و نحوه تعامل با آمریکا را تشریح کرده است.

بازشناسی نقش احسان نراقی در حاکمیت پهلوی دوم

«چون اسفنج، نرم: بازشناسی نقش دکتر احسان نراقی در حاکمیت پهلوی دوم» جدیدترین اثر صفاءالدین تبرائیان است که در ادامه سلسله کتابهای وی درباره بازشناسی نقش رجال و عناصر ذی نفوذ در حاکمیت پهلوی دوم با بررسی زوایای پیدا و پنهان زندگی احسان نراقی به عنوان یکی از سرشناس‌ترین چهره‌های روشنفکر در دوره پهلوی، این بخش از تاریخ معاصر را مورد واکاوی قرار می‌دهد و قرار است توسط موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران منتشر شود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، «سراب یک ژنرال» و «‌وزیر خاکستری» از دیگر آثار تبرائیان است که به ترتیب درباره بازشناسی نقش ارتشبد طوفانیان و داریوش همایون به عنوان رجال و عناصر تاثیرگذار در حاکمیت پهلوی دوم توسط همین موسسه منتشر شده‌اند. تبرائیان درباره این که چه شد که برای نوشتن یک اثر تاریخی، شخصیت احسان نراقی را انتخاب کرد، به سایت موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران گفت: من از سالها پیش یک پروژه‌ای را آغاز کردم که در آن به بازشناسی نقش رجال و عناصر ذی نفوذ حکومت پهلوی پرداختم. در نخستین انتخاب و‌ در کتاب «سراب یک ژنرال» شخصیت ارتشبد طوفانیان را مورد بررسی قرار دادم . دلیل این انتخاب آن بود که نقش وی از جهات مختلف حائز اهمیت بود و در فاصله 15 خرداد سال 1342 تا پیروزی انقلاب، ‌بدون اجازه طوفانیان کسی حق نداشت یک فشنگ تهیه کند. داریوش همایون هم مهم‌ترین عنصر سیاسی و مطبوعاتی این دوران بود که سومین قطب مطبوعاتی کشور بود و نخستین روزنامه صبح، یعنی آیندگان را بنیان گذاری کرد. از همین رو برای کتاب دومم وی را انتخاب کردم . همایون، قائم‌مقام حزب رستاخیز و وزیر اطلاعات و جهانگردی کابینه آموزگار بود. وی برای نخستین بار سخنگویی کابینه را در ایران پایه گذاری کرد. خودش هم سخنگوی دولت آموزگار بود. اما احسان نراقی از نگاه من سرشناس ترین روشنفکر در حکومت پهلوی دوم بود که حاشیه‌ها و حرف و حدیثهای زیادی حول و حوش شخصیتش به چشم می‌خورد. شاید به همین خاطر هم هست که این کتاب به شکلی بسیار مفصل‌تر و در دو جلد و 1200صفحه آماده انتشار است. وی افزود: گمان می‌کنم جا داشته باشد درباره جریان روشنفکری یا بنا به اطلاق من روشنفکری پهلویستی به بحث و بررسی بپردازیم. نراقی جزو نحله‌ای است که به انقلاب اعتقادی نداشت و از منتقدین سرسخت گروههایی بود که به پارادیم مبارزه مسلحانه اعتقاد داشتند. تبرائیان درباره دلیل انتخاب نام «چون اسفنج نرم» برای این کتاب گفت: با وجود تمام انتقاداتی که به تفکرات نراقی وارد است وی شخصیت نرم و انعطاف پذیری در برابر فشارها داشت. احسان نراقی از این جهت حائز اهمیت است که هم با رجال دوره پهلوی کاملا آشنا بود و هم هیچ وقت زیر بار مسئولیت دولتی یا درباری نرفت. مهم‌ترین مسئولیت وی مدیریت موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی بود که البته خود او پایه‌گذار این موسسه است. وی بیشتر به دنبال کارهای فرهنگی بود. احسان نراقی سه بار هم بعد از انقلاب دستگیر شد، به همین خاطر، هم قبل از انقلاب و هم بعد از انقلاب حول و حوش شخصیت نراقی حرف و حدیثهای زیادی مطرح است. در کتاب «چون اسفنج نرم» با روایت زندگی نامه و فعالیتهای احسان نراقی و نقش او در انقلاب به واکاوی بخشی از تاریخ معاصر پرداخته‌ایم. این کتاب 17 فصل دارد. زندگی نامه و فراز و فرودهای زندگی نراقی خود دارای جذابیتهای زیادی است. وی نواده ملا محمدمهدی و ملا احمد نراقی است. در فصل سوم کتاب با عنوان «سایه روشنهای نراقی در دولت ملی دکتر مصدق» به چالشهای میان مصدق و آیت‌الله کاشانی پرداخته می‌شود و نراقی نیز در این میان پیغامهای این دو شخصیت را جابه‌جا می‌کرده است. وی در دوره نوجوانی و جوانی به حزب توده گرایش پیدا می‌کند و بخش مهمی از زندگی اش بیانگر وقایع کودتای 28 مرداد سال 1332 است. رهایی نراقی از چنگال کمونیسم، تحصیلاتش در خارج از کشور،‌ ماموریت وی از طرف یونسکو مبنی بر کار و تحقیق بر روی جوانان و ریاست وی بر کمیسیون جوانان سازمان یونسکو از مطالبی است که در دیگر بخشهای این کتاب می‌خوانید. تاسیس و فعالیتهای موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی نراقی از مهمترین فصلهای این کتاب است. بحث و گفت‌وگوهایی که در ارتباط با همکاریهای نراقی با سازمان ساواک وجود دارد و همچنین مدارک و اسنادی در این خصوص نیز در این کتاب گرد آوری شده است. وی در نقش فشارشکن و طرفینی، هم با نیروهای مخالف جامعه که قشرهای فرهنگی و نخبگان جامعه را شامل می‌شد و هم با حکومت پهلوی دوم ارتباط داشت. خط کشیهای نراقی با شریعتی، ‌کابوسها و سوء‌ظنهایی که درباره همکاری نراقی با ساواک وجود دارد‌، ریاست نراقی بر موسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی، بحثهایی پیرامون ضرورت انقلاب، اسناد و مدارکی از بازجوییهای نراقی در اوین و بسیاری از مطالب دیگر درباره مهم‌ترین وقایع تاریخی مرتبط با این شخصیت و در این برهه، در این کتاب جمع‌آوری شده است. وی درباره مخاطبان این کتاب، خاطرنشان کرد: این کتاب در سطح نخبگان و دانشگاهیان است و دانشجویان رشته‌های علوم انسانی، نخبگان سیاسی و اساتید دانشگاه مخاطبان این کتاب به شمار می‌روند. این اثر بر اساس تحقیقات گسترده و مطالعه پرونده‌های 12 گانه نراقی در ساواک و همچنین ساعتها گفت‌وگو با شخص احسان نراقی، کاملا منصفانه و به دور از هر گونه قضاوت شخصی به نگارش در آمده است. از آنجایی که در هنگام نگارش این کتاب مرحوم نراقی دائم در حال رفت و آمد به پاریس بود من ناگزیر بودم برای پاسخ به سؤالات متعددی که در مطالعاتم به آنها برخورد می‌کردم منتظر وی بمانم. به همین خاطر و بر اساس مطالعات و مستندات و همچنین گفت‌وگوهای متعددی که با مرحوم نراقی داشتم این کتاب حدود 4-5 سال زمان برد.

مقاله‌هایی که راهنمای مبارزات شد

اکرم دشتبان: «از تبعید تا پیروزی: زندگینامه و مجموعه مقالات و مصاحبه‌های آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی» به عنوان پنجاه‌وششمین کتاب تحقیقی تولید شده در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، با گردآوری و تدوین میرزاباقر علیان‌نژاد به حوادث سیاسی زندگی آیت‌الله مکارم شیرازی می‌پردازد.‌ پیشی‌بینی چهره مورد نظر این اثر برای تشکیل حکومت جمهوری اسلامی، سازمانی که حافظ انقلاب باشد و چگونگی چاپ و انتشار مقالات علیه رژیم پهلوی در آن دوران بهانه‌ای شد تا با نویسنده کتاب به گفت‌وگو بنشینیم. علیان‌نژاد از پژوهشگران دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و مسوول واحد تدوین تاریخ این مجموعه است. تاکنون مجلدات نهم تا یازدهم روزشمار انقلاب اسلامی با تدوین او منتشر شده و مجلدات دوازدهم و سیزدهم این مجموعه نیز در دست انتشار است. ـ آقای علیان‌نژاد، شما در مقدمه کتاب دلیل تدوین این اثر را مقالات و مصاحبه‌های آیت‌الله مکارم شیرازی در روزنامه‌های اطلاعات و کیهان، در سال 1357 و ویژگی این مقالات در به روز، مستند، شیوا و قابل فهم بودن آنها عنوان کرده‌اید. آیا تنها همین نکته‌ها دلیل نگارش کتاب «از تبعید تا پیروزی» شد؟ ـ بله، دلیل اصلی همین‌هاست که در مقدمه کتاب آورده‌ام. زمانی که در حال تدوین روزشمار انقلاب اسلامی بودم به برخی مقالات آیت‌الله مکارم شیرازی در روزنامه‌های کیهان و اطلاعات رسیدم که دامنه و فراگیری جالبی داشت؛ به عنوان نمونه آیت الله مکارم شیرازی در آنها هم به اقدامات شاپور بختیار، نخست وزیر وقت و نظامیان پاسخ می‌داد و هم مردم را راهنمایی می‌کرد. متن مقالات هم شیوا و روان بود. نکته دیگری که برایم جالب بود سابقه آیت‌الله مکارم شیرازی در نگارش مقالات و چاپ‌ آن‌ها از سال‌های 1325 و 1326 به بعد بود. در کتاب‌های روز شمار انقلاب اسلامی به دلیل آن که باید به تمام مباحث انقلاب پرداخت، امکان آوردن متن کامل مقالات آیت‌الله مکارم شیرازی وجود نداشت. به همین دلیل چکیده مقالات در روز شمار انقلاب اسلامی گنجانده شد. اما به نظر می‌رسید این مقالات ارزش پرداخت به صورت مستقل را دارد. برای همین، آوردن متن کامل آنها را در قالب یک کتاب به هدایت الله بهبودی که مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و کارشناس روز شمار انقلاب اسلامی است پیشنهاد دادم. وی هم مایل بود این مقالات به صورت جداگانه استخراج و در قالب یک کتاب تدوین شود. ـ در شرح عنوان کتاب، بر جلد آن آمده: «زندگینامه، مقالات و مصاحبه‌ها» بخش زندگینامه آیت‌الله مکارم شیرازی بر چه اساسی تالیف شد؟ ـ در فاز اول مقالات را جدا کردم و در گام بعدی تصمیم گرفتم برای آشنایی خواننده با آیت الله مکارم شیرازی، زندگینامه مختصر حدود 5 صفحه‌ای را در ابتدای مقالات بیاورم. برای این کار به مطالب به نگارش درآمده درباره زندگی ایشان مراجعه کردم، اما در اطلاعات ارایه شده تناقض‌هایی وجود داشت. وقتی به سایت آیت الله مکارم شیرازی مراجعه کردم دیدم زندگینامه و دو مقاله درباره تبعید ایشان به مهاباد، انارک و نائین به صورت کامل آمده است. در این زندگینامه مبارزات و همراهی که با امام خمینی (ره) از سال 1341 داشتند آمده بود. اما در منابعی که وجود داشت تنها اشاره کوتاهی به تبعید در سال‌های 1356 و 1357 و مبارزات ایشان شده بود و به صورت خاص به دوران تبعید پرداخته نشده بود و تنها برخی مصاحبه‌ها به آن اشاره‌ای داشت. این موضوع باعث شد تا زندگینامه کاملی از ایشان را بیشتر بر مبنای مسایل سیاسی و فرهنگی به کتاب اضافه و زندگی آیت‌الله مکارم شیرازی بین سال‌های 1341 تا 1357 را پررنگ کنم. زیرا زندگی ایشان دارای چند وجه سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و علمی بود و آنچه من در این کتاب توان بررسی آن را داشتم وجه سیاسی زندگی ایشان بود که این بخش هم به اثر اضافه شد. ـ نحوه بهره‌گیری از منابع چگونه بود؟ ـ مرکز بررسی اسناد تاریخی تاکنون حدود 50 عنوان کتاب از مجموعه «یاران امام به روایت اسناد ساواک» منتشر کرده است که بیشتر آنها متعلق به مبارزان شهید و فوت شده است. سیاست این مرکز مطالعاتی انتشار اسناد بعد از فوت فرد مبارز انقلابی است. به همین دلیل دسترسی چندانی به اسناد مبارزات آیت‌الله مکارم شیرازی در ساواک نداشتم و مجبور شدم 30 عنوان کتاب منتشر شده درباره افراد مختلف همچون آیت‌الله فلسفی، آیت‌الله مرعشی نجفی و آیت‌الله طالقانی که با ایشان در ارتباط بودند را بررسی و از طریق فهرست اَعلام کتاب‌ها، اسناد مبارزات آیت‌الله مکارم شیرازی را به روایت ساواک استخراج و به مجموعه اضافه کنم. یکی از فعالیت‌های ایشان در مسجد ارک بود که از آن سندی در اختیار نداشتم و از کتابی که با عنوان «مسجد ارک به روایت اسناد» منتشر شده استفاده کردم تا بتوانم زندگینامه مستندی از آیت‌الله مکارم شیرازی بنویسم. ـ چرا به سراغ ایشان نرفتید؟ آیت‌الله مکارم شیرازی در قید حیاتند و به یقین اطلاعات حوادث تاریخی آن دوره را در اختیار شما قرار می‌دادند؟ ـ ما نمی‌خواستیم وقت ایشان را بگیریم، زیرا در دیداری که داشتیم گفتند از صدا و سیمای جمهوری اسلامی و مرکز اسناد انقلاب اسلامی به ایشان مراجعه و مصاحبه‌هایی را انجام داده‌اند که قرار است به صورت کتاب منتشر شود. اما برای رفع نقایص نقاط حساس تاریخی که در آن دخیل بودند مانند بازداشت ایشان در شب 15 خرداد سال 1342 از مصاحبه‌های چاپ شده در نشریات مختلف که در آن وضعیت زندان و دستگیری خود را توضیح داده‌اند، استفاده کردم. متن مصاحبه‌ها و خاطراتی که ایشان از دوره تبعید داشتند و اطلاعات آن به صورت کامل در اسناد و نشریات مختلف موجود بود و در پاره‌ای موارد هم از متن خاطرات ایشان استفاده کردم. ـ آیا برای انجام مصاحبه با ایشان هم اقدامی انجام شد؟ ـ ما مستقیما مساله را با ایشان مطرح نکردیم ولی قرار شد وقتی نگارش اثر تمام شد آن را مرور کنند و بخش‌هایی را که لازم می‌دانند، به کتاب اضافه یا از آن کم کنند. در جلسه‌ای هم که داشتیم گفتند، برخی مطالب که در این کتاب خوانده‌اند برایشان تازگی داشت، مانند متن سخنرانی ایشان در مسجد ارک که به واسطه اسناد ساواک در این کتاب آمد. زیرا در آن دوره متن سخنرانی‌ها ضبط نمی‌شد. البته گردآوری و نوشتن خاطرات ایشان از دوره انقلاب طرح کتاب دیگری است. ـ زندگینامه به مسایل سیاسی می‌پردازد، در حالی که ایشان نقش فرهنگی هم در دوره رژیم پهلوی و جریان مبارزات انقلاب داشتند. ـ بله، بخش سیاسی زندگی آیت‌الله مکارم شیرازی بر دیگر مباحث برتری دارد. البته به مباحث فرهنگی شاخص زندگی ایشان هم پرداخته می‌شود. کتاب «فیلسوف‌نماها» از ایشان در سال 1333 کتاب سال شد. اما در کتاب «از تبعید تا پیروزی» در سطح حدود 70 درصد عملکرد سیاسی ایشان شرح داده می‌شود. بیشتر مقالات هم به جنبه سیاسی حوادث اشاره دارند و بقیه اثر به عملکرد فرهنگی و اجتماعی ایشان می‌پردازد. ـ وقتی به نقل خاطرات می‌پردازید از گروه‌های مبارز صحبتی به میان نمی‌آید. تا آنجا که وقتی مخاطب کتاب را می‌خواند تنها بخشی از نقش روحانیت را می‌بیند، ولی آیت‌الله مکارم شیرازی در این کتاب تاکید کرده‌اند که باید به نقش همه گروه‌ها در جریان پیروزی انقلاب توجه داشت؟ ـ این کتاب مربوط به زندگی ایشان است و از نگاه ایشان به فرایند انقلاب نگاه کردیم. وقتی هم از نگاه ایشان به انقلاب نگاه می‌کنیم روحانیون بیشتر مطرح می‌شوند. مکانی هم که ایشان در آن فعالیت داشتند مدرسه فیضیه قم بود که آن زمان در آن، در جمع 50 هزار نفر سخنرانی کردند. در واقع جایگاه ایشان بیشتر در مجامع روحانیون مطرح بود. پرداختن به نقش روحانیون به آن معنا نیست که دیگر گروه‌ها را در نظر نگرفته‌ایم اما چون فعالیت ایشان بیشتر در جمع روحانیون بوده نقش روحانیت پررنگ‌تر است. البته در این کتاب به فعالیت‌های ایشان در دانشگاه‌های تبریز و تهران و در جمع دیگر گروه‌های دخیل در انقلاب هم اشاره شده است. ـ آیا این امکان وجود نداشت که در این کتاب به ساختار منسجم روحانیت در موضوع پیروزی انقلاب و در مقایسه با دیگر گروه‌ها پرداخته شود؟ ـ روحانیت دارای ساختار و فعالیت حزبی در دوره انقلاب نبود، اماکنار هم جمع شده و منسجم بودند، با آن که اختلاف نظرهایی هم با یکدیگر داشتند. برخی روحانیون بعد از تبعید امام خمینی(ره) اطلاعیه و اعتراضی به تبعید امام (ره) نوشتند و آن را نزد آیت الله مکارم شیرازی بردند تا آن را امضا و در نشریه «درس‌هایی از مکتب اسلام» که متولی آن بودند منتشر کنند. آیت الله مکارم شیرازی با آن مخالفت کردند. در خاطرات ایشان درباره دلیل مخالفت آمده بود چاپ آن اطلاعیه باعث بسته شدن نشریه می‌شد، برای همین اطلاعیه را امضا و چاپ نکردند و پس از آن با جمع دیگری از روحانیون اطلاعیه‌ای را در اعتراض به تبعید امام (ره) منتشر کردند. ـ در مقالات و خاطرات آیت‌الله مکارم شیرازی از دوران تبعید نکات جالبی وجود دارد و وضعیت اقتصادی و اجتماعی نقاط دور دست ایران را روایت می‌کند، چرا مباحث در این بخش کوتاه و گذراست؟ حوادث و نوع زندگی مردم آن دوران برای نسل امروز که انقلاب را تجربه نکرده است جالب است، بهتر نبود بیشتر به این مساله می‌پرداختید؟ ـ مقالات اول و دوم این کتاب بلندترین مقالات ایشان هستند که به خاطرات تبعید می‌پردازد و متن کامل آنها در کتاب «از تبعید تا پیروزی» آمده است. اما باید توجه داشت که افراد زیادی به آن نقاط تبعید نشده بودند و حجم اطلاعات همانی است که در کتاب می‌بینید. در دیداری هم که با ایشان داشتیم گفتند که مطالب این کتاب همان فضای تبعید را برایشان تداعی کرده است و در سفری که بعدها به آنجا داشته‌اند، زنی را می‌بینند که به ایشان می‌گوید، ما شاه را دعا می‌کنیم که شما را به این جا تبعید کرد! تا ما آگاه بشویم. زندگی و مبارزات آیت‌الله مکارم شیرازی ظرفیت نگارش کتاب دیگری را دارد، اما در این کتاب امکان پرداخت بیشتری نبود و تنها به دوره تبعید ایشان اشاره شده است. وقایع اصلی انقلاب اسلامی بیشتر در تهران و شهرهای مرکزی اتفاق می‌افتاد و تبعید مبارزان باعث گسترش انقلاب شد، تا آنجا که در آخرین روزهای منجر به پیروزی انقلاب در روستاها هم شاهد تظاهرات هستیم. ـ در زمینه تحقیق در منابع با مشکلی روبه‌رو نشدید؟ ـ آیت‌الله مکارم شیرازی شخصیت بزرگی است و اطلاعات بسیاری درباره ایشان وجود دارد. برای تدوین بخش زندگینامه از بانک اطلاعاتی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و پرونده‌ی واحد نام‌آوران این دفتر و 60 عنوان کتاب و اسناد استفاده کردم. علاوه بر آن از اطلاعات سایت‌های معتبر و پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله مکارم شیرازی هم بهره گرفتم. با استفاده از این منابع و بانک‌های اطلاعاتی 80 تا 90 درصد اطلاعات درباره زندگی سیاسی ایشان استخراج شد. البته هنوز هم پرونده نگارش کتاب باز است و اطلاعات جدید درباره مقالات، کتاب‌ها و زندگینامه ایشان را جمع‌آوری می‌کنم تا در چاپ‌های بعدی به متن اثر اضافه شود. ـ برای گویا کردن متن کتاب «از تبعید تا پیروزی» چه کردید؟ تجربه نشان داده که عنصر مهمی در ارتقاء محتوایی آثار است. ـ بله. ابتدا گویاسازی مقالات را انجام دادم. قبلا کتابی را با نام «حدیث انقلاب» درباره سخنرانی‌های شمس آل‌احمد دیده بودم که این گونه نوشته بود، شمس‌ آل‌احمد: و بعد وارد متن سخنرانی شده بود. ایراد وارد بر کتاب این بود که زمان و دلیل سخنرانی‌ها گویا‌سازی نشده بود. برای همین، اول برای هر مقاله یک اشاره می‌نوشتم. یا در یکی از مقالات آمده که بختیار، آخرین نخست‌وزیر حکومت پهلوی دوم می‌گوید: مسلمان علیه مسلمان جهاد ندارد. سخنرانی بختیار را نیاوردم، بلکه پاسخ آیت‌الله مکارم شیرازی را آوردم و به چرایی این یادداشت هم اشاره کردم. علاوه بر آن عبارات قرآنی و اگر اسم یا نکته‌ای وجود داشت، در قالب زندگینامه‌ها و یا برخی اتفاق‌ها که منجر به واکنش شد،مانند جشن هنر شیراز را گویا کردم. همچنین در کنار پیشنهادها و پیش‌بینی‌های آیت‌الله مکارم شیرازی در آن دوران، مانند تشکیل سازمانی که از انقلاب حراست کند، یادآور شدم که بعد از پیروزی انقلاب در کدام مجموعه‌ها محقق شده است. ـ برای نگارش کتاب از چه قالبی استفاده شد؟ ـ منابع اثر بیشتر گزارش بود. به همین دلیل قالبی کلی کتاب گزارشی است، اما بخش زندگینامه به صورت سیر خطی دنبال و شرح اتفاق‌های به واسطه عنوان‌هایی از هم جدا می‌شود. در متن مقالات هم هیچ دخالتی نکرده‌ام و تمام اطلاعات و اخبار آمده در کتاب بر اساس اسناد معتبر است. نکته قابل توجه این کتاب تولید اطلاعات بر اساس منابع منتشر شده در دوره رژیم پهلوی است. زیرا 90 درصد اطلاعات آمده در کتاب به مقالات چاپ شده در روزنامه‌های کیهان و اطلاعات در آن زمان و اسناد منتشر شده ساواک باز می‌گردد و تنها یک مقاله این کتاب به دوران بعد از پیروزی انقلاب اختصاص دارد. ـ آیت‌الله مکارم شیرازی چگونه این مقالات را در نشریات آن دوره چاپ می‌کردند؛ آیا رژیم پهلوی مخالفتی نمی‌کرد؟ ـ چاپ این مقالات دو دوره دارد. دو مقاله ایشان در دوره تبعید بوده که چگونگی چاپ آنها جای تامل دارد، زیرا هنوز آخرین نخست‌وزیران حکومت پهلوی وعده آزادی بیان نداده بودند. از نیمه دوم شهریور سال 1357 به نوعی در کشور فضای باز سیاسی ایجاد شد و به همین دلیل برخی افراد از این وضعیت استفاده کردند و نشریات این مقالات را چاپ کردند. ـ آیا شخصیت‌هایی مانند آیت‌الله مکارم شیرازی برای چاپ مقالات خود در نشریات با افرادی ارتباط داشتند؟ ـ در این باره کنکاش زیادی نکردم، اما مسوولان مطبوعات آن دوره وابسته به رژیم بودند و افراد پایین دستی همان جراید از بدنه مردم بودند و چون انقلاب گسترش پیدا کرد و لایه‌های مختلف جامعه مثل همافران در 19 بهمن به امام (ره) پیوستند، بنابراین چاپ این مقالات در مطبوعات طبیعی بوده است. در آن حتی دوره کاریکاتورهای جالبی در مخالفت با رژیم پهلوی و بختیار منتشر می‌شد. به عنوان نمونه بختیار در سخنرانی خود می‌گوید من سنگین‌تر از آنم که روحانیون مرا جارو کنند و درباره این سخنرانی کاریکاتوری چاپ شد که بختیار در دفتر خود نشسته و آبدارچی دفتر نخست‌وزیری آمده تا اتاق را جارو کند و بختیار ترسیده است. ـ در بخشی از کتاب «از تبعید تا پیروزی» آورده‌اید که: شاپور بختیار مانع ورود امام (ره) به ایران می‌شود و گمان می‌کند با راه انداختن کشتار مردم مخالفان را به عقب می‌راند، اما مردم و روحانیون بر عزم خود برای ساقط کردن حکومت پهلوی افزودند. چرا عبارت «مردم و روحانیون» را به کار می‌برید؟ ـ چون معتقدم انقلاب دو عنصر اصلی داشت، نخست مردم که توده افراد جامعه بودند و بخش دیگر امام خمینی(ره) است که اگر یکی از آنها حذف می‌شد انقلاب به پیروزی نمی‌رسید. نمونه آن را در قیام 15 خرداد سال 1342 به واسطه حضور مردم و امام(ره) می‌بینید یا در بهمن 1357 باز هم مردم و امام(ره) مطرحند؛ بنابراین در این باره اغراق نیست که بگوییم امام (ره) و مردم. به همین دلیل می‌گوییم روحانیت و مردم، زیرا تنها دلیل پیروزی انقلاب امام(ره) و مردمند و اگر انقلابی بخواهد به پیروزی برسد نیازمند مردم است. حتی بختیار هم به همین نتیجه رسیده بود و برای این امر مذاکراتی را با سران ارتش برگزار می‌کند و می‌گوید، برای ممانعت از رخداد انقلاب در ایران باید مردم یا امام(ره) را حذف کرد. او با افسران ارتش جلسه می‌گذارد تا با تظاهرات طرفداران حکومت پهلوی بگویند که این حکومت مشروعیت دارد و در نهایت 300 هزار نفر وابسته به رژیم را در میدان بهارستان جمع می‌کنند. آنها می‌دانستند که قدرت دست مردم و امام(ره) است. به همین دلیل یکی از برنامه‌هایشان انفجار هواپیمای امام(ره) یا فرود آوردن آن در جزیره خارک بود. اما امام(ره) با همفکری دوستان و یارانش 100 خبرنگار خارجی را با خود همراه کردند که این اتفاق جنبه بین‌المللی به سفر ایشان به ایران داد. در هواپیما خبرنگاران و سردبیران نشریات معتبر حضور داشتند. به همین دلیل هم رژیم پهلوی نتوانست هواپیما را منفجر کند. ـ شما در این کتاب به مقاله «توطئه خطرناک» در روزنامه اطلاعات می‌پردازید و این که آیت‌الله مکارم شیرازی با انحلال ارتش مخالف بودند، ‌اما تاسیس نهادی برای حراست از انقلاب را هم مطرح می‌کنند؛ آیا نظر ایشان باعث تشکیل سپاه پاسداران شد یا مسایل دیگری هم در آن دخیل بود؟ ـ این مقاله بعد از پیروزی انقلاب منتشر شد و ایشان صد در صد به تشکیل سپاه اشاره نکرده‌اند. اما به سازمان منظمی برای پاسداری انقلاب اشاره دارند که وظایف آن از وظایف ارتش جداست و اکنون هم می‌بینید که وظایف ارتش و سپاه از هم جداست؛ اگر چه در نهایت هدف وظایف هر دو، حفاظت و پاسداری از جمهوری اسلامی ایران به دست می‌آید. نکته دیگری که مطرح می‌کنند آن است که چنین سازمانی نباید به صورت گروه‌های چریکی خودرو باشد و نه به صورت دولت در دولت که کانون هرج و مرج است و تولید نارضایی گسترده، بلکه باید کاملا تحت انضباط و رهبری باشد. اگر این نکته‌ها را با اتفاق‌هایی که در اوایل انقلاب با تشکیل برخی نهادهای حافظ انقلاب رخ داد مقایسه کنید می‌بینید که بعضی از آنها در تضاد با دولت موقت بود و حذف شدند و سپاه پاسداران در دوم اردیبهشت سال 1358 تشکیل شد. به یقین این پیشنهاد در جمعی مطرح شده و به نظر می‌رسد از این پیشنهاد استفاده شد، چون زمان زیادی از پیروزی انقلاب نگذشته بود که از سوی یک صاحب‌نظر در زمینه حکومت اسلامی مطرح شده است. ـ گفتید این کتاب مورد بازخوانی آیت‌الله مکارم شیرازی قرار گرفته، می‌توانید بگویید چه مواردی به کتاب اضافه یا از آن کم شده است؟ ـ نکته خاصی به کتاب اضافه نکردند. به جز سندی از ساواک در جلد 16 کتاب «انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک» که گفته بود یکی از عناصر حکومت پهلوی در آبان ماه سال 1357 به نجف اشرف رفته و با آیت‌الله خویی دیداری داشته است و بعد از آن ساواک گزارش می‌دهد که گروهی از روحانیون قم از جمله آیت‌الله مکارم شیرازی تصمیم می‌گیرند دریافت شهریه از آیت‌الله ابوالقاسم خویی را تحریم کنند. ایشان گفتند: این سند غلط است، ما جلسه‌ای داشتیم، ولی در آن چنین چیزی مطرح نشد. این مشکل هم به همان مساله انتشار اسناد بعد از فوت افراد باز می‌گردد. موردی که حذف شده همین بند است. برای زندگینامه هم عنوان‌بندی خاصی داشتیم که خودشان آن را عنوان‌بندی کردند و من هم پس از آن مواردی را اضافه یا ترکیب کردم. ـ چرا در کتاب، نحوه آشنایی آیت‌الله مکارم شیرازی با امام خمینی(ره) آن چنان که لازم است وجود ندارد و تنها در صفحه 32 آن به روش مبارزاتی امام (ره) بعد از فوت آیت‌الله‌العظمی بروجردی اشاره می‌شود؟ ـ چند موردی هست؛ مثل ارسال نامه‌ای در اعتراض به جشن هنر شیراز، اما در آن دوره ارتباط علما بیشتر در شهر قم بود. وقتی ایشان درباره لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی سخنرانی می‌کنند مشخص است که ارتباط‌هایی با هم داشته‌اند، اما در آن زمان رتبه ایشان از امام(ره) پایین‌تر بوده و به یقین در بحث‌هایی که امام(ره) با شخصیت‌هایی همچون آیت‌الله‌‌ گلپایگانی داشتند، حضور ایشان کم‌رنگ یا کمتر بوده است. نکته بعدی آن است که وقتی امام(ره) بازداشت و تبعید می‌شوند، خود به خود ارتباط مبارزان با امام (ره) هم کم‌رنگ‌تر می‌شود. یکی از فعالیت‌های غیر مستقیم آنها در ارتباط با نهضت اسلامی، به عاشورای سال 1342 باز می‌گردد. وقتی اسناد ساواک را بررسی کردم دیدم ساواک تاکید داشته که اگر یکی از این روحانیون قبل از عاشورا دستگیر شود باعث تشنج در روز عاشورا شده و روحانیون از فضای تظاهرات استفاده می‌کنند، ولی ماموران ساواک پای منبر باشند و گزارش تهیه کنند و بعد از آن مقطع با توجه به پرونده‌ای که برای آنها تشکیل می‌شود دستگیر شوند. از طرف دیگر، امام خمینی(ره) هم به روحانیون توصیه می‌کردند که شما حرف‌های اصلی خود را در روزهای اول این ایام روی منبرها مطرح نکنید و بگذارید برای روزهای تاسوعا و عاشورا که رژیم نتواند شما را دستگیر کند. در آن دوره آیت‌الله مکارم شیرازی در مسجد هدایت سخنرانی می‌کردند و شب 15 خرداد سال 1342 دستگیر می‌شوند. این نشان می‌دهد که ارتباط‌ها وجود داشته، اما به صورت آشکار نبوده است و آنها بیشتر دارای پیک‌های ارتباطی برای هدایت جریان انقلاب بوده‌اند. ـ این سیر را نمی‌توانستید در بخش زندگینامه بیاورید؟ ـ قابل استفاده بود، اما من وقتی مجلد مربوط به خرداد سال 1342 روزشمار 15 خرداد را که در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی تولید شده، به عنوان کارشناس تحقیق اثر بررسی می‌کردم، با این موضوع مواجه شدم. البته در آن هم اشاره مستقیمی به آیت‌الله مکارم شیرازی نشده بود، اما آمده بود که امام خمینی (ره) این توصیه را به روحانیون دارد. این اطلاعات، در چاپ‌های بعدی، کتاب را مستندتر می‌کند. ـ در صفحه 34 کتاب نوشته‌اید که آیت‌الله مکارم شیرازی علاوه بر همراهی نهضت امام(ره) در امور تبلیغی هم فعال بودند و در ادامه تنها به امور تبلیغی ایشان اشاره می‌کنید و اشاره‌ دیگری به همراهی با نهضت ندارید؟ ـ آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی هر جا که لازم بود در مسایل انقلاب شرکت می‌کردند و هزینه آن را هم با رفتن به زندان و تبعید پرداخت می‌کردند و جایی هم که لازم نبود بیشتر به مباحث علمی می‌پرداختند. به نظر من یک فرد انقلابی خارج از زندان خیلی موثرتر ازداخل زندان است. وقتی به روند زندگی سیاسی ایشان دقت کردم دیدم در نقاط عطف انقلاب حضوری فعال و پر‌رنگ داشته‌اند؛ مانند سخنرانی علیه لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در مسجد اعظم قم و سخنرانی علیه رژیم پهلوی در محرم سال 1342 در مسجد هدایت تهران که منجر به دستگیری ایشان شد. مورد بعدی حمایت از امام (ره) در اعتراض به قانون کاپیتولاسیون بود. بعد از تبعید امام(ره) تقریبا حرکت نهضت اسلامی حالت سکون پیدا کرد و با مبارزان برخورد شدید شد و عده‌ای دستگیر و تبعید شدند. برای همین آیت‌الله مکارم شیرازی در آن مقطع فعالیت خاصی نداشتند تا سال 1356 که مراسم چهلمی را برای شهادت آیت‌الله مصطفی خمینی در مسجد امیر المومنین قم برگزار کردند و نشانه عملکرد سیاسی ایشان و همراهی انقلاب بود. موضع‌گیری دیگر ایشان در ارتباط با انتشار مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه» (که قیام 19 دی 1356 مردم قم را در پی داشت) بود که در همان دوره دستگیر و تبعید شدند. بعدها با روند پیروزی انقلاب آزاد و به تهران رفتند و در کمیته استقبال از امام(ره) فعال شدند. ـ کتاب، در بخش‌هایی پانوشت توضیحی و گویاسازی دارد و در بخش‌هایی فاقد آن است، فهرست اَعلام این اثر هم آورده نشده است... ـ پانوشت‌هایی در بخش مقالات گنجانده شده، زیرا احساس کردم در گویاسازی متن نباید مخاطب را درگیر همه نکته‌ها کرد. به همین دلیل مواردی که گُنگ بود را در پانوشت‌ها آوردم. البته اشاره‌هایی که در آغاز هر مقاله آمده اطلاعات کافی را به مخاطب می‌دهد. برای مقالات قائل به تنظیم فهرست اعلام نیستم، اما بخش زندگینامه فهرست اعلام می‌خواهد که در چاپ‌های بعدی به اثر اضافه خواهد شد. ـ نظر شما به عنوان تدوین‌کننده و نویسنده کتاب «از تبعید تا پیروزی» درباره طرح جلد این اثر چیست؟ آیا این طرح ایده شما بود؟ ـ قبل از چاپ کتاب تاکید کرده بودم که طرح را به من نشان بدهند، چون تصاویری را مناسب طرح روی جلد می‌دانستم که یکی از آنها مربوط به سخنرانی و دیگر مصاحبه آیت‌الله مکارم شیرازی با یکی از خبرنگاران بود. متاسفانه ناشر اثر این کار را انجام نداد. مساله دیگر در نسخه‌هایی از کتاب که در ایام برپایی نمایشگاه کتاب تهران در سال جاری برای نخستین‌ بار عرضه شد، مشاهده شد. اشکالات فاحشی در شناسنامه کتاب بود؛ اطلاعات شناسنامه کتاب با اطلاعات شناسنامه‌ای یکی دیگر از کتاب‌های ناشر اثر مخلوط شده بود. ناشر دلیل آن را عجله برای چاپ و رساندن کتاب به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عنوان کرد که امیدوارم این اشکال برطرف شود. ـ چرا عنوان کتاب را «از تبعید تا پیروزی» انتخاب کردید؟ ـ عنوان‌های مختلفی به ذهنمان رسید، مانند مکارم انقلاب یا مکارم با انقلاب، اما دیدیم سیر مقالات با چگونگی تبعید آیت‌الله مکارم شیرازی شروع می‌شود و آخرین مقالات هم به پیروزی انقلاب اشاره دارد. البته می‌شد در انتهای عنوان انتخاب شده، سال 1357 را هم اضافه کرد، طولانی و با زندگینامه متناقض می‌شد، برای همین، این عبارت تکمیلی را در مقدمه کتاب آوردیم. ـ آیت‌الله مکارم شیرازی چقدر در مسایل سیاسی امروز کشور نقش دارند؟ ـ ایشان بیشتر اهل امور فرهنگی هستند و بعد از انقلاب در مجلس خبرگان برای تصویب قانون اساسی بر اساس مکتب تشیع، تلاش بسیاری کردند و علاوه بر امور علمی در کارهای سیاسی هم فعالند و مسوولان کشور به دیدار ایشان می‌روند و از رهنمودهایشان استفاده می کنند، اما تمرکز اصلی ایشان بر فعالیت‌های علمی، قرآنی و پژوهشی است و یکی از مراجع برجسته تقلید هستند. ـ با این اوصاف و زندگینامه و مقالاتی که درباره مبارزات ایشان تدوین و تالیف کرده‌اید، به نظر می‌رسد ثبت تفصیلی فعالیت‌هایشان قابلیت کتابی مستقل را دارد؟ ـ بله، همین طور است، اما کسی که می‌خواهد این کار را انجام دهد باید بر تمام جنبه‌های زندگی ایشان تسلط داشته باشد. بنده بخش سیاسی زندگی آیت‌الله مکارم شیرازی را بررسی کردم . کسی که قرار است به جنبه‌های مذهبی و علمی زندگی‌شان هم بپردازد، باید شناختی نسبی از امور و فعالیت‌های کلی ایشان داشته باشد.

ارایه کتاب خاطرات محمد صدر به دفتر ادبیات انقلاب اسلامی

محمد قبادی به تازگی نخستین بخش از کتاب خاطرات دکتر سید محمد صدر، فرزند آیت‌الله سیدرضا صدر را به دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری تحویل داد. به گفته وی، صدر در این بخش خاطراتش را تا پاییز سال 1364 بازگو کرده و علاقه‌مند است که بخش دوم این خاطرات نیز مکتوب شوند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، محمد قبادی به خبرگزاری کتاب ایران گفت: پیشینه خانوادگی دکتر محمد صدر، تحصیلات او در رشته دارو‌سازی در دانشگاه تهران، نحوه مبارزات او در انقلاب اسلامی، حضور صدر در عرصه سیاسی و در کنار شهید رجایی، مسوولیت‌های با اهمیتی که او در وزارت امورخارجه برعهده گرفت، از جمله مباحث‌ مورد توجه این کتابند. قبادی با بیان این‌که خاطرات دکتر محمد صدر تا پاییز سال 1364 و در قالب تاریخ شفاهی ارایه شده است، درباره امکان ادامه‌ یافتن این خاطرات در مجلد دیگری توضیح داد: نگارش خاطرات تا این مقطع زمانی از سوی دفتر ادبیات انقلاب به من محول شده بود. با توجه به این‌که راوی خاطرات (محمد صدر) هم علاقه‌مند به بازگویی خاطراتش از این دوران به بعد هست، تصمیم برای ادامه‌یافتن این خاطرات بر عهده دفتر ادبیات انقلاب است. وی فعلا نامی برای اثرش ذکر نکرد و درباره نحوه انجام پژوهش برای تالیف این کتاب توضیح داد: برای نگارش این کتاب دو مصاحبه در اختیار داشتم. نخست، مصاحبه‌ای که صدر در اختیارم گذاشته بود و از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی تهیه شده بود و دیگر مصاحبه‌ای که 10 سال پیش، دفتر ادبیات انقلاب حوزه هنری با وی به انجام رسانده بود. این پژوهشگر حوزه تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ادامه داد: با مطالعه هر دو مصاحبه، پی بردم که تفاوت چندانی میان دو منبع وجود ندارد. سپس، با تهیه مصاحبه تکمیلی و گفت‌وگو با صدر، بخش نخست پژوهش را به پایان بردم. وی که دو سال برای نگارش این اثر زمان گذاشته است، با اشاره به اندک بودن منابع در حوزه خاطرات دیپلمات‌های کشورمان گفت: مطالعه کتاب‌هایی مانند «شیخ‌المعاونین ما کجاست؟ (خاطرات محمد عرب)» و خاطرات دکتر محمدجواد ظریف و نیز مراجعه به روزنامه‌های سال‌های منتهی به 1364 از دیگر اقدام‌های پژوهشی برای تالیف کتاب بوده‌اند. قبادی متن مصاحبه‌اش با محمد صدر را تیتربندی کرده است و درباره دلیل این امر توضیح داد: در طول مصاحبه، موضوع‌های بسیار زیادی مطرح شدند و گاه در دل مبحثی به موضوع دیگری اشاره شده است. برای آن‌که مرز میان راوی و مصاحبه‌گر مشخص شود و این مبحث‌های جداگانه با هم تلفیق نشوند، متن مصاحبه تیتربندی شده است. کتاب خاطرات دکتر محمد صدر در هفت فصل به دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری ارایه شده است. قبادی در این هفت فصل به پیشینه خانوادگی، دوران دانشجویی، ارتباط با سازمان مجاهدین خلق در دو مقطع، وقایع انقلاب اسلامی و همکاری راوی با دولت شهید رجایی پرداخته است. فصل هفتم، مفصل‌ترین بخش این کتاب و با بهره‌گیری از آرشیو مرکز بررسی اسناد تاریخی، تصاویری از اسناد درباره محمد صدر ارایه شده است. دكتر سيد محمد صدر يكي از چهره‌هاي سرشناس خاندان صدر است كه سال‌ها در مسووليت‌هايي چون مديركلي امور آمريكاي وزارت امور خارجه (از زمان شهيد رجايی)، معاونت سياسي وزارت كشور، معاونت وزیر امور خارجه و مشاور رييس‌جمهوری حضور داشته است.

روایت مبارزات امام(ره) و رهبر معظم انقلاب در فیلم‌های مستند

مستند «سیره نور» به كارگردانی یاسر خیر و محصول حوزه هنری استان سیستان و بلوچستان آماده نمایش شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، سایت سوره سینما خبر داد که تصویربرداری این فیلم مستند اوایل امسال آغاز شد و به تازگی تدوین آن توسط علیرضا اربابی به پایان رسیده و آماده نمایش شده است. در «سیره نور» به واسطه مصاحبه با اساتید دانشگاه و بزرگان و علمای شیعه و سنی، به تحلیل سیره و رویكرد اعتقادی و انقلابی امام خمینی (ره) پرداخته می‌شود. پرویز شیخ طادی، نویسنده و کارگردان سینما هم درباره مراحل ساخت مستند زندگی آیت‌الله خامنه‌ای، مقام معظم رهبری به خبرگزاری تسنیم گفت: ساخت این مستند همچنان در مرحله پژوهش و تحقیقات قرار دارد و پس از انجام پژوهش‌های میدانی و کتابخانه‌ای قرار است با افراد مرتبط با زندگی رهبر انقلاب که خاطرات ناگفته بسیاری از ایشان دارند گفت‌وگو شود. وی با بیان اینکه طرح مستند زندگی مقام‌معظم رهبری از دو سال گذشته مطرح و با توافق سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، تولید آن در سیمافیلم انجام می‌شود، افزود: این مستند با تکیه بر نمایش فضای تاریخی، سیاسی و اجتماعی دوران زندگی رهبر انقلاب تولید می‌شود. شیخ‌طادی اضافه کرد: بخش زیادی از تحقیقات و پژوهش این پروژه انجام شده است ودر حال حاضر به مرحله‌ای رسیده‌ایم که به جمع‌آوری فیلم‌ها و آرشیوهای سال‌های گذشته نیاز داریم تا با تماشا و کدبرداری از آنها پژوهش کامل شود. وی درباره جزییات این اثر توضیح داد: این مستند در 3 قالب مجموعه تلویزیونی، ‌مستند بلند و مستند آموزشی تولید می‌‌شود و قرار است مجموع آن در 8 قسمت و با نمایش جزئیات بیشتر تولید شود. به گفته این کارگردان در ساختار دوم، یک مستند 90 دقیقه‌ای براساس شرح زندگی مقام معظم رهبری ساخته می‌شود که جزئیات سیاسی و اجتماعی آن بیشتر است. وی افزود: در مرحله سوم نیز فیلم مستند مقام معظم رهبری با زبانی ساده برای دانش‌آموزان و آموزش و پروش تهیه می‌شود که حدود 80 دقیقه زمان دارد و برای نمایش در مدارس و محیط‌های آموزشی برای کودکان و نوجوانان ساخته می‌شود. شیخ‌طادی با بیان اینکه همه فعالیت‌های بعد از انقلاب و زمان رهبری آیت‌الله خامنه‌ای و به خصوص حوادث سال‌های اخیر هم در این مستند آورده می‌شود، گفت: سیر این مستند از تولد ایشان آغاز می‌شود و تا زمان حال را در بر دارد.

افتتاح موزه‌ای به یاد شهیدان ۱۳ دی ۱۳۲۸

کتابخانه و موزه عبرت ابرکوه یزد، 9 شهریور 92 با حضور مسوولان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و جمعی از مسوولان استان و شهرستان افتتاح شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، مجدالدین معلمی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در این باره به خبرگزاری کتاب ایران گفت: موزه عبرت ابرکوه، خانه‌ای است که در آن شش نفر از شیعیان به دست سه نفر از اعضای فرقه بهائیت در تاریخ ۱۳ دی ۱۳۲۸ به شهادت رسیدند و تنها بازمانده این واقعه دختر این خانواده، رقیه حسینیان است که جان سالم به در برده و روایت‌گر این موزه شده است. قبور مطهر این شهدا در قبرستان قدیمی شهر ابرکوه قرار دارد. وی ادامه داد: در این جنایت هولناک که در روستای رباط در دو کیلومتری ابرکوه رخ داده است، خانم صغری 40 ساله، معصومه 15 ساله، علی‌اکبر 14 ساله، بی‌بی 11 ساله، خدیجه هشت ساله و حسین حسینیان پنج ساله به شهادت رسیدند. معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور افزود: کتابخانه و موزه عبرت ابرکوه که یادآور خاطره تلخ کشتار این شیعیان به دست فرقه ضاله بهائیت است در فضایی به وسعت 400 متر و با هفت هزار جلد کتاب آماده ارایه خدمات کتابخانه‌ای به مردم شهرستان ابرکوه است. معلمی افزود: در این کتابخانه‌ کتاب‌های مربوط به حوزه‌های مختلف عرضه شده‌اند اما به دلیل جنایت هولناکی که در ابرکوه توسط دشمنان انقلاب رخ داده است، به ارایه کتاب‌هایی با محوریت انقلاب اسلامی و با هدف آشنایی مردم، به‌ویژه نسل جوان با فرقه‌هایی که در زمان طاغوت علیه مسلمانان و نظام فعالیت می‌کردند، توجه ویژه شده است.

ساخت فيلمی درباره عکاس فرانسوی نخستین عکس‌های انقلاب

میشل ستبون، عکاس فرانسوی که نخستین عکس‌ها را از انقلاب اسلامی ایران به ثبت رسانده است،‌ معتقد است عکس‌های او نکوداشتی برای انقلاب ایران و متعلق به مردم این کشور است. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از منابع خبری، میشل ستبون، عکاس فرانسوی که برای داوری آثار جشنواره عکس رژان و تهیه فیلم مستندی از او به ایران سفر کرده است، در نشست خبری این جشنواره درباره اولین حضورش در ایران گفت: من از اولین عکاسانی بودم که اسفندماه سال ۱۹۷۸ به ایران آمدم و این زمانی بود که هیچ کس در غرب نمی‌دانست که قرار است شاه سقوط کند. وی افزود: من به مدت سه سال در ایران عکاسی کردم و از اولین تظاهرات مردم و اولین کشتار مردم حضور داشته‌ام و اولین نفری بودم که در نوفل لوشاتو از امام خمینی (ره) عکاسی کردم. بعد از آن همراه ایشان با هواپیما از فرانسه به ایران آمدم و در هواپيما، مدرسه رفاه، قم و تا لحظه پيروزي انقلاب همواره كنار ايشان بودم. حتي عكس‌هايي از تسخير سفارت آمريكا دارم كه تا به حال كسي آنها را نديده است. ستبون، این تصاویر و عکس‌ها را نکوداشتی برای انقلاب ایران دانست و گفت: ‌این فیلم و خاطرات متعلق به مردم ایران است و مایلم که این خاطرات را با مردم ایران تقسیم کنم و به همین دلیل دوست داشتم که عکس‌هایم را روی اینترنت قراردهم تا همه به آن دسترسی داشته باشند و به خصوص جوانان ایرانی با دیدن این تصاویر شناختی از وقایع آن دوران به دست آورند. اميد ملكي، رييس شركت رژان و برگزار كننده سومین جشنواره عكس رژان هم در اين نشست گفت: قصد داريم كه در مورد تصويرگران بزنگاه‌هاي مهم تاريخ معاصر كشور، فيلم مستند تهيه كنيم كه در گام اول فيلم مستند «ميشل ستبون» از بزرگ‌ترين عكاسان حاضر در جريان انقلاب اسلامي را در دست توليد داريم. ملكي، ميشل ستبون را روايتگر انقلاب دانست و گفت: بسياري از عكس‌هايي كه ما در ذهن خود از انقلاب داريم، اثر اوست. به همين دليل مناسب ديديم كه اين هنرمند در اين حوزه اولين نفري باشد كه برايش فيلم مي‌‌سازيم.

دولت، مسایل حقوقی و سیاسی کودتای 28 مرداد را پیگیری می‌کند

نمایندگان مجلس شورای اسلامی ترکیب اعضای کارگروه پیگیری جبران خسارت کودتای 28 مرداد 1332 را مشخص و تصویب کردند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، خبرگزاری خانه ملت خبر داد، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی 10 شهریور 92 ماده یک طرح پیگیری حقوقی – سیاسی نقش و دخالت آمریکا و انگلیس در کودتای 28 مرداد 1332 علیه دولت ملی ایران را با 144 رای موافق، 4 رای مخالف و 10 رای ممتنع از مجموع 212 نماینده حاضر تصویب کردند. در این باره تصریح شده است که با توجه به افشا و اعلام اسناد رسمی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا مبنی بر دخالت‌ دولت‌های آمریکا و انگلیس در طراحی و اجرای کودتای 28 مرداد 1332 علیه دولت ایران و نقض حاکمیت ملی و ورود خسارات سنگین مادی و معنوی به کشور، دولت جمهوری اسلامی ایران با تشکیل کمیته‌ای حداکثر ظرف مدت 6 ماه موظف می‌نماید: الف- کارگروهی را به منظور برآورد خسارات مادی و معنوی وارده به ملت ایران فوراً تشکیل دهد و هر سه ماه یک‌بار گزارش اقدامات این کارگروه را به مجلس شورای اسلامی ارائه کند. اعضای کارگروه پیگیری جبران خسارات کودتای 28 مرداد عبارتند از: 1- وزیر امور خارجه (رئیس کارگروه) 2- دادستان کل کشور3- وزیر اطلاعات 4- نماینده تام‌الاختیار فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی 5- وزیر امور اقتصاد و دارایی 6- رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی 7- رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی 8- رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی. ب- این کارگروه موظف است راهکارهای پیگیری خسارت‌های مادی و معنوی را به مجلس ارائه دهد. نمایندگان مجلس شورای اسلامی، همچنین ماده 2 طرح پیگیری حقوقی – سیاسی نقش و دخالت آمریکا و انگلیس در کودتای 28 مرداد 1332 علیه دولت ملی ایران را با 151 رای موافق، 3 رای مخالف و 10 رای ممتنع از مجموع 211 نماینده حاضر تصویب کردند. براساس ماده 2 این طرح دولت موظف است پس از برآورد خسارات نسبت به پیگیری و احقاق حقوق ملت ایران از طریق مجامع و نهادهای ذی‌ربط داخلی و بین‌المللی اقدام کند.

نگارش رمانی بر اساس وقایع 24 مهر 1357

رمان «تا اطلاع ثانوی مسجد تعطیل است» نوشته عباس میرزایی، نویسنده ساکن استان کرمان از سوی نشر گرا منتشر می‌شود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، محور اصلی این رمان که برای مخاطب نوجوان نوشته شده، نگاه به برخی وقایع 24 مهر 1357 و موضوع آتش‌سوزی در مسجد جامع کرمان است. میرزایی، نویسنده کتاب به خبرگزاری کتاب ایران گفت: در این داستان سعی شده تا روایت و نقل‌وقول‌ها ساده‌ نوشته شوند. وی با یادآوری حوادث مسجد جامع کرمان گفت: در روز چهلم شهدای 17 شهریور تهران در سال 1357 و نخستین سالگرد شهادت آیت‌الله سید مصطفی خمینی، روز ۲۴ مهر ۱۳۵۷، حدود ۲۰ هزار نفر از مردم کرمان برای بزرگداشت آنها، به دعوت علما و روحانیون کرمان در مسجد جامع این شهر اجتماع کرده بودند. در این روز بازار و مغازه‌ها تعطیل شده بودند. در این میان، حدود ۳۰۰ نفر با در دست داشتن چوب و میله آهنی و شعار دادن به نفع شاه، هنگامی که یکی از روحانیون مشغول سخنرانی بود، به مسجد حمله کردند و آن‌جا را به خاک و خون کشیدند. میرزایی گفت: سعی کردم داستان را از قول دو نوجوان که درگیر واقعه و در صحنه هستند و در تظاهرات قبل و بعد از آن شرکت داشته‌اند، روایت کنم تا برای نوجوانان جذابیت داشته باشد. رمان «تا اطلاع ثانوی مسجد تعطیل است» در 120 صفحه به‌زودی از سوی نشر گرا در استان کرمان منتشر می‌شود.

فراخوان چهارمین ویژه‌نامه نقش مشهد در انقلاب اسلامی

چهارمین شماره از ویژه‌نامه تخصصی نقش مشهد در انقلاب اسلامی از سوی فصلنامه تاریخ پژوهی (مجله انجمن علمی دانشجویان تاریخ) در دی ماه سال 1392 منتشر می‌شود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، بخش فرهنگی دانشگاه فردوسی مشهد مستقر در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی خبر داد، پژوهشگران و علاقه‌مندان برای ارسال آثار تا آبان ماه امسال فرصت دارند مقالات خود را به دفتر مجله تاریخ پژوهی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی ارسال نمایند. محورهای پیشنهادی مقالات چهارمین شماره از ویژه‌نامه تخصصی نقش مشهد در انقلاب اسلامی، وقایع و تحولات دانشگاه مشهد در سال 1357، نقش فرهنگیان مشهد در مبارزات انقلاب اسلامی از سال 1342 تا 1357، اعتصاب کارکنان دادگستری همزمان با تحولات سال 1357، تاریخ شفاهی دانشگاه علوم پزشکی مشهد (دکتر فضلی نژاد، دکتر فتاحی، دکتر فرهودی و ... )، کارناوال‌های انقلاب در مشهد، حضور انقلابیون مشهدی در قوچان، آتش‌سوزی زندان مرکزی مشهد در سال 1357، نقش ارتش در تحولات انقلاب اسلامی در مشهد، شهدای ترور در مشهد، مروری بر زندگی شهید کاشانی و نقش او در حوادث انقلاب اسلامی مشهد و سایر موضوعات مرتبط با بحث مشهد در انقلاب اسلامی اعلام شده است. مراسم تقدیر از نویسندگان و همکاران سومین شماره از ویژه نامه تخصصی نقش مشهد در انقلاب اسلامی 13 مرداد ماه در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد. سومین شماره از ویژه نامه نقش مشهد در انقلاب اسلامی توسط فصلنامه تاریخ پژوهی، مجله انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشگاه فردوسی و با حمایت مدیریت فرهنگی دانشگاه، فرهنگسرای انقلاب اسلامی، حوزه هنری خراسان رضوی، بنیاد شهید و امور ایثارگران خراسان رضوی، دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه و معاونت فرهنگی دانشکده ادبیات و علوم انسانی در دی ماه سال 1391 و همزمان با سالگرد وقایع تاریخی شهر مشهد در مبارزات انقلاب اسلامی منتشر و رونمایی گردید. در این مراسم، غلامحسین نوعی مدیر مسئول و سردبیر ویژه نامه ضمن خیر مقدم به میهمانان حاضر در جلسه به ویژه همکاران مجله تاریخ پژوهی و هسته مرکزی آن، به روند انتشار مجله تاریخ پژوهی از سال 1378 تاکنون اشاره کرد و ویژه‌نامه نقش مشهد در انقلاب اسلامی را محصول ارزشمند مجله تاریخ پژوهی دانست. مدیر دفتر ارتباط علمی دانشکده با اعلام راه اندازی کتابخانه تخصصی نقش مشهد در انقلاب اسلامی و افتتاح آن در آینده نزدیک اظهار امیدواری کرد به زودی و با حمایت مدیران شهری، موزه اسناد و انقلاب دانشگاه فردوسی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه راه‌اندازی شود. در همین زمینه و به تازگی اعلام شد، به بهانه تجهیز کتابخانه تخصصی تاریخ پژوهی و انقلاب اسلامی تعداد 50 جلد کتاب از سوی محمد آصفی یزدی، عضو منتخب چهارمین دوره شورای اسلامی شهر مشهد به مجله تاریخ پژوهی اهدا شده است. کتابخانه تخصصی تاریخ پژوهی و انقلاب اسلامی که با اهدای کتاب‌های تخصصی از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی و سایر موسسات انتشاراتی در حال تجهیز و راه اندازی است در مرداد ماه امسال مورد بازدید رئیس هیات مدیره خانه تاریخ مشهد و منتخب چهارمین دوره شورای اسلامی شهر مشهد قرار گرفت و آصفی یزدی ضمن استقبال از این اقدام ارزشمند فرهنگی قول همکاری از طرف خود و شورای اسلامی شهر را برای تجهیز و تقویت کتابخانه مطرح کرد.

رونمایی کتاب الکترونیک «خاطرات احمد احمد»

مدیر بخش الکترونیک انتشارات سوره مهر از رونمایی کتاب الکترونیک «خاطرات احمد احمد» خبر داد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، ابراهیم اسکندری‌پور به خبرگزاری تسنیم گفت: تولید منابع مکتوب انتشارات سوره مهر در قالب آثار چندرسانه‌ای با هدف دسترسی آسان و ارزان مخاطبان به کتاب انجام می‌شود و اولین کتابی که در این راستا تولید شده «خاطرات احمد احمد» نوشته محسن کاظمی است. مدیر بخش سوره مهر الکترونیک با بیان اینکه نسخه چندرسانه‌ای «خاطرات احمد احمد» با قیمت 35 هزار ریال به فروش می‌رسد، یادآور شد: در این نسخه علاوه بر متن دیجیتال کتاب، امکانات دیگری چون فیلم اثر، روایت کتاب به صورت صوتی، الصاق تصاویر جدید و... نیز لحاظ شده است. مهمترین نکته در تولید نسخه چند رسانه‌ای این اثر تفاوت آن با دیگر نسخه‌هایی است که از کتاب‌های مختلف در بازار کتاب موجود است. این برای اولین‌بار است که مخاطب اثری در این قالب در دست دارد که با مجوز رسمی تولید شده و حقوق مؤلف در آن رعایت شده است. علاوه بر این، نسخه تولید شده از نظر فنی نیز تفاوت آشکاری با دیگر نسخ موجود دارد. اسکندری‌پور از رونمایی این اثر بعد از طراحی پایگاه اطلاع‌رسانی سوره مهر برای آثار چندرسانه‌ای این نشر در آینده نزدیک خبر داد. «خاطرات احمد احمد» بیست و ششمین مجموعه خاطرات تولید شده در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی است که توسط انتشارات سوره مهر در کتابفروشی‌ها عرضه می‌شود. با احتساب شمارگان نسخه‌های این اثر از چاپ نخست در سال 1379 تاکنون (چاپ شانزدهم) حدود 40 هزار نسخه از این کتاب 574 صفحه‌ای منتشر شده است. محسن کاظمی این کتاب را براساس خاطرات احمد احمد، یکی از مبارزان در راه نهضت امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی نوشته است. احمد احمد، نخستین بار در دوران دانش آموزی، دستگیری توسط ماموران حکومت پهلوی و زندانی شدن را تجربه می‌کند و دیدار با امام خمینی(ره) در اوایل سال 1342 ملاقات درس آموزی را برای او رقم می‌زند. وی که از شاهدان وقایع روز 15 خرداد همان سال در تهران است، به عنوان یک معلم مبارز، بازجویی و شکنجه ساواک و زندان‌های رژیم پهلوی را تاب می آورد و به کوله بار سنگینی از تجربه و افکار تازه دست پیدا می‌کند. احمد احمد که از مبارزه علیه رژیم پهلوی و مظاهر آن دست بردار نیست، در دهه 1350 با حقایقی درباره تشکل‌های مبارزات روبه‌رو می‌شود و گاه بازجویی و زندان‌های ساواک او را به بند می کشند. در بخش‌های پایانی این کتاب خاطرات، احمد احمد از دیدار با آیت‌الله خامنه‌ای در روزهایی که مبارزه علیه رژیم پهلوی به اوج رسیده و این نوید ایشان یاد می کند که: «خواهی دید که چه خبر است. مبارزه به اوج خودش نزدیک می شود. دیگر اصلا بحث گروه و دسته نیست، مردم خودشان به حرکت درآمده‌اند.»

تصویب طرح پیگیری خسارت ناشی از کودتای 28 مرداد

نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در نشست علنی سه شنبه 5 شهریور 92، با دو فوریت طرح پیگیری حقوقی و سیاسی دریافت خسارت ناشی از کودتای 28 مرداد از سوی دولت آمریکا و انگلیس علیه دولت ملی ایران، با 173 رأی موافق، 16 رأی مخالف و 11 رأی ممتنع از مجموع 217 نماینده حاضر در صحن موافقت کردند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از منابع خبری، دکتر علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی بعد از تصویب دو فوریتی این طرح با بیان اینکه از نشست روز آینده این طرح مورد بررسی قرار می‌گیرد گفت: به طور حتم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس باید جلسات خود را برای بررسی و تصویب نهایی این طرح تشکیل دهد. در مقدمه طرح پیگیری حقوقی و سیاسی دریافت خسارت ناشی از کودتای 28 مرداد که به امضای 78 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسیده، آمده است: همزمان با شصتمین سالگرد وقوع کودتای 28 مرداد 1332، دولت آمریکا در مرداد ماه 1392 اسنادی از این حادثه را برای اولین بار منتشر کرد. در این اسناد آمده است که سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا (CIA) و سازمان اطلاعات انگلیس (MI6) به دستور دولت‌های آمریکا و انگلیس، کودتای 28 مرداد 1332 را علیه دولت ملی ایران تدارک و اجرا کرده‌اند و با این کودتا برای مدت 25 سال مردم ایران را زیر حکومت دیکتاتور و ضدملی قرار داده که موجب عقب‌ماندگی تاریخی کشور شده و همچنین خسارات فراوان مادی و معنوی به ملت ایران وارد شده است. همچنین در ماده‌ یک این طرح تصریح شده است: «1-1. با توجه به افشا و اعلام اسناد رسمی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا پس از 60 سال، طراحی و اجرای کودتای 28 مرداد علیه حکومت ملی دکتر مصدق توسط دولت‌های آمریکا و انگلیس قطعی است.2-1. در اثر این کودتا برای 25 سال ملت ایران گرفتار دیکتاتوری و وابستگی خطرناکی شد که خسارات سنگین مادی و معنوی به کشور وارد شد؛ مجلس شورای اسلامی این گونه اقدامات را دخالت غیرقانونی در امور داخلی و نابودی منافع ملی و استقلال آزادی مردم ایران می‌داند و لذا دولت جمهوری اسلامی ایران را موظف می‌نماید: الف) با تشکیل کمیته‌ای حداکثر ظرف مدت شش ماه برآورد اولیه از خسارات مادی و معنوی وارده به ملت ایران در اثر کودتای 28 مرداد را تهیه و به مجلس گزارش نماید. ب) این کمیته موظف است راهکارهای پیگیری خسارت‌های مادی و معنوی را به مجلس ارائه دهد. 3-1. اعضای کمیته پیگیری جبران خسارت کودتای 28 مرداد عبارتند از: وزیر امور خارجه (رئیس کمیته)، نماینده رئیس قوه قضائیه، وزیر اطلاعات، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وزیر امور اقتصادی و دارائی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات خانه ملت.» ماده 2 این طرح نیز تصریح دارد: «کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی بررسی‌های لازم در مورد چگونگی دخالت سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا و سازمان اطلاعات انگلیس در کودتای 28 مرداد 1332 و سایر اقدامات تروریستی و تخریبی علیه ملت ایران را تهیه و به مجلس گزارش کند تا تصمیم لازم برای قراردادن این سازمان‌ها در لیست سازمان‌های تروریستی اتخاذ شود.» در ادامه بررسی این طرح، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی چهارشنبه 6 شهریور 92 با 167 رای موافق، 5 رای مخالف و 7 رای ممتنع از مجموع 196 نماینده حاضر با کلیات طرح دوفوریتی پیگیری حقوقی ـ سیاسی نقش و دخالت آمریکا و انگلیس در کودتای 28 مرداد 1332 علیه دولت ملی ایران، موافقت کردند. حسن قشقاوی، معاون کنسولی و پارلمانی وزارت امور خارجه در این جلسه با بیان اینکه دولت با کلیات طرح دوفوریتی پیگیری حقوقی- سیاسی کودتای 28 مرداد 1332 مخالفتی ندارد، گفت: دولت در مورد جزئیات دیدگاه‌هایی دارد که در جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیایت خارجی به استحضار نمایندگان مجلس رسید. این جلسه عصر پنجم شهریور با حضور قشقاوی، معاون وزارت امور خارجه و نمایندگانی از دستگاه‌های ذی‌ربط تشکیل شد و بررسی «طرح دوفوریتی پیگیری حقوقی- سیاسی کودتای 28 مرداد 1332 توسط دولت‌های آمریکا و انگلیس علیه دولت ملی ایران» موضوع مورد بحث بود. اولین مصوبه کمیسیون در عنوان طرح مذکور بود که عنوان طرح به شکل «پیگیری حقوقی- سیاسی، نقش و دخالت‌ آمریکا و انگلیس در کودتای 28 مرداد 1332 علیه دولت ملی ایران» اصلاح شد و به تصویب رسید. همچنین کمیسیون تبصره‌ای به بند الف ماده یک این طرح اضافه کرد، طبق این تبصره، کمیته پیگیر موضوع مذکور موظف شد هر سه ماه یک بار گزارش اقدامات خود را به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ارائه کند. اعضای کمیته نیز در این جلسه اصلاح شد و در ردیف دوم دادستان کل کشور به جای نماینده رئیس قوه قضائیه قرار گرفت و ردیف چهار اعضای کمیته نیز به «نماینده تام‌الاختیار فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» اصلاح شد، همچنین مقرر شد که رئیس کمیسیون قضایی مجلس هم به عضویت این کمیته درآمد. در این جلسه پیشنهاد حذف ماده 2 نیز ارائه شد و به تصویب رسید که بر این اساس «دولت موظف شد پس از برآورد خسارات توسط کمیته مذکور، نسبت به پیگیری حقوقی-سیاسی ملت ایران از طریق مجامع و نهادهای ذی‌ربط داخلی و بین‌المللی اقدام نماید.»

انتشار کتاب‌های خاطرات محمدجواد صاحبی و جواد مقصودی

کتاب «در كشاكش سیاست و فرهنگ (خاطرات محمدجواد صاحبی)» با تدوین حجت‌الله علیمحمدی در296 صفحه از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، مركز اسناد انقلاب اسلامی در نخستین معرفی از این کتاب اعلام کرد: محمدجواد صاحبی از مبارزان جوان قبل از انقلاب است كه در حوادث پیش و پس از آن، نقش ویژه‌ای ایفا نموده است. آنچه پیش رو دارید مجموعه خاطرات ایشان است كه در پنج فصل به خوانندگان ارائه می‌شود. فصل اول به زندگی‌نامه، خانواده و تحصیلات راوی اختصاص دارد. در فصل دوم با عنوان «درباره قبل از پیروزی» از وقایع و حوادث و شخصیت‌ها در پیش از انقلاب سخن به میان آمده است. وقایع مربوط به پیروزی انقلاب و فعالیت‌های آموزشی، فرهنگی و انتشاراتی راوی در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فصل سوم گنجانده شده است. وی در فصل چهارم از حضورش در مؤسسه‌ كیهان و مدیریتش بر كیهان اندیشه و ارتباط با اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی می‌گوید. فصل پایانی نیز به آثار و فعالیت‌های علمی راوی در قالب برگزاری كنگره‌ها اختصاص دارد. کتاب «خاطرات جواد مقصودی» با تدوین فاطمه نظری كهره در 316 صفحه هم از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است. به گفته ناشر اثر، این کتاب اطلاعاتی از وقایع دهه‌ 1330 و فعالیت‌های «گروه شیعیان» - كه راوی خود از اعضای شورای مركزی آن بوده است و تاكنون اطلاعات كمی درباره آن منتشر شده ‌است - در اختیار پژوهشگران تاریخ انقلاب اسلامی می‌گذارد. این گروه بعد از رحلت آیت‌الله العظمی‌ بروجردی و تشكیل هیات مؤتلفه اسلامی‌ یكی از اركان مؤتلفه اسلامی ‌شد. همچنین راوی خاطرات نسبتاً جامعی از آغاز نهضت اما‌م‌خمینی(ره)، مبارزات با رژیم پهلوی در دوران تبعید امام(ره) و وقایع مربوط به این دوره ارائه داده ‌است. با توجه به مسئولیت راوی در مدرسه‌ رفاه و مدرسه‌ علوی، خاطرات دستِ اولی از نخستین روزهای ورود امام(ره) به ایران و فضای سیاسی نخستین سال‌های انقلاب در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. همچنین با توجه به اداره‌ ستاد نماز جمعه توسط راوی به‌مدت 27 سال، خاطرات منحصربه‌فردی در این زمینه نیز ارائه شده ‌است.

رمان «گرگ‌سالی» پرفروش است

فهرست پرفروش‌ترین آثار انتشارات سوره مهر در مرداد ماه 1392 اعلام شد كه در این میان رمان «گرگ‌سالی» نیز دیده می‌شود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، خبرگزاری تسنیم با اعلام این خبر افزود، «گرگ‌سالی» آخرین اثر زنده‌یاد امیرحسین فردی وجلد دوم رمان «اسماعیل» است. این خبرگزاری یادآور شده، رمان «اسماعیل» یكی از آثار ارزشمند پدر داستان انقلاب و از جمله آثاری است كه آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب در دیدار با اهالی قلم حوزه هنری، پیگیر جلد دوم آن بودند و فرمودند: «جای این رمان خالی بود.» آیین نکوداشت زنده یاد امیرحسین فردی، مدیر فقید مركز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری و نویسنده و داستان‌نویس انقلاب و رونمایی از آخرین اثر او در قالب برنامه‌ای با عنوان «آشیانه در دل» عصر 28 خرداد ماه 1392 در تالار سوره حوزه هنری برگزار شد. آخرین اثر زنده‌یاد امیرحسین فردی با عنوان «گرگ ‌سالی» در آستانه چهلمین روز درگذشت این نویسنده و داستان‌نویس انقلاب منتشر شد. سوره مهر، ناشر رمان «گرگ ‌سالی» اعلام کرده که این اثر در واقع جلد دوم رمان «اسماعیل» است و جغرافیای این رمان برعکس «اسماعیل» که در تهران و پایتخت می‌گذشت، در دامنه‌های سبلان می‌گذرد. در پایان جلد اول رمان «اسماعیل»، برای این شخصیت انقلابی شرایطی به‌وجود می‌آید که ناگزیر می‌شود برای امنیت بیشتر پایتخت را ترک کند و به روستایی در دامنه سبلان، نزد مادربزرگش برود که با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود. مهم‌ترین اتفاقی که برای اسماعیل در سبلان رخ می‌دهد، این است که از اهالی آن منطقه می‌شنود که آمریکایی‌ها که در آن زمان کشت و صنعت مغان را در دست داشتند، می‌خواهند به اصلاح‌ نژاد گرگ‌های دامنه سبلان اقدام کنند و گرگ‌هایی با مدل امریکایی داشته باشند. آمریکایی‌ها، اصلاح نژاد گرگ‌ها را با هدف‌ تولید گرگ‌های آدم‌خوار پیگیری می‌کردند که بتوانند از آن‌ها برای کشتن افراد انقلابی استفاده کنند. همزمان با رونمایی از کتاب «گرگ سالی» نسخه دیجیتال این اثر توسط سوره مهر الکترونیک با قیمت 30 هزار ریال عرضه شد. این انتشارات با هدف دسترسی آسان‌تر مخاطبان به این اثر ارزشمند، نسخه دیجیتالی این کتاب را در سامانه کتابخانه دیجیتال سوره مهر عرضه کرده ‌است. مهرداد غفارزاده هم مستندی درباره زنده‌یاد امیرحسین فردی را کارگردانی می‌کند. «من هستم كنارتان» فیلمی مستند از لحظات وداع اهل ادب با نویسنده‌ پیشكسوت ادبیات انقلاب و مدیر فقید مركز آفرینش‌های ادبی حوزه‌ هنری است. این مستند قرار است در زمان باقیمانده تا سالگرد درگذشت فردی، به یك مستند پرتره بلند ۵۰ دقیقه‌ای تبدیل شود. امیرحسین فردی عصر پنج‌شنبه، پنجم اردیبهشت‌ماه 92 از دنیا رفت.

ثبت ملی اثر شنیداری «نهضت ملی شدن نفت»

اسحق صلاحی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در یک نشست خبری که دوشنبه 4 شهریور ماه 92 با حضور خبرنگاران رسانه‌ها برگزار شد، شرکت کرد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، وی به به برگزاری نشست تخصصی کودتای 28 مرداد توسط سازمان زیر نظرش اشاره کرد و افزود: 65 عکس و تصویر اسناد کودتای 28 مرداد در حاشیه این نشست تخصصی به نمایش گذاشته شد که به اذعان مورخان خبره بسیاری از این اسناد برای اولین بار به نمایش در می‌آمد. صلاحی همچنین با اشاره به برگزاری همایش ایران و استعمار انگلیس گفت: این همایش همزمان با روز مبارزه با استعمار و شهادت رئیسعلی دلواری در 12 شهریور ماه 92 با محوریت مبارزه، مقاومت و پیروزی در بوشهر برگزار می‌شود و موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی و مجمع هماهنگي مراكز تاريخ پژوهي و بانكهاي اسنادي (مهتاب) نیز در آن همکاری می‌کنند. رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی افزود: کتاب طنز مربوط به سال 1822 میلادی که از فارسی به فرانسه ترجمه شده، واژه‌نامه سه زبانه فارسی، عربی و انگلیسی مربوط به 1775 میلادی و شماره توقیف شده ماهنامه تعلیم و تربیت مربوط به 1314 از جمله منابع اهدایی قابل امانت هستند. وی به منحصر بودن این شماره از ماهنامه تعلیم و تربیت که هم اکنون در کتابخانه ملی نگهداری می‌شود، اشاره کرد و ادامه داد: شماره 5 این ماهنامه توسط رضا شاه به دلیل مقاله‌ای که علیه تغییر زبان و واژگان چاپ کرده بود، توقیف و دستور جمع آوری و خمیرشدن آن صادر شد و مطالب این شماره در شماره بعد همراه با شماره 6 و بدون مقاله توقیفی چاپ شد و از این حیث، نگهداری و اطلاع رسانی آن برای پژوهشگران می‌تواند جالب توجه باشد. صلاحی در زمینه ثبت آثار ملی دیداری و شنیداری در سال جاری بیان داشت: بعد از ثبت ملی آثار دیداری و شنیداری مختلف در زمینه‌های دفاع مقدس و انقلاب اسلامی امسال نیز طی مراسمی تصاویر مجلس خبرگان در تصویب اولین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ثبت می‌شود و دو اثر شنیداری نیز با عنوان نهضت ملی شدن نفت و گنجینه اسناد و فرهنگ مردم ایران در دست اقدام برای ثبت ملی هستند. همچنین سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران نمايشگاه‌های مجازي منتخبي از اسناد مربوط به احكام اداري و اسناد مربوط به ساختار اداري سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها را به مناسبت هفته دولت در نشانی‌های http://www.nlai.ir/tabid/2598/mid/5853/ctl/asnad/Default.aspx?Subjectmid=5850&SubjectID=12364 و http://www.nlai.ir/tabid/2598/mid/5853/ctl/asnad/Default.aspx?Subjectmid=5850&SubjectID=12358 فعال کرده است. ده عنوان از این اسناد و در 27 برگ، متعلق به سال‌هاي دهه‌های 1320 تا 1350 است.

پیگیری حقوقی خسارت‌های کودتای 28 مرداد در محاکم بین‌المللی

عضو کمیته مطالبات ملی مجلس شورای اسلامی با اشاره به انتشار اسناد مربوط به نقش امریکا در کودتای 28 مرداد،‌ از طرح دوفوریتی مجلس برای اقامه دعوی در این خصوص خبر داد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، نوذر شفیعی در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت، درباره طرح دوفوریتی مجلس برای پیگیری خسارت‌های کودتای 28 مرداد گفت: با توجه به اسناد منتشرشده درباره دخالت امریکا در این کودتا، ایران می‌تواند در محاکم بین‌المللی اقامه دعوی کند. نماینده مردم ممسنی و رستم در مجلس شورای اسلامی این اسناد را برگ برنده‌ای در دست ایران دانست و افزود: اقدام امریکا در کودتای 28 مرداد مغایر قواعد بین‌المللی و اصول حق تعیین سرنوشت قاعده آمره بین‌المللی و عدم دخالت در امور داخلی کشورهاست و جمهوری اسلامی ایران می‌تواند مطابق آنها اقامه دعوی کند. شفیعی تصریح کرد: محکومیت امریکایی‌ها در کودتای 28 مرداد بر اساس نقض اصل حق تعیین سرنوشت موجب می‌شود مطابق با این رویه دخالت امریکا در سایر کشورها نیز محکوم شود. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به اینکه تمام نمایندگان مجلس با این طرح موافق هستند، گفت: این موضوع در کمیسیون امنیت ملی مجلس پردازش می‌شود و در قالب طرح دو فوریتی به صحن مجلس خواهد آمد. منصور حقیقت‌پور، نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی هم گفت: این اقدام ثمرات فراوان برای ملت ایران خواهد داشت و با تصویب آن در قانون و تاریخ ثبت خواهد شد. حقیقت‌پور با اشاره به جنایات آمریکا عنوان کرد: آمریکا جنایت‌های بسیاری علیه ملت ایران انجام داده است و کودتای 28 مرداد یکی از جرایم آنها است، بعد از تصویب این طرح، حادثه طبس و مطالبه ملت ایران از آمریکا را در مجلس مطرح می‌کنیم. نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اظهار کرد: آمریکا در 28 مرداد 32 دست به جابجایی قدرت با توسل به زور در داخل کشور زد و با این کودتا موجب ادمه یافتن یک دیکتاتوری به مدت 25 سال در کشور شد و مردم ایران متحمل خسارت‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی شدند که این خسارت اعم از مادی و معنوی را آمریکا باید جبران کند. حقیقت‌پور با ذکر این که این طرح اولین مطالبه مجلس نسبت به چنین موضوعاتی است، گفت: ما این مسئله را قانونی خواهیم کرد و دستگاه‌های مسئول بهترین راه‌حل را برای طرح دعوا انتخاب خواهند کرد. وی افزود:‌ در کودتای 28 مرداد کشورهایی همچون آمریکا و انگلیس نقش زیادی ایفا کردند و البته این مسئله خسارت‌هایی را هم برای کشور به بار آورد. کمیته‌ای متشکل از وزارت خارجه، وزارت دادگستری و برخی دستگاه‌های دیگر مامور می‌شوند تا خسارت کودتای 28 مرداد را مشخص کنند. بعد از مشخص شدن میزان خسارت باید موضوع در دادگاه‌های بین‌المللی مورد پیگیری قرار گیرد تا کشورهایی که در ایجاد خسارت نقش داشتند را مجاب به ارائه خسارت کنیم. به تازگی و بعد از گذشت حدود 60 سال از اجرای کودتای 28 مرداد 1332، بالاخره آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) همزمان با سالروز این واقعه تاریخی علیه ملت ایران، به نقش خود در برنامه‌ریزی و اجرای این کودتا که به برکناری محمدمصدق، نخست وزیر وقت منجر شد، اعتراف کرد. اسناد مربوط به این مداخله بر روی وب سایت آرشیو ملی آمریکا قرار گرفته است.

استقبال از کتاب‌های دفتر ادبیات انقلاب اسلامی

کتاب‌های پرفروش انتشارت سوره مهر در زمینه‌های دفاع مقدس و انقلاب اسلامی معرفی شدند. این رده‌بندی مربوط به نیمه اول سال 1392 است. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، در فهرست منتشر شده از سوی انتشارات سوره مهر و در ردیف‌های هفتم و چهاردهم، به ترتیب دو عنوان از تازه‌ترین کتاب‌های دفتر ادبیات انقلاب اسلامی با نام‌های «برای تاریخ می‌گویم» شامل خاطرات محسن رفیق‌دوست با تدوین سعید علامیان و «سال‌های بی‌قرار» شامل خاطرات جواد منصوری با تدوین محسن کاظمی دیده می‌شود. «برای تاریخ می‌گویم: خاطرات محسن رفیق‌دوست (۱۳۶۸ - ۱۳۵۷)» به عنوان سی‌وسومین کتاب خاطرات تولید شده در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است. چهل‌و‌یکمین کتاب خاطرات تولید شده در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی هم با عنوان «سال‌های بی‌قرار: خاطرات جواد منصوری» از سوی همین ناشر به چاپ رسیده است.

تدوین «پژوهشنامه انقلاب اسلامی»

در اثری با عنوان «پژوهشنامه انقلاب اسلامی» که به کوشش مشترک رحیم نیکبخت و مجتبی سلطانی احمدی در دست انجام است، به اشخاص، محافل و مراکز مذهبی مغفول مانده در پژوهش‌های انقلاب اسلامی پرداخته خواهد شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، رحیم نیکبخت به خبرگزاری کتاب ایران گفت: در کتابی با عنوان «پژوهشنامه انقلاب اسلامی» به سه موضوع مغفول‌ مانده درباره انقلاب اسلامی خواهیم پرداخت. وی درباره این موضوع‌ها توضیح داد: نخستین موضوع، افراد تاثیرگذار در حوزه انقلاب اسلامی‌اند که با آن که نقش مهمی در پیش‌برد اهداف انقلاب داشته‌اند اما کمتر از آن‌ها یاد شده است. این اشخاص اختصاص به تهران ندارند. آیت‌الله حق‌شناس در جهرم، شهید آیت‌الله عبد‌الرحیم ربانی شیرازی و شهید حجت‌الاسلام سید ابوالقاسم موسوی دامغانی از جمله این افراد محسوب می‌شوند. این پژوهشگر حوزه انقلاب اسلامی افزود: محافل موثر در بروز انقلاب اسلامی، از موضوع‌های مورد بحث در این پژوهش خواهد بود. این بخش به کانون‌ها و انجمن‌های موثر خواهد پرداخت. وی درباره دیگر موضوعی که «پژوهشنامه انقلاب اسلامی» به آن خواهد پرداخت، گفت: مسجد‌ها، حسینیه‌ها و سایر مراکز مذهبی که در به ثمر رسیدن انقلاب سهم داشته‌اند، دیگر موضوعی خواهد بود که در این پژوهش به آن توجه خواهد شد. برای مثال حسینیه ارشاد سهم مهمی در گردآمدن احزاب و گروه‌ها در کنار هم ایفا کرد. نویسنده کتاب «مبداء نهضت» درباره چگونگی انجام پژوهش کتاب «پژوهشنامه انقلاب اسلامی» توضیح داد: با توجه به مسوولیت‌هایی که در 12 سال گذشته در مرکز اسناد انقلاب اسلامی داشته‌ام، با پژوهشگران بسیاری در حوزه تاریخ شفاهی و تاریخ منطقه‌ای انقلاب اسلامی آشنا شدم و قرار است از سوی آنان مقاله‌هایی درباره موضوع‌های یاد شده ارایه شوند. وی با بیان این‌که تاکنون 20 مقاله دریافت شده است، ادامه داد: به این ترتیب، 40 درصد کار پژوهش به انجام رسیده است. مقاله‌هایی با موضوع‌های «فلسطین و انقلاب اسلامی» و «فعالیت‌های فرهنگی آیت‌الله بهشتی» برخی از آثار دریافتی‌اند. نیکبخت تصریح کرد: با توجه به این ‌که کتاب «پژوهشنامه انقلاب اسلامی» از سوی خانه کتاب و به دنبال دو کتاب «مبداء نهضت» و «نامه نیمه‌ خرداد» به چاپ می‌رسد، مقاله‌های ارسالی از اصول مقاله‌‌نویسی مصوب خانه کتاب پیروی می‌کنند. وی با ابراز امیدواری از این‌که «پژوهشنامه انقلاب اسلامی» تا سالروز انقلاب اسلامی منتشر شود، گفت: این کتاب در دو جلد 1500 صفحه‌ای تدوین خواهد شد.

«اشک جمعه» و «پدربزرگم» داستان‌هایی از انقلاب دارند

«اشک جمعه» رمانی از مونا اسکندری است که به زودی توسط انتشارات سوره مهر منتشر می‌شود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، اسکندری در گفت‌وگو با سایت خبری این نشر اظهار داشت: این رمان که برای گروه سنی بزرگسال به نگارش درآمده، با یک موضوع عاشقانه همراه است. داستان این مضمون را روایت می‌کند که فردی ناآشنا به مسائل سیاسی با یک فعال انقلابی آشنا و با او ازدواج کرده، در نهایت مسیر زندگی آنها عوض می‌شود. وی ادامه داد: هدف از نگارش این رمان، معرفی انقلاب سال 1357 به نسل جوان است. اسکندری همچنین به عنوان رمان اشاره کرده و افزود: چون اتفاقات مهم در این رمان حول جمعه خونین در شهریورسال 1357 بوده است از این رویداد برای نامگذاری اثر استفاده ‌کرده‌ام. «پدربزرگم» هم عنوان اثری داستانی از مجموعه «روز‌هاي انقلاب» است که فاطمه دهقان آن را به نگارش درآورده و به زودی توسط انتشارات سوره مهر منتشر می‌شود. اين اثر نخستين کتاب فاطمه دهقان براي گروه سني نوجوان است که به روایت مبارزات انقلابيون و زندانيان سياسي بين سال‌هاي 1352 تا 1357 اختصاص دارد. وي كه براي نگارش اين اثر از كتاب‌های خاطرات مبارزان استفاده كرده است، گفت: كتاب‌های دیگری در این زمینه و بازديد از موزه عبرت ايران منابع كتاب «پدربزرگم» بودند. دهقان‌نيري درباره سير داستان توضيح داد: فضاي داستان از زمان حال شروع مي‌شود و قهرمان داستان دختري نوجوان است كه بر اساس يك اتفاق، ماجراهاي گذشته را پي‌گيري مي‌كند.

تجربه ثبت تاریخ شفاهی انقلاب در یک روستا

به تازگی پاتوق فرهنگی فعالان مشهد در اختیار حجت‌الاسلام بهرامی، یکی از طلبه‌های فعال در شهرستان محلات قرار گرفت تا به روایت خاطرات و تجربیات خود و دوستانش درباره ثبت خاطرات شفاهی انقلاب اسلامی بپردازد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، سایت أین عمار خبر داد، مجموعه‌ای از خاطرات این طلبه جوان در این زمینه در آینده‌ای نزدیک منتشر خواهد شد. وی در نشست روایت خاطرات و تجربیات خود و دوستانش درباره ثبت خاطرات شفاهی انقلاب اسلامی گفت: روستای «ورین» واقع شده در شهرستانِ محلاتِ استان مرکزی به خاطر سوابق انقلابی و اسلامی‌اش شناخته شده است. در حدود سال 40 یکی از شاگردان نزدیک حضرت امام خمینی(ره) برای تبلیغ به این روستا می‌آید و استقبال مردم و پذیرش ایشان باعث می‌شود که علاقمند به این روستا شود و در ایام دیگر و سال‌های متمادی باز به همین جا بیاید و مستقر شود. مردم بخش ورسفلی از روستای ورین از سال‌های 40-41 به جهت فعالیت‌های شاگرد حضرت امام(ره) با ایشان آشنا می‌شوند. از این رو وقتی که آیت‌الله‌العظمی بروجردی رحلت می‌کنند مردم روستا مقلد حضرت امام(ره) می‌شوند و مثلاً در دستگیری امام(ره) در سال 1342 اینجا کاملا به یک روستای ماتم‌زده تبدیل می‌شود و مردم جلسات دعا و گریه برگزار می‌کنند و بعد از آزادی ایشان هم مسجد روستا را آذین‌بندی می‌کنند و مراسم جشن برگزار می‌کنند. حجت‌الاسلام بهرامی افزود: در طول سال‌های 42 تا 57 روحانیون روستا و تعدادی از جوانان عمدتاً فعالیت‌های روشنگرانه انجام می‌دهند. در سال‌های 54-55 فعالیت‌ها کم‌کم اوج می‌گیرد. مثلاً یکی از فعالیت‌ها راهپیمایی‌ها بوده است و با وجود ژاندارمری و نیروهای دیگرِ وابسته به رژیم پهلوی، در سال 57 تقریباً به مدت 3-4 ماه هر روز راهپیمایی برگزار می‌شده است. راهپیمایی‌ها اولین بار با خط‌شکنی روحانیون شروع می‌شود و خیلی زود اوج می‌گیرد و عمومی می‌شود، چرا که زمینه‌های پذیرش آن کاملاً آماده است. جالب این که نوجوانان خودشان راهپیمایی‌های مجزایی هم دارند. زنان هم حضورشان در راهپیمایی‌ها غالباً بیش از مردان است و گاهی تا دو و سه برابر مردان هستند. بعد از اینکه مدتی می‌گذرد دیگر مردم به راهپیمایی‌های داخل روستا قانع نیستند و دست به اقدامی جالب می‌زنند. راهپیمایی را در روستا شروع می‌کنند، بعد از این‌که مردم جمع می‌شوند و شور حرکت مهیا می‌شود سوار تریلیِ تراکتور و مینی‌بوس و... می‌شوند و به روستاهای همجوار می‌روند و آنجا پیاده می‌شوند و راهپیمایی می‌کنند و شعار می‌دهند. در کوچه یا میدان اصلی آن روستا تجمع می‌کردند و یکی از روحانیون سخنرانی می‌کرده و با روشنگری و افشاگری ایشان و شور و شعار، مردم سعی می‌کنند فضای ترس را شکسته و مردم آن روستا را تهییج کنند. این گونه آنها را دعوت به تظاهرات می‌کرده‌اند و آنان هم غالباً با ایشان همراه می‌شده‌اند و در روزهای بعد به روستای بعدی می‌روند. حتی برخی نقل می‌کنند که اولین راهپیمایی در محلات را هم اهالی این روستا راه می‌اندازند. جالب اینکه همین روستاها، که اولین بار مردم ورسفلی تظاهرات را به آنجا صادر کرده‌اند بعدتر جواب این حرکت را می‌دهند و راهپیمایی می‌کنند و وارد ورسفلی می‌شوند. مردم ورسفلی در ورودی روستا چندین گوسفند در استقبال از ایشان قربانی می‌کنند و سپس همراهشان می‌شوند. از این به بعد دیگر فضای عمومی منطقه فضای مبارزه و انقلاب است، در حالی که تا چندی پیش از آن آوردن عکس و اسم امام(ره) مخفی است اکنون دیگر شعار آزادی‌خواهی و حق‌طلبی و حمایت از امام(ره) از همه شنیده می‌شود. وی یادآور شد: در ماه‌های آخرِ منجر به پیروزی انقلاب، مردم ورسفلی در قم حضور یافته و در برنامه‌های سخنرانی و تظاهرات و... شرکت می‌کنند و این طور هم در مبارزه حضور جدی‌تری دارند و هم از آخرین اخبار مطلع می‌شوند و آنها را به روستا هم می‌آورند. اما در ماه آخر احساس می‌کنند که عرصه‌ اصلیِ مبارزه، تهران است و از این جهت 20 – 30 نفر از مردم روستا به تهران می‌روند و در منزل برخی از متعلقین روستا که در تهران ساکنند مستقر می‌شوند. روزها می‌روند در مبارزات شرکت می‌کنند و شب‌ها به منزل بر می‌گردند و از حال هم و اخبار مطلع می‌شوند. همزمان در خود روستا، در محلات و در قم هم مردم متعلق به روستا فعالند. در اثنای همین فعالیت‌ها اولین این روستائیان که یکی از طلاب جوان و انقلابی و بسیار شجاع روستاست در روز 22 بهمن ماه 1357 در تهران به فیض شهادت نائل می‌آید. حجت‌الاسلام بهرامی افزود: راهپیمایی، همه‌ حکایت مبارزات مردم روستا نیست، در روستا کتاب و کتاب‌خوانی هم رونق بسیاری داشته است و کتابخانه‌ای در روستا تشکیل می‌شود که در افکارِ انقلابیِ افراد تأثیر زیادی داشته است و جوانان روستا را اهل مطالعه و کتاب و شناخت موضوعات روز و نویسندگان انقلابی و دینی کرده است. از طرف دیگر فعالان روستا کارهای هنری و رسانه‌ای به اقتضای روز هم می‌کرده‌اند؛ از سال 48 در روستا تئاتر بازی می‌شده است و این برای یک روستا خیلی جالب و شاید عجیب است. تئاترها با الگوگیری از آموزه‌های دینی و یا مثلاً شخصیت‌های صدر اسلام طراحی می‌شده است. کم‌کم تئاتر تبدیل به رسانه مبارزات می‌شود و مضامین انقلابی در آن گنجانده می‌شود. نکته‌ بسیار جالب این است که تمام عوامل تئاتر، اعم از نویسنده و کارگردان و بازیگران، بومی هستند و همه کشاورز. نکته مهم این است که فعالیت‌های انقلابی مردم روستای ورسفلی منحصر به قشر خاصی نیست و در این سال‌ها همه اهالی روستا فعال بوده‌اند؛ زن و مرد و کودک و جوان. وقتی یک امری در فضایی رونق بگیرد روی همه اقشار تاثیر می‌گذارد. مثلاً کودکان و نوجوانان، دور غریبه‌های تازه‌ وارد را می‌گرفته‌اند و از آنها می‌پرسیدند: شاهی هستی یا آقایی؟ بعضی از روی لج‌بازی می‌گفتند شاهی و بچه‌ها با سنگ می‌افتادند به جانش! یا مثلاً دانش آموزان دبستانی و متوسطه خودشان نقشه می‌کشیدند و نصف ‌شب می‌رفتند توی مدرسه و قاب عکس شاه را می‌شکستند و یا در مسیر بازگشت از مدرسه هر جا می‌رسیدند مرگ بر شاه می‌نوشتند. متن کامل گفته‌های حجت‌الاسلام بهرامی درباره تجربه تاریخ‌نگاری این روستا در نشانی http://www.aynaammar.ir/content-content-3611.html در دسترس قرار دارد.

نقد و بررسی فعالیت‌های سازمانی که به دستور رضاخان تأسیس شد

جلال ستاری نگارش پژوهشی را درباره سازمان پرورش افکار که به دستور رضا خان و با هدف دست یافتن به یکسان سازی ملی تأسیس شده بود، به پایان رساند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، جلال ستاری، اسطوره‌پژوه و محقق در زمینه تئاتر، ادبیات و تاریخ در این باره به خبرگزاری مهر گفت: اخیراً نگارش کتابی پژوهشی را به پایان رسانده‌ام که مربوط به سازمان پرورش افکار در دو سال آخر سلطنت رضا شاه است. در این کتاب به نقد و بررسی فعالیت‌های آن سازمان پرداخته‌ام. به گفته این پژوهشگر حوزه تاریخ و فرهنگ، این اثر پژوهشی را به احتمال زیاد دفتر پژوهش‌های فرهنگی منتشر خواهد کرد. سازمان پرورش افکار عمومی اداره‌ای دولتی بود که به دستور رضاخان و با هدف دست یافتن به یکسان سازی ملی در ایران تأسیس شد. رئیس این اداره، احمد متین دفتری بود. رژیم پهلوی این سازمان را به تاسی از ماشین‌های تبلیغاتی ایتالیای فاشیست و آلمان نازی و برای تفهیم آگاهی ملی و ایده‌آل‌های ناسیونالیستی به مردم از طریق مجله، جزوه، روزنامه، کتاب درسی و برنامه‌های رادیویی تشکیل داد. اعضای اصلی سازمان پرورش افکار، استادان دانشگاه بودند که آداب ناسیونالیستی ایران مدرن را شکل داده بودند و در خصوص اخلاق، اهمیت نظافت و نرمش سخنرانی می‌کردند و سیاهه شرکت‌کنندگان را حفظ می‌کردند. این سازمان 6 کمیسیون سخنرانی، رادیو، تدوین کتب درسی، هنرپیشگی، موسیقی و مطبوعات داشت. پیش از این و درباره این موضوع دو عنوان کتاب منتشر شده است. کتاب «فرهنگ ستيزي در دوره رضا شاه (اسناد منتشر نشده سازمان پرورش افكار) 1317 - 1320 ه‌ - ش» به ‌اهتمام محمود دلفاني از سوی سازمان اسناد ملي ايران در سال 1376 به چاپ رسید. کتاب «سازمان پرورش افكار» نوشته بابك دربيكي هم در سال 1382 توسط مركز اسناد انقلاب اسلامي منتشر شد. در این كتاب آمده که سازمان پرورش افكار در زمستان سال 1317 تشكيل شد و سال‌ها بعد از لابه‌لاي اسناد و مدارك و همچنين خاطرات افراد مختلف آشکار شد که با هدف نهادينه كردن ساختار سياسي اقتدارگري رضا شاهي تاسيس گرديده است.

ثبت تاریخ شفاهی زندگی نخستین شاعر نهضت امام(ره)

کتاب «ستاره‌ای بدرخشید و ...» منتشر شد. این کتاب روایتی از زندگی آیت‌الله محمد حسین بهجتی اردکانی (شفق)، شاعر فقید انقلاب است. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از منابع خبری، در پشت جلد این کتاب نوشته شده است که بهار سال 92 گروهی با عنوان راویان شفق، زیر نظر ستاد حفظ و نشر آثار آیت‌الله محمد حسین بهجتی اردکانی (شفق) شکل گرفت. کتاب «ستاره‌ای بدرخشید و ...» اولین محصول این گروه است. اعضای گروه راویان شفق، با استفاده از روش تاریخ شفاهی، به دنبال جمع‌آوری و ثبت نوشته‌ها و خاطره‌های مربوط به آیت‌الله بهجتی اردکانی هستند و تاکنون با نزدیک به 30 نفر درباره او گفت‌وگو کرده‌اند. به دلیل فرارسیدن ششمین سالگرد درگذشت این روحانی شاعر، بخشی از یافته‌ها در قالبی روایت‌گونه از زندگی او منتشر شده است. در این کتاب گفته‌ها و نوشته‌هایی از رضا داوری اردکانی، علی موسوی گرمارودی، یوسفعلی میرشکاک، آیت‌الله علی‌اصغر باغانی، حجت‌الاسلام زکریا اخلاقی، محمدرضا سنگری، محمدحسن زورق، جواد محقق، محمدعلی مجاهدی (پروانه)، عباسعلی براتی‌پور، علیرضا قزوه، سیدضیاءالدین شفیعی، محمدحسین جعفریان، عبدالجبار کاکایی، صابر امامی، ناصر فیض، سعید بیابانکی، حجت‌الاسلام علی صفری (زرافشان)، حجت‌الاسلام ابوالقاسم حسینی (ژرفا)، حاج محمود اکبرزاده، حاج علی وافی، حاج محود طالب‌پور، حاج محمود جلیل‌پور، حاج علی انسانی، محمدجواد آسمان، رضا شاکر اردکانی و ...به چشم می‌خورد. آیت‌الله محمدحسین بهجتی در خرداد سال 1313 در اردكان یزد متولد شد. ایشان را می‌‌توان در دوران نهضت امام خمینی (ره)، اولین شاعر انقلاب برشمرد. اشعار او بدون ذكر نامش در برهه‌های مختلف این نهضت دست به دست می‌‌گشت و گاه در نشریات «مكتب اسلام»، «مكتب تشیع»، «انتقام» و یا مجله «مكتب جعفری» نیز چاپ و منتشر می‌‌شد. آیت‌الله محمدحسین بهجتی در 29 مرداد ماه 1386 دار فانی را وداع گفت. در یکی از اسناد ساواک به شماره 2306 به تاریخ 24 تیر ماه سال 1342 با عنوان «درباره: برادر [امام] خمینی» آمده است: «طبق اطلاع واصله از خمین اخیرا آقا مرتضی پسندیده برادر [امام] خمینی که به تهران و قم عزیمت نموده بود به خمین مراجعت و شبانه یک برگ اطلاعیه منظوم به نام نهضتی که دنیای اسلام را تکان داد به وسیله ایادی خود در بازار الصاق نموده است. گیرندگان: ساواک اداره دوم، به سابقه مرتضی پسندیده ضمیمه و ارایه گردد، ریاست ساواک تهران جهت اطلاع 42/5/6» در پانوشت توضیحی این سند در کتاب دو جلدی «انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: روزشمار استان مرکزی» که به تازگی از سوی مرکز بررسی اسناد تاریخی منتشر شده، آمده است: این اعلامیه شامل اشعاری است که توسط شاعر معاصر، مرحوم محمدحسین بهجتی سروده شده است.

سانسور مطبوعات و بحران مشروعیت در دوره پهلوی

شماره 60 فصلنامه تخصصی تاریخ معاصر ایران با تاریخ روی جلد زمستان 1390 به تازگی از سوی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران منتشر شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، این موسسه اعلام کرد که در بخش مقالات شماره 60 فصلنامه تخصصی تاریخ معاصر ایران مطالبی با عناوین بحثی در ویژگی‌ها و خدمات واعظ شهیر، حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمدتقی فلسفی به قلم علی ابوالحسنی (منذر)، سانسور مطبوعات در دوره پهلوی دوم: یک گزارش اجمالی (1332-1357) نوشته مظفر شاهدی، دشمنی آشکار و بی پرده با ایران و ایرانی: فارس‌ها و زبان فارسی به قلم مسعود مژدهی، گزارش‌های قلعه ویلیام نوشته آزیتا لقایی و محمدعلی شاه قاجار در واپسین سال سلطنت به قلم فاطمه معزّی قرار دارد. در بخش گفت‌وگو و خاطرات این شماره فصلنامه تخصصی تاریخ معاصر ایران، عناوین تلخی‌ها و شیرینی‌های خدمت در فرهنگ در گفت‌وگو با غلامعلی اخروی به قلم مرتضی رسولی‌پور و در بخش اسناد، مطالبی با عناوین بحران مشروعیت از نگاه یکی از کارگزاران دوره پهلوی نوشته جلال فرهمند، مشق شاهانه (مرقعات نقاشی ناصرالدین شاه قاجار در کتابخانه سلطنتی سابق) نوشته محمدرضا بهزادی و نسرین مرجانی جا گرفته است. شماره 60 فصلنامه تخصصی تاریخ معاصر ایران نخستین قسمت گزارشی با عنوان مأموریت به کشور روسیه (1) (کتابخانه‌ها، آرشیوها و مؤسسات پژوهشی در مسکو) نوشته رضا فراستی را هم در بر دارد. فصلنامه تخصصی تاریخ معاصر ایران از بهار سال 1376 تاکنون از سوی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران منتشر شده است.

انتشار کتاب پنجم «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی»

کتاب پنجم مجموعه «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» به عنوان هشتصدوچهلمین اثر مركز اسناد انقلاب اسلامی و شصت‌ودومین اثر از مجموعه‌ای از کتاب‌های این مرکز با محوریت تاریخ انقلاب منتشر شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی اعلام کرد که در این کتاب 176 صفحه‌ای 6 عنوان اثر كتاب از نویسندگان داخلی و خارجی درباره انقلاب اسلامی ایران بررسی و نقد شده ‌است. مقاله اول به نقد كتاب «بازخوانی جامعه‌شناختی سنت‌گرایی و تجددطلبی در ایران بین دو انقلاب» اختصاص دارد كه توسط جواد افشاركهن به رشته‌ تحریر درآمده و علی كردی به بررسی و نقد آن پرداخته است. این مقاله با استناد به نظریه‌های مختلف دیدگاه‌های نویسنده را نقد می‌كند. نویسنده در این كتاب، به موضوع منازعه دیرین و همچنان پابرجای سنت و تجدد پرداخته است. وی با محور قراردادن بینش جامعه‌شناختی، در پی واكاوی زمینه‌های اجتماعی پیدایش تجددگرایی و سنت‌گرایی در ایران و رشد و دوام آنهاست. در این اثر، به عوامل داخلی جامعه توجه شده و از بررسی نقش و تأثیر عوامل خارجی پرهیز شده است. همان‌طوركه مؤلف در پیشگفتار كتاب تأكید كرده است، مفاهیم كلیدی این تحقیق یعنی «سنت»، «سنت‌گرایی»، «تجدد» و «تجددگرایی» فارغ از بار ارزشی مثبت و منفی آنها و به دور از داوری بررسی شده و صرفاً به منظور تفكیك نیروهای اجتماعی وابسته به هر طیف به كار گرفته شده است. مقاله‌ دوم، شامل نقد كتاب «آخرین روزها: پایان سلطنت و درگذشت شاه» اثر هوشنگ نهاوندی است كه به قلم ولی‌اله حامی‌كلوانق نوشته شده است. در این كتاب نهاوندی (وزیر علوم دولت شریف‌امامی و رئیس دفتر فرح پهلوی) درصدد است تا اثبات كند كه دول غربی همچون آمریكا علیه رژیم شاه توطئه‌هایی كردند كه به وقوع انقلاب اسلامی انجامید. منتقد اثر، توهم توطئه و عدم پایبندی نویسنده به انصاف در بازگویی وقایع را با استناد به منابع متعدد بررسی و نقد كرده است. احمدرضا عصاری در مقاله‌ سوم این مجموعه به نقد كتاب «ایران؛ از دیكتاتوری سلطنتی تا دین‌سالاری» پرداخته است. این كتاب را محمد امجد تألیف كرده و حسین مفتخری آن را به فارسی برگردانده است. ساختار روشی و محتوایی كتاب از حیث گستردگی موضوع‌های مطرح‌شده در آن، به همراه نادیده گرفتن برخی مباحث روشی از سوی مؤلف، تأثیر مستقیمی بر نگارش و تجزیه و تحلیل‌های آن داشته است. همچنین تحلیل مباحث از منظر یك ناظر بیرونی و بدون اشراف عمیق نسبت به جریان‌های داخلی ایران در زمان وقوع انقلاب اسلامی، در این مقاله بررسی و نقد شده ‌است. كتاب مجموعه مقالات «ایران پس از انقلاب» ویراسته هوشنگ امیراحمدی و منوچهر پروین كه توسط علی مرشدی‌زاد به فارسی ترجمه شده است، در مقاله‌ چهارم این مجموعه توسط محمد فكری بررسی و نقد شده است. نویسندگان مقالاتِ كتاب مذكور با بررسی جوانب مختلف انقلاب اسلامی ایران، تحلیل‌هایی را از شرایط و وضعیتِ ایران پس از انقلاب ارائه داده‌اند كه دایره زمانی و انطباق آن محدود به همان سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی است. شرایط دشوار سال‌های اولیه پس از انقلاب اسلامی و به ‌خصوص جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، ملاحظات خاصی را در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌های نظام جمهوری اسلامی ایجاد كرده بود كه نویسندگان كتاب سعی كرده‌اند آنها را به تمام دوران پس از انقلاب اسلامی تعمیم دهند. فكری با مطالعه‌ شرایط متفاوت اوایل انقلاب اسلامی نسبت به امروز، تحلیل‌های نویسندگان این كتاب را نقد كرده است. محمد مبشری در مقاله‌ پنجم، كتاب «شكست شاهانه» نوشته‌ ماروین زونیس را كه به قلم عباس مخبر به فارسی برگردانده شده، بررسی و نقد كرده است. زونیس كوشیده است تا بر مبنای یك تحلیل روان‌شناختی از شخصیت شاه، وقوع انقلاب اسلامی را تبیین نماید. با وجود این، نویسنده در تحلیل خود از نقش شرایط بین‌المللی به ‌ویژه مواضع و اقدامات دولت آمریكا غافل نیست. منتقد با استناد به منابع تاریخی به بررسی و نقد تحلیل‌های نویسنده پرداخته ‌است. جلد نخست کتاب «مصدق؛ سال‌هاي مبارزه و مقاومت» نوشته غلامرضا نجاتي در مقاله‌ ششم توسط شبنم سرآمد بررسي شده است. نجاتي در اين کتاب جوانب مختلف زندگي و فعاليت‌هاي دکتر مصدق و دوران پرتلاطم ملي‌شدن صنعت نفت را مفصل و با حواشي زياد بررسي كرده است. غفلت از برخي جريان‌های سياسی و مذهبی، يکسونگري مولف و ذهنيت ضد روحانيت، مواردي‌اند که منتقد اثر با مراجعه به اسناد و منابع مربوط به آن دوره‌ تاريخي و در ارزيابي کتاب آورده است.

توجه «سخن تاریخ» به نقش الگوی شیعی در پیروزی انقلاب

هفدهمین شماره از فصلنامه «سخن تاریخ» با تاریخ انتشار تابستان 1391 و با هفت مقاله، به تازگی منتشر شده است. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از سایت گروه تاریخ مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره)، در دومین مقاله این شماره فصلنامه «سخن تاریخ» محمدرضا بارانی و محمد دهقانی به بررسی «نقش الگوی شیعی در پیروزی انقلاب ایران از دیدگاه خاورشناسان» می پردازند و اعتقاد به مهدویت، مرجعیت و رهبری دینی، شهادت طلبی، اتحاد و همبستگی و آشتی دین و سیاست را مهم‌ترین عوامل موثر اندیشه شیعه در پیروزی انقلاب ایران قلمداد می کنند. مقاله پنجم هم به قلم محسن بهشتی ‌سرشت و پرستو کلاهدوزها «استاد محمدتقی شریعتی و جایگاه وی در جریان روشن فکری دینی» نام دارد که ضمن پرداختن به موضوعاتی چون مفهوم روشنفکری دینی، چگونگی و روند تاسیس و استمرار فعالیت‌های کانون نشر حقایق اسلامی در سال‌های حساس پس از شهریور 1320، می‌کوشد به پرسش‌هایی نظیر جایگاه و نقش محمدتقی شریعتی در جریان روشنفکری دینی و همچنین حرکت وی در مسیر ملی شدن صنعت نفت و نیز نوع برخورد او با افکار و احزاب در بستر کانون، پاسخ دهد. دیگر مقالات هفدهمین شماره از فصلنامه «سخن تاریخ» به حوزه‌های تاریخ صفویه، شبه قاره، خاورمیانه، خاورشناسی و استعمار پرداخته‌اند. این نشریه از سوی مجتمع آموزش عالي امام خميني (ره) وابسته به جامعه المصطفي(ص) از سال 1386 تاکنون منتشر شده است.

نگارش رمانی با مضمون وقوع انقلاب اسلامی

جهانگیر خسروشاهی از نگارش رمانی با مضمون وقوع انقلاب اسلامی از گذشته‌های دور تا به امروز و انتشار آن در آینده نزدیک خبر داد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، جهانگیر خسروشاهی، نویسنده درباره تازه‌ترین اثر در دست نگارش خود به خبرگزاری فارس گفت: از چندی پیش نگارش رمانی را برای گروه سنی بزرگسال آغاز کرده‌ام که اکنون در میانه‌های کار هستم. وی در پاسخ به پرسشی درباره مضمون این رمان افزود: این کتاب درباره «انقلاب اسلامی» به نگارش در آمده است، یعنی محتوای این کتاب به گذشته و وقوع انقلاب اسلامی تا به امروز اختصاص دارد. خسروشاهی ادامه داد: خوشبختانه مصالح و مواد کار برای نگارش این رمان آماده است یعنی یکبار این کار نوشته شده است اما با تأمل بیشتری به نگارش آن خواهم پرداخت. وی با بیان اینکه عنوان این رمان انتخاب شده است اما اکنون قابل بیان نیست، افزود: هنوز ناشر این کتاب را انتخاب نکرده‌ام اما نگارش آن را به زودی به اتمام خواهم رساند. به تازگی در بنیاد ادبیات داستانی، کتابی از این نویسنده با عنوان «نفر پانزدهم» با حضور مرتضی سرهنگی، مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری رونمایی شد.

بزرگداشت ادبیات انقلاب و تاکید بر واقع‌گرایی

نویسندگان حاضر در نشست بزرگداشت ادبیات داستانی انقلاب اسلامی بر ضرورت توجه به نویسندگان از سوی مسوولان فرهنگی و نیز واقع‌گرایی در ادبیات انقلاب اسلامی تاکید کردند و راه‌اندازی نهضت خاطره‌نویسی را به عنوان رویکردی تجربی، زمینه‌ای برای تحول در عرصه این گونه ادبی دانستند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، خبرگزاری کتاب ایران خبر داد، آیین بزرگداشت ادبیات داستانی انقلاب اسلامی، با یادی از سید محمود گلابدره‌ای نویسنده حوزه انقلاب اسلامی، 29 مرداد‌ماه 1392به مناسبت سالروز درگذشت وی در سالن نخلستان سازمان هنری- رسانه‌ای اوج برگزار شد. نمایش فیلم مستند «آن عشق و اکنون» آغازگر این مراسم بود. این فیلم، روایتی است از کتاب «لحظه‌های انقلاب» نوشته مرحوم سید محمود گلابدره‌ای. صادق‌ کرمیار، داستان‌نویس و کارگردان و مدیر کارگاه قصه و رمان حوزه هنری در نشست بزرگداشت ادبیات داستانی انقلاب اسلامی به حضور گلابدره‌ای در یکی از کنگره‌های نویسندگان آمریکا اشاره کرد و گفت: وی با پایان یافتن این کنگره علیه کارتر و بوش در مقابل کاخ سفید سخنرانی کرد و پس از این سخنرانی بود که به پیشنهاد مهدی حمیدزاده به ایران بازگشت. خالق کتاب «فریاد خاکستر» در تعریف ادبیات انقلاب اسلامی، رویداد انقلاب را به انفجار یک بمب تشبیه کرد و گفت: همان‌طور که اتفاقات درون یک بمب سبب انفجار و از بین‌رفتن پوسته آن می‌شود، در انقلاب هم آن‌چه در درون مردم رخ می‌دهد، به تغییرات ظاهری در جامعه می‌انجامد. وی ادامه داد: به دلیل شعار‌هایی که در زمان انقلاب از درون مردم برخاسته می‌شد، محتوای کتاب‌های تالیف شده در آن زمان، بر ساختار کتاب غلبه داشت اما در دوره کنونی به ساختار بیش از محتوا توجه می‌کنیم. به یقین شعار‌های انقلابی در ادبیات کشور نیز نهادینه شده است. در ادامه وحید جلیلی گفت: مرحوم گلابدره‌ای در «لحظه‌های انقلاب» خودش به واقعیت اتفاق افتاده در کشور نزدیک شده و به گونه‌ای جذاب به روایت آن پرداخته است. این روزنامه‌نگار و فعال فرهنگی بر ضرورت واقع‌گرایی در ادبیات انقلاب اسلامی تاکید کرد و افزود: اگر ما در روایت به واقعیت دست یابیم، در گام‌های بعدی ادبیات نیز موفق خواهیم بود، زیرا ادبیات انقلاب باید راوی انقلاب اسلامی باشد و عقب‌ماندن ادبیات از انقلاب ضعف نویسندگان کشور است. وی راه‌اندازی نهضت خاطره‌نویسی را یکی از راه‌های خدمت به ادبیات انقلاب دانست. جهانگیر خسروشاهی، نویسنده هم با بیان این‌که قلم گلابدره‌ای قوی است، گفت: «لحظه‌های انقلاب» کتابی شعاری نیست و در واقع گلابدره‌ای در این کتاب همراه مردم بوده است، اما از مسوولان حوزه ادبیات داستانی گلایه‌مندم. ما نباید بعد از مرگ نویسندگان برای آنها بزرگداشت بگیریم.

ساخت اولین سریال 100 قسمتی بر اساس تحولات تاریخی انقلاب

علی دارابی، معاون سیمای جمهوری اسلامی ایران در نشست شورای نظارت و ارزیابی صدا و سیما و برنامه‌سازان برنامه‌های ماه رمضان اعلام کرد: تلویزیون برای نخستین‌بار در تاریخ خود اولین سریال 100 قسمتی خود را برای پخش در ماه رمضان سال آینده در دستور کار خود دارد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از منابع خبری، معاون سیما با اعلام این خبر درباره‌ جزئیات آن توضیح داد: عنوان این سریال 100 قسمتی «کیمیا» است و قرار است به کارگردانی جواد افشار و تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی برای شبکه‌ دو سیما ساخته شود. دارابی درباره‌ تم این سریال نیز گفت: این مجموعه‌ 100 قسمتی با محوریت خانواده‌ ایرانی و همچنین موضوع و مباحث انقلاب اسلامی و دفاع مقدس ساخته خواهد شد. جواد افشار، کارگردان سریال‌ «کیمیا» هم در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، با اشاره به جزئیات این سریال گفت: این مجموعه تلویزیونی در سه فاز دهه قبل از انقلاب، دفاع مقدس و زمان حال طراحی شده است. محور اصلی این سریال، سبک زندگی در یک خانواده ایرانی و اسلامی و قرار است در کنار تحولات سیاسی، اجتماعی، تاریخی در این سه فاز روایت شود. وی نویسنده این مجموعه تلویزیونی را مسعود بهبهانی عنوان کرد و گفت: تاکنون 75 قسمت از این سریال تلویزیونی نوشته شده و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته بر این است که فاز اول این مجموعه تلویزیونی برای ماه رمضان سال آینده تولید شود.

...
18
...