گفت‌و‌گو/خبر

درآمدی بر چگونگی صورت بندی انقلاب اسلامی ایران

انتشارات دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران (دافوس آجا) کتابی با عنوان « درآمدی بر چگونگی صورت بندی انقلاب اسلامی ایران» را به زودی منتشر می‌‌کند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، خبرگزاری کتاب ایران اطلاع داد، این کتاب که به قلم علی ایمانی سطوت و حاصل تجربه‌ها و دغدغه‌های این استاد دانشگاه در تدریس درس «انقلاب اسلامی» است، می‌کوشد پاسخی برای چرایی و چگونگی وقوع انقلاب اسلامی ارایه کند. نگاه جامعه‌شناسانه کتاب با توجه به دید‌گاه‌های متفکرانی چون میشل فوکو، تدا اسکاچپول و چالمرز جانسون بیان شده است. همچنین نویسنده از نظر تاریخی نیز به تحلیل زمینه‌های بروز انقلاب اسلامی پرداخته است و بر عمیق و فراگیر بودن نهضت امام خمینی(ره) در 15 خرداد 1342 تاکید دارد. سطوت در این کتاب انقلاب اسلامی را حرکتی آگاهانه از جانب ملتی دین‌دار و به رهبری امام خمینی‌(ره) ارزیابی کرده است و در این بررسی علل ساختاری را بر علل دیگر مقدم می‌داند. انتشارات دانشکده فرماندهی و ستاد آجا (دافوس) این کتاب را در قطع وزیری و با شمارگان هزار نسخه منتشر خواهد کرد.

برگزاری دوره آموزشی تاریخ و خاطره‌نگاری انقلاب

ثبت‌نام دوره‌های آموزشی موسسه فرهنگی طلوع درباره مطالعات فرهنگی و تاریخ انقلاب آغاز شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، این دوره‌ها در دو گروه «مطالعات فرهنگی، هنر و رسانه» و «سیاست، اقتصاد و تاریخ انقلاب» ارایه شده است. در گروه مرتبط با تاریخ انقلاب عباس سلیمی نمین درباره «نقد رویکرد‌ها به تاریخ نگاری انقلاب»، موسی حقانی درباره «جریان شناسی نیروهای موثر در تاریخ معاصر ایران (1285-1357)» و مرتضی میردار درباره «خاطره‌نگاری و تاریخ شفاهی انقلاب» سخن می‌گویند و مباحثی را ارایه می‌کنند. اطلاعات دیگر برای شرکت در این دوره‌ها در نشانی toluehagh.ir قرار دارد و زمان شروع دوره‌ها از روز چهارشنبه اول آبان 1392 است. در هر هفته یک کلاس مطابق با تقویم آموزشی برگزار خواهد شد.

انتشار خاطرات جواد منصوری در هفته کتاب

واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری در نظر دارد با اتمام نگارش کتاب خاطرات جواد منصوری از سال‌های پس از انقلاب به قلم محمدمحسن مصحفی، این اثر را تا هفته کتاب امسال که در آبان‌ ماه 1392 برگزار می شود، به چاپ برساند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، خبرگزاری تسنیم خبر داد که خاطرات جواد منصوری از سال‌های پس از انقلاب به قلم محمدمحسن مصحفی و به کوشش دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری به رشته تحریر درآمده است. واحد تاریخ شفاهی این دفتر در نظر دارد تا به شرط وجود امکانات لازم، این اثر را که در بخش خاطرات انقلاب اسلامی جای می‌گیرد، تا پایان هفته کتاب به چاپ برساند. این اثر شامل خاطرات و دست‌نوشته‌هایی از منصوری درباره برهه زمانی سال‌های 1357 تا 1372 است. منصوری که پیش از این خاطرات خود از سال‌های پیش از انقلاب، یعنی از برهه زمانی دهه 40 تا دهه 50 را به کوشش محسن کاظمی ثبت کرده بود، در این جلد به بیان وقایع و خاطراتی می‌پردازد که در سال‌های پس از انقلاب رخ داده است. منصوری در این خاطرات همانند کتاب «سال‌های بی‌قرار» بیشتر موضعی سیاسی نسبت به خاطراتش دارد. وی به دلیل فعالیت‌های عمده سیاسی، یکی از افراد مهم و تأثیرگذار در تاریخ انقلاب بود که حضور وی در متن جریان‌های مختلف در سال‌های پیش و پس از انقلاب حائز اهمیت است. منصوری در این بخش از خاطراتش به درگیری احزاب و گروه‌های مختلف در سال‌های ابتدایی انقلاب می‌پردازد. مجموعه این خاطرات هنوز عنوان مشخصی به خود نگرفته، اما از دو بخش عمده تشکیل شده است که نویسنده در بخش نخست خاطرات به حوادث سال‌های 1357 تا 1360 می‌پردازد. بخش دوم کتاب نیز از سال 1360 تا 1368 را در بر می‌گیرد و بخش سوم از سال 1368 تا 1372 را شامل می‌شود. مراحل تدوین این اثر یک سال و نیم به طول انجامیده و مصاحبه آن نیز برعهده محسن کاظمی بوده است. این اثر در حال حاضر در مراحل نهایی آماده‌سازی به سر می‌برد. جواد منصوری نخستین فرمانده سپاه پاسداران بود که از اردیبهشت تا اسفند ماه سال 1358 این امر را برعهده داشت. وی همچنین از فروردین 1360 تا 1367 معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر امور خارجه بود. منصوری هم پیش و هم بعد از انقلاب فعالیت‌های سیاسی مختلفی را پشت سرگذاشته است. بخش نخست خاطرات وی در کتاب «سال‌های بی‌قرار» به قبل از انقلاب اختصاص دارد. با خواندن خاطرات وی دید جامعی از فعالیت احزاب مختلف در قبل از انقلاب برای مخاطب ایجاد می‌شود. ارتباط وی با افراد در گروه‌های سیاسی مختلف در خاطرات وی منعکس شده است که همین امر سبب می‌شود مخاطب به صورت غیر مستقیم از روند فکری این گروه‌ها مطلع شود. چهل‌و‌یکمین کتاب خاطرات تولید شده در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی با عنوان «سال‌های بی‌قرار: خاطرات جواد منصوری» با تحقیق و تدوین محسن کاظمی در قطع رقعی و 756 صفحه، شمارگان 2500 نسخه و بهای 299 هزار ریال از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است.

روایت تبعیدی‌های جزیره خارک از مبارزه با رژیم پهلوی

کتاب «مبارزه در تبعید: خارک جزیره سوزان» اثر یعقوب لطفی به‌ تازگی از سوی انتشارات موزه عبرت ایران راهی بازار نشر شده است. این اثر بخشی از خاطرات تبعیدی‌های جزیره خارک در دوران رژیم پهلوی را در بر دارد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، خبرگزاری کتاب ایران خبر داد که مولف در فصل نخست کتاب «مبارزه در تبعید: خارک جزیره سوزان» به معرفی اصطلاح‌های تبعید، تبعیدگاه و تبعیدی پرداخته و خلاصه‌ای از موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی جزیره خارک ارایه کرده است. ویژگی‌ها و آثار باستانی جزیره خارک از دیگر موضوع‌هایی هستند که نگارنده در کتاب «مبارزه در تبعید: خارک جزیره سوزان» به توضیح آن‌ها پرداخته است. «اکنون به علت وجود پایگاه‌های مهم صنعتی و نظامی، رفت‌ و آمد به جزیره خارک جز برای اهالی و ساکنان آن ممنوع است و کسانی که تمایل به سفر داشته باشند، می‌باید پیشاپیش دلایل سفر خود را به فرمانداری بوشهر یا بخشداری خارک عرضه و موافقت مکتوب آنان را دریافت دارند. در واقع سفر به خارک نیاز به روادید دارد.» این جملات برگرفته از مطالب مندرج در این بخش کتاب است. «خارک و مبارزات در آینه اسناد» عنوان فصل دوم این اثر را تشکیل می‌دهد. مولف در این فصل کوشیده است با ارایه خاطرات تبعیدی‌های جزیره خارک، بخشی از ظلم و ستم رژیم پهلوی را به تصویر بکشد. «ترور نافرجام شاه و تبعید»، «کورشدن»، «هدایت در خارک»، «میوه باغ فردوس»، «معجزه»، «16 آذر و خارک»، «خارک از زبان شهید چمران»، «استاد احمد عاشورپور ترانه‌خوان عشق و امید»، «ماموریت تبعیدی‌ها»، «فتنه روسیاه»، «دیدن مشتاقان تبعیدگاه(آیت‌الله احمد جنتی)»، «آموزش در تبعید» و «زندانی چند زندان» عناوین برخی خاطرات مندرج در این بخش را تشکیل می‌دهند. فصل سوم کتاب «مبارزه در تبعید: خارک جزیره سوزان» اسنادی دارد که مبارزه در تبعیدگاه جزیره خارک را بیان می‌کنند. همچنین در بخش پایانی کتاب، اسامی تبعیدشدگان جزیره خارک ارایه شده‌است که از آن میان می‌توان به آیت‌الله احمد جنتی، حجت‌الاسلام و المسلمین شیخ مصطفی رهنما، سید ابوالقاسم انجوی شیرازی و اسماعیل شهیدی اشاره کرد. اسامی فرماندهان نظامی جزیره خارک، بخش دیگر این کتاب را تشکیل می‌دهد. تصاویر مربوط به تبعیدشدگان جزیره خارک در بخش پایانی کتاب به چشم می‌خورد. همچنین مخاطبان در بخش پایانی کتاب با برخی تالیفاتی که از سوی انتشارات موزه عبرت ایران منتشر شده‌اند، آشنا می‌شوند. «فقهای بزرگوار اسلام در هر عصری از اعصار برای دفاع از مقدسات دینی و میهنی خود مرارت‌ها و تلخی‌هایی متحمل شده‌اند و همراه با تحمل اسارت‌ها و تبعیدها، زندان‌ها و اذیت و آزارها و زخم‌زبان‌ها، شهدای گرانقدری را به پیشگاه مقدس حق تقدیم نموده‌اند.» این عبارت از جمله پیام‌های تاریخی امام خمینی(ره) به روحانیت به شمار می‌آید که در پشت جلد این اثر درج شده است. چاپ نخست کتاب «مبارزه در تبعید: خارک جزیره سوزان» اثر یعقوب لطفی با شمارگان دو هزار نسخه، در 152 صفحه و به بهای 35 هزار ریال در قطع رقعی از سوی انتشارات موزه عبرت ایران منتشر شده است.

تمدید مهلت ارسال آثار به ششمین جشنواره داستان انقلاب

دبیر هنری ششمین جشنواره سراسری داستان انقلاب گفت: با توجه به استقبال چشمگیر شرکت‌کنندگان، مهلت ارسال آثار به دبیرخانه جشنواره تا پایان مهرماه تمدید شد. پیش از این پانزدهم مهرماه آخرین مهلت ارسال آثار اعلام شده بود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، حسین فتاحی به خبرگزاری کتاب ایران گفت: تاکنون 200 اثر به دبیرخانه ششمین جشنواره سراسری داستان انقلاب ارسال شده است. این آثار از 20 مهر 1392 در چرخه داوری قرار گرفتند. وی ادامه داد: به دلیل استقبال چشمگیر از ششمین جشنواره سراسری داستان انقلاب دارند، مهلت ارسال آثار را تا پایان مهرماه تمدید کردیم. بنابراین، علاقه‌مندان می‌توانند برای شرکت در این جشنواره به وبگاه اینترنتی مرکز محافل و جشنواره‌های حوزه هنری به نشانی www.artfest.ir مراجعه کنند. دبیر هنری ششمین جشنواره سراسری داستان انقلاب در پاسخ به این سوال که «با توجه به این‌که برای نخستین بار دبیری این جشنواره را بر عهده گرفته‌اید، آیا تغییری در محتوای آن اِعمال شده است؟» گفت: هیچ‌گونه تغییری در محتوای این دوره از جشنواره رُخ نداده و اصول و چارچوب شرکت در این دوره از جشنواره مانند دوره‌های قبل است. این اصول به وسیله فراخوان در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است. فتاحی عنوان کرد: اسامی آثار برگزیده ششمین جشنواره سراسری داستان انقلاب در آیین اختتامیه اعلام و از پدیدآورندگان آنها قدردانی خواهد شد. این مراسم بهمن ماه سال جاری در حوزه هنری برگزار می‌شود.

بررسی تحلیلی ریشه‌های انقلاب اسلامی

بررسی تحلیلی ریشه‌های انقلاب اسلامی مشتمل بر جایگاه موضوع و ضرورت‌ها و مبادی تحلیل، از سوی انتشارات آوای نور کتاب شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، سید علی میرحسینی ده‌آبادی، مدیر مسوول انتشارات آوای نور در گفت‌وگو با خبرگزاری شبستان، با اعلام خبر انتشار کتاب «بررسی تحلیلی ریشه‌های انقلاب اسلامی» گفت: جایگاه موضوع و ضرورت‌ها، مبادی تحلیل و بررسی، تئوری تحلیل، واژه‌های سیاسی، بررسی اجمالی مبانی و ریشه‌ها و بررسی اجمالی مراحل و علل پیروزی، عناوین شش گانه فصول این اثرند که به قلم حسین میرحسینی تدوین شده است. وی تصریح کرد: این اثر مسائل مربوط به تحلیل ریشه‌های انقلاب اسلامی را به بحث گذارده و در اکثر موارد به جای ریشه‌یابی تفصیلی به بیان کلیات اکتفا کرده تا از این رهگذر امکان مرور بر سایر عناوین هم فراهم آید. به گفته این ناشر در بخشی از این اثر عنوان شده است: «هدف اصلی در بحث از مبانی و علل اعتقادی و فکری، ترسیم نظام جهان‌بینی انقلاب اسلامی است. در بحث از مبانی ارزشی با بازگشت دادن رویداد انقلاب اسلامی به ریشه‌های اعتقادی، نقطه ثبات فکری و عقیدتی انقلاب آشکار شده تا روشن شود انقلاب پدیده‌ای معلق و بدون هویت ریشه‌دار فکری نبوده بلکه دارای ثبات ارزشی است و بر اساس اصول و آرمان‌های عقیدتی امری ریشه‌دار و پرپایه است. یعنی می‌توان آن را از جهت نظری در ادامه و تدوام سلسله مبانی اعتقادی مکتب اسلام به حساب آورد.» میر حسینی ده آبادی یادآور شد: «بررسی تحلیلی ریشه‌های انقلاب اسلامی» در 200 صفحه قطع وزیری و با شمارگان 500 نسخه با بهای 11 هزار تومان به تازگی از سوی انتشارات آوای نور روانه بازار کتاب شده است.

انتشار پیشنهادهای خوانندگان «از تبعید تا پیروزی»

انتشار کتاب «از تبعید تا پیروزی» شامل زندگینامه، مجموعه مقالات و مصاحبه‌های آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از سوی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و انتشارات سوره مهر با استقبال گسترده کتابخوانان مواجه شده است. به گونه‌ای که بسیاری از کاربران خبرگزاری مهر از ناشر خواسته‌اند برای این کتاب نیز همانند آثار شاخص خود تبلیغ و اطلاع‌رسانی کند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از خبرگزاری مهر، کتاب «از تبعید تا پیروزی» شامل زندگینامه، مجموعه مقالات و مصاحبه‌های آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، چندی پیش از سوی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و انتشارات سوره مهر، ناشر برگزیده سال‌های اخیر روانه بازار کتاب شده است، اما در همین مدت اندک، با استقبال وسیع و گسترده مخاطبان این دسته از آثار روبه‌رو شده و کاربران خبرگزاری مهر با ارسال نظرات خود به این رسانه، خواستار اطلاع‌رسانی بهتر و بیشتر ناشر درباره این کتاب شده‌اند. این کتاب که به تازگی به همت میرزاباقر علیان‌نژاد تالیف و منتشر شده است، با هدف معرفی و بازنشر مقالات و مصاحبه‌های آیت‌الله مکارم شیرازی به ویژه در دوران مبارزه علیه رژیم ستمشاهی تدوین شده است. نظرات فراوانی در کنار صفحه معرفی این کتاب به ثبت رسیده، اما گروه فرهنگ و ادب خبرگزاری مهر تنها بخشی از آنها را در این گزارش منتشر می‌کند. یکی از کاربران مهر با نام «کاظمی» نوشته است: اطلاعاتی که درباره ایشان در کتاب آمده نشان از شروع مبارزه او از سال 1341 دارد و زندانی و تبعید شدن و ...، اما تا به حال با اینکه ایشان مرجع تقلید میلیون‌ها ایرانی و خارجی‌اند، منتشر نشده بود. کار خیلی خوبی بود. ان‌شاء‌الله این کارها در حوزه هنری وسعت بیشتری پیدا کند. کاربر دیگری با نام «لولمانی» می‌نویسد: من فکر می‌کردم ایشان فقط کار مذهبی می‌کرده، اما فعالیت‌های سیاسی ایشان نیز خیلی زیاد و تاثیرگذار بوده است که فقط در این کتاب تجمیع شده است. واقعاً مرجع انقلابی و عالم دینی هستند. مخاطب دیگری از خبرگزاری مهر با نام «عزیزی» در نظرات خبر نوشته است: کتاب را خواندم و اصلاً فکر نمی‌کردم آیت‌الله مکارم در آبان 1341 در مدرسه فیضیه سخرانی داشته‌اند و حتی شب 15 خرداد بازداشت شده‌اند. تا از این دست کتاب‌ها چاپ نشود، مردم از جایگاه مبارزاتی روحانیون در انقلاب آگاه نمی‌شوند. نکته جالب اینکه کتاب مستند به منابعی بود که بیشتر در زمان شاه ملعون چاپ شده بود. کتاب، علمی و به دور از شعارزدگی بود. کاربری نیز با نام «لهراسبی» نوشته است: خیلی پیش از این باید درباره ایشان کتاب چاپ می‌شد. تا این افراد زنده‌اند باید به نسل جدید معرفی شوند. واقعاً ایشان «دین‌یار» هستند و عمرشان را صرف گسترش اسلام کرده‌اند. مخاطب دیگر این خبر، نظر خود را با نام «محمدی» ثبت کرده است. او می‌نویسد: چرا سوره مهر برای این کتاب هیچ تبلیغی نکرده؟ کتاب جالبی است و تلاش‌های آیت‌الله مکارم را به طور کامل بازتاب داده است. کاربر دیگر مهر که «خالدی» نام دارد، نوشته است: قبل از خواندن کتاب اصلاً فکر نمی‌کردم آیت‌الله مکارم مبارز سیاسی، آن هم زندانی و تبعیدی باشند. منابع کتاب، دست اول و مستند بود. کاربری به نام «سامانی» در بخش نظرات خبر کتاب «از تبعید تا پیروزی» این گونه نوشته است: با توجه به شمار زیاد مقلدان آیت‌الله مکارم شیرازی در خارج از کشور، ترجمه این کتاب به زبان‌های عربی و انگلیسی ضروری است. در حالی که یکی از خوانندگان «کتابخانه مهر» با نام «اسماعیلی» می‌نویسد: واقعاً جای این کتاب‌ها در عرصه انقلاب خالی است، کاربر دیگری به نام «امینی» نوشته است: کتاب جامعی از فعالیت‌های قلمی و عملی یک روحانی برجسته است، اما چرا بدون تبلیغ چاپ شد؟ سوره مهر برای کتاب‌های با تراز خیلی پایین‌تر تبلیغات فراوان با رونمایی می‌گیرد، اما .... این کتاب در بخش نخست به سراغ زندگینامه آیت‌الله مکارم رفته است. بنابر اظهار نظر مولف تا پیش از این کتاب، زندگینامه مجزا و مشخصی از آیت‌الله مکارم در جایی منتشر نشده و وی سعی کرده با بررسی بیش از 60 عنوان کتاب، 12 عنوان نشریه و پایگاه اینترنتی به تالیف زندگینامه مجزا و مشخصی از این عالم روحانی دست پیدا کند که به ترتیب در بخش‌هایی با عنوان تولد، ورود به حوزه علمیه، هجرت به قم و نجف اشرف، تالیف کتاب فیلسوف‌نماها و تبعات آن، انتشار مجله درس‌هایی از مکتب اسلام، فعالیت‌های مبارزاتی در سال‌های دهه 40 و دستگیری توسط ساواک و اقامت در زندان و تبعید و ... از مهم‌ترین بخش‌های این کتاب است. چگونگی تالیف نامه به هویدا در مخالفت با تبعید حضرت امام (ره) به ترکیه، فعالیت در مسجد ارک و ممنوع‌القلم شدن مشروط از جذاب‌ترین مطالبی است که در کتاب می‌توان از آن سراغ گرفت. بخش دوم کتاب از تبعید تا پیروزی به بازنشر برخی از مقالات و مصاحبه‌های آیت‌الله مکارم شیرازی اختصاص دارد. در این بخش از کتاب به ترتیب مقالات و مصاحبه‌هایی با عنوان‌های «هفت ماه در تبریز»، «بلای استبداد و ریاکاری»، «حکومت اسلامی چگونه حکومتی است»، «10 اصل برای پیروزی انقلاب»، «اصول اساسی حکومت اسلامی»، «زن کالای تزیینی و مصرفی نیست»، «بختیار و مسئله جهاد و جمهوری اسلامی» منتشر شده در روزنامه کیهان سال 1357 و مقالات «دولت نظامی با جهاد روبه‌رو خواهد شد»، «نامه سرگشاده به آقای دکتر بختیار»، «بیایید از یک فاجعه خونین جلوگیری کنیم»، «سخنی با امرای ارتش»، «استبداد اتهام بزرگ روز»، «توطئه خطرناک» منتشر شده در روزنامه اطلاعات سال 1357 به چشم می‌خورد. سوره مهر این کتاب 241 صفحه‌ای را به تازگی در شمارگان 2500 نسخه و با قیمت 9900 تومان به بازار نشر آورده است.

تولید مستند 42 قسمتی خاطرات رفیق‌دوست

تصويربرداري مجموعه مستند «ما نیز روزگاری» كه در سري جديد خود به سراغ خاطرات محسن رفیق دوست از زبان خودش رفته است، به پايان رسيد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، حاجعلی محمدی تهیه‌كننده و كارگردان مجموعه مستند «ما نیز روزگاری» در این زمینه به خبرگزاری مهر گفت: در این مستند كه در 42 قسمت آماده پخش می‌شود خاطرات کودکی تا نوجوانی، فعالیت‌های سیاسی، مبارزه‌های انقلابی و فعالیت‌های محسن رفیق‌دوست، از چهره‌های شناخته‌شده سیاسی کشور در سال‌های بعد از انقلاب از زبان خودش تصویر می‌شود. وی افزود: ضبط بخش‌های روایتی كار تمام شده و در حال حاضر مشغول تكمیل صحنه‌های بازسازی هستیم. در این صحنه‌ها سعی كرده‌ایم از حضور نابازیگران استفاده كنیم و امیدواریم یك ماه دیگر تدوین این مجموعه آغاز شود. این مستندساز یادآور شد: در سری جدید «ما نیز روزگاری» توجه بیشتری به صحنه‌های بازسازی داشته‌ایم. ضمن این كه محسن رفیق‌دوست خاطرات منحصر به فردی از تاریخ انقلاب دارد كه تاكنون بیان نشده است. محمدی، احیای ارزش‌های افرادی كه برای پیروزی انقلاب از جان و حتی مال خود گذشتند و ثبت خاطرات شفاهی انقلاب را هدف اصلی این مجموعه برشمرد و اظهار امیدواری كرد تا در ادامه این مجموعه با افرادی همچون حبیب الله عسگر اولادی، ابوالقاسم سرحدی‌زاده، مهدی غیوران و... گفت‌گو كند و خاطراتشان را به تصویر بكشد. وی از حمیدرضا طاهری به عنوان تصویربردار، منصور شهباززاده صدابردار و آرمین احمد علی خان به عنوان نورپرداز «ما نیز روزگاری» نام برد و از آماده شدن قسمت اول این مجموعه برای 40 روز آینده و پخش شبانه آن خبر داد. «ما نیز روزگاری» که با هدف ثبت خاطرات شفاهی شخصیت‌های برجسته انقلاب در شبکه مستند سیمای جمهوری اسلامی ایران تولید می‌شود، در سری قبلی در 30 قسمت 30 دقیقه‌ای روایتی متفاوت از زندگی عزت الله مطهری را به تصویر کشید. کتاب «برای تاریخ می‌گویم: خاطرات محسن رفیق‌دوست (۱۳۶۸ - ۱۳۵۷)» هم به عنوان سی‌وسومین کتاب خاطرات تولید شده در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی منتشر شده است. خاطرات محسن رفیق‌دوست توسط سعید علامیان تدوین شده و انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرده است. این اثر از کتاب‌های پرفروش این انتشارت در نیمه اول سال 1392 بود.

کالبد شکافی سیاست انگلیسی‌ها در دانشگاه تهران

دبیر اجرایی همایش بین المللی «کالبد شکافی سیاست انگلیسی‌ها در ایران» از تغییر مکان این همایش از موزه دفاع مقدس به تالار علامه امینی دانشگاه تهران خبر داد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل روابط عمومی و اطلاع رسانی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، رضا قریبی با بیان این خبر افزود: با عنایت به فضای پژوهشی این همایش برای تسهیل حضور اساتید و دانشجویان و برخورداری از حال و هوای یک محیط آموزشی – پژوهشی، در آخرین رایزنی‌ها تالار علامه امینی دانشگاه تهران برای برگزاری این همایش انتخاب شد. نخستین همایش بین المللی «کالبد شکافی سیاست انگلیسی‌ها در ایران» طی دو قرن اخیر از سال 1800 تا 2012 میلادی با حضور جمعی از پژوهشگران ، تاریخ شناسان ، اساتید و دانشجویان در تاریخ 7و 8 آبان ماه 1392 برگزار خواهد شد. پیش از این، دبیر علمی همایش با بیان اینکه تاکنون بیش از 300 چکیده مقاله به دبیرخانه این همایش رسیده است،‌ گفت:‌ پیش از برگزاری همایش، چکیده مقالات تایید شده در قالب کتابی منتشر خواهد شد. حسین احمدی خاطر نشان کرد: از میان مقالات رسیده برخی از کارهای ضعیف، رد شده است اما از نویسندگان چکیده مقالات مورد تایید خواسته شده تا اصل مقالات خود را برای ما بفرستند که تاکنون بیش از 190 مقاله به دستمان رسیده است. وی معیار داوری درباره این مقالات را نوآوری، ‌استفاده تلفیقی از تحقیقات میدانی، ‌منابع مکتوب، ‌تاریخ شفاهی و اسناد، ‌بیان حرف تازه و به کارگیری ادبیات جدید برای تزریق هوایی تازه به جامعه پژوهشی عنوان کرد و افزود:‌ استناد صرف به منابع مکتوب ایرادی ندارد اما اگر با تحقیقات میدانی و اسناد قرین شود، مقالات جامع تری به دست خواهد آمد. به گفته دبیر علمی این همایش، از نویسندگان مقالات برتر برای سخنرانی و ارائه مقالات در همایش دعوت خواهد شد و با توجه به بین‌المللی بودن همایش «کالبد شکافی سیاست انگلیسی‌ها در ایران»، مقالاتی از کشورهای دیگر نیز به دبیرخانه رسیده است. این مقالات از کشورهایی همچون روسیه و ‌کشورهای اروپایی و آسیایی است و بیش از 90 درصد مدعوین این همایش پژوهشگر و دانشگاهی هستند. همایش بین‌المللی «کالبدشکافی سیاست انگلیسی‌ها در ایران» با هدف واکاوی اسناد تاریخی و بازخوانی سیاستهای انگلستان در ایران و اثر گذاری این سیاستها در شکل گیری فرق و انحرافات مذهبی و سیاسی در کشورمان از سوی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران برگزار می شود. سومین همایش ایران و استعمار انگلیس هم 12 شهریور ماه 92 در بوشهر برگزار شد و گزارش آن را می‌توانید در این نشانی بخوانید: http://www.22bahman.ir/SearchResults/pageid/154/ctl/view/mid/333/Id/11617/language/fa-IR/Default.aspx

شباهت‌های شیخ احمد کافی و دکتر علی شریعتی

دومین شماره «خراسان فرهنگی» با نگاهی به شباهت‌های شیخ احمد کافی و دکتر علی شریعتی در پرونده‌ای با عنوان «از مهدیه کافی تا حسینیه شریعتی» منتشر شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، خبرگزاری مهر خبر داد، دومین شماره «خراسان فرهنگی» ضمیمه فرهنگی روزنامه خراسان به مدیر مسئولی کورش شجاعی و سردبیری محمد سعید احدیان منتشر شد. پرونده ویژه این شماره خراسان فرهنگی «از مهدیه کافی تا حسینیه شریعتی دوگانه دکتر و شیخ» شامل این عناوین است: میراث‌داررسانه «منبر»، شیخ‌احمد کافی از چشم برادر (برای برادرم نقشه کشیده بودند)، نیمه شعبان 1357 چرا کافی در مهدیه نبود؟، تشییع جنازه سیاسی، نوار کافی و صدای ماندگار، صبح جمعه با دوستداران کافی، گپ و گفتی با خانواده شیخ‌احمد کافی، دوگانه شیخ و دکتر، مروری بر هفت شباهت «کافی» و «شریعتی»، منبری که هم سینما‌ها را تعطیل می‌کرد و هم منبرها را. در این شماره از نشریه خراسان فرهنگی همچنین از آیت‌الله زنجانی، محمد قهرمان، ابراهیم ذهبی (سیاح)، محمدمهدی تهرانچی و شهید محمدحسن نظرنژاد (بابانظر) یاد شده است. شماره دوم خراسان فرهنگی در 160 صفحه و با بهای 2000 تومان منتشر شده و در این نشانی‌ها هم در دسترس قرار دارد: http://www.khorasannews.com/Special.aspx?type=9&year=1392&month=7&day=15 http://www.khorasannews.com/PDFNews.aspx?type=9&year=1392&month=7&day=15

برپایی نمایشگاه مجازی اسناد جشن‌های دو هزار و پانصدساله

نمایشگاه مجازی اسناد تاریخی «جشن‌های دو هزار و پانصدساله شاهنشاهی » مشتمل بر 19 سند تاریخی مرتبط با جشن‌های مزبور از سوی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران به صورت اینترنتی برپا شده است. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، این نمایشگاه در نشانی: http://iichs.org/index.asp?img_cat=59&img_type=1 در دسترس قرار دارد و افتخار بلارشک یکی از کارشناسان موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در حاشیه آن آورده است : «جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی در تاریخ 20 مهر ماه 1350 در شیراز برگزار شد. این جشن‌ها با هزینه گزاف و شرکت پادشاهان، رؤسای جمهور کشورهای مختلف، شخصیتها و مقامات داخلی با مراسم و تشریفات خاصی برپا شد و در نوع خود یکی از مجلل‌ترین جشن‌ها بود. ناگفته نماند که مراسم و تشریفات آن توسط کشورهای خارجی برنامه‌ریزی شده بود به طوری که مهمانداران و خدمه هم از کشورهای بیگانه انتخاب شده بودند و این مسئله خود با اصل فلسفه جشن‌ها یعنی به نمایش گذاشتن ارزشهای ملی و تمدن ایران باستان مغایرت داشت. اسناد ارائه شده متعلق به سالهای 1339 تا 1350 است. برطبق اسناد، وزارت دارایی خواستار مطرح نمودن طرح تصویبنامه اصلاحی مربوط به اختصاص نصف درآمد غیرمستقیم از اضافه نرخ نوشابه‌های الکلی برای مصارف جشن‌های شاهنشاهی در هیئت دولت بوده و یک سال بعد یعنی در سال 1340 دولت به دلیل مضیقه مالی اقدام به تعویق جشن‌ها نموده و نهایتاً در سال 1342 حسین علا، وزیر دربار از اسدالله علم، نخست‌وزیر اتخاذ تصمیماتی را جهت تأمین اعتبار جشن‌های شاهنشاهی خواستار شده است. اسناد موجود حاکی از صرف این هزینه جهت ایجاد محل برگزاری جشن، پذیرایی از مهمانها اعم از رؤسای کشورها، پادشاهان و ایران‌شناسان از کشورهای مختلف، اعطای مدال یادبود جشن به شخصیتها و40 نفر از افسران شرکت‌کننده در مراسم جشن و... است.»

آغاز انتشار مجموعه «انقلاب اسلامی در آذربایجان شرقی»

مدیر انتشارات «یاس نبی» از انتشار چهار مجلد از مجموعه 10 جلدی «انقلاب اسلامی در آذربایجان شرقی» خبر داد و گفت: این آثار هفته آینده در مراسمی در شهر تبریز رونمایی خواهند شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، مدیر انتشارات «یاس نبی» به خبرگزاری کتاب ایران گفت: چهار مجلد از مجموعه 10 جلدی «انقلاب اسلامی در آذربایجان شرقی» منتشر شد. ایوب سیف‌زاده درباره محتوای این مجموعه 10 جلدی توضیح داد: در این آثار به مرور رویداد‌های منتهی به انقلاب اسلامی در شهر‌های استان آذربایجان شرقی پرداخته‌ایم. وی از مجلداتی‌ از این مجموعه درباره شهر‌های «اهر»، «کلیبر و خداآفرین»، «ورزقان» و «هریس» به عنوان چهار اثر تازه انتشار یافته یاد کرد و افزود: این آثار با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان شرقی و کانون فرهنگی- هنری الغدیر مسجد جامع هریس منتشر شده‌اند. مدیر انتشارات «یاس نبی» درباره اهداف انتشار این کتاب‌ها گفت: این دوره 10 جلدی بر اساس فرمایش امام خمینی (ره) مبنی بر این‌که «لازم است برای بیداری نسل‌های آینده و جلوگیری از غلط‌نویسی مغرضان، نویسندگان متعهد، با دقت تمام به بررسی تاریخ این نهضت اسلامی بپردازند و قیام‌ها و تظاهرات مسلمین ایران را در شهرستان‌های مختلف با تاریخ و انگیزه‌‌ آن ثبت نمایند تا مطالب اسلامی و نهضت روحانیت، سرمشق جوامع و نسل‌های آینده شود» تدوین و منتشر شده‌اند. وی حسین دوستی را پژوهشگر و نویسنده دوره 10‌ جلدی «انقلاب اسلامی در آذربایجان شرقی» معرفی کرد و گفت: چهار مجلد انتشار یافته این مجموعه هفته آینده در مراسمی در شهر تبریز رونمایی خواهند شد. به گفته سیف‌زاده هر مجلد از مجموعه «انقلاب اسلامی در آذربایجان شرقی» با شمارگان هزار نسخه، در قطع وزیری و به بهای 10‌هزار تومان منتشر شده‌اند.

بررسی تأثیر کودتای ۲۸ مرداد بر شعر معاصر ایران

کتابی درباره‌ تأثیر کودتای 28 مرداد بر شعر معاصر ایران منتشر می‌شود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، خبرگزاری دانشجویان ایران خبر داد، کتاب «تریلوژی یک کودتا» در بررسی تأثیر کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بر شعر معاصر ایران نوشته‌ حامد داراب در نشر ثالث به چاپ می‌رسد. به گفته‌ مؤلف، این اثر به صورت مقاله‌ای بلند نخستین‌بار هم‌زمان با ۶۰ سالگی کودتای ۲۸ مرداد با عنوان «بررسی تأثیر کودتای 28 مرداد 1332 بر ادبیات معاصر ایران» در دانشگاهی در مادرید (Universidad Complutense de Madrid) منتشر شد و در کتابخانه پژوهشکده ادبیات و زبان‌های خارجه آن دانشگاه به ثبت رسید. او در توضیحی عنوان کرد: بررسی تأثیر کودتای 28 مرداد بر شعر معاصر ایران، حاصل کار پژوهشی‌ام، طی سه سال، در بررسی دقیق و موشکافانه اساسی‌ترین مؤلفه‌های تاثیر کودتای 28 مرداد بر شعر نوین ایران است. کودتای 28 مرداد به عنوان یکی از تأثیرگذارترین اتفاق‌های سیاسی - اجتماعی 60 سال گذشته، با عمیق‌ترین لایه‌های مردمی و توده‌ای جامعه ایران در ارتباط بوده است و همین امر سبب شده شاعران نیمایی‌سرای آن دوران و پس از آن نیز که به پیروی از اندیشه‌های نیما یوشیج، بر این باور بودند که شاعر باید زبان مردم جامعه خود باشد یا زبان زمان خود باشد، از آن‌چه این کودتا ایجاد و متبادر کرده، تأثیر فراوان بگیرند و همین تأثیر مسیری تازه و نوین را در بستر ادبیات معاصر ایران ایجاد می‌کند که تأثیر آن تا امروز نیز مشخص و مشهود است. در واقع این رساله دستاورد نهایی کاری پژوهشی و اندیشه‌‌ای است که برای بررسی جامع سه دهه شعر ایران، از ۱۳۲۰ تا پایان ۱۳۴۰ مورد توجه قرار گرفته است. به طور کلی این گستره، در مقاله‌ام دو وجه از اندیشیدن و پژوهیدن را طی 10 فصل پیش برده؛ اول پژوهیدن درباره‌ رابطه سیاست آن دوران با شعر زمانه‌اش و دوم بررسی وضع شعر در جایگاه بی‌سابقه‌اش، یعنی جایگاه اجتماعی – سیاسی. داراب ادامه داد: در راستای این دو بخش اصلی، فصل‌هایی به بررسی شعر ایران در دهه ۱۳۲۰، وضعیت سانسور به مثابه محرومیت، تحول زبان شعری، سیر گرایش توده‌های مردمی به شعر، تحول درون‌مایه در شعر، گرایش به چپ در اندیشه شاعران، همه‌گیری تفکرات ایدئولوژیک و پژوهشی در شعرهای پس از کودتا می‌پردازند. بخش‌هایی از آن مقاله به بهانه رسیدن منابع و اسناد تازه به دستم در حال ویرایش است و پس از این ویرایش نهایی، به زودی به دست چاپ سپرده می‌شود. بر این اثر هوشنگ ماهرویان، جامعه‌شناس و عباس تهرانی، استاد ادبیات دانشگاه تهران، مقدمه خواهند نوشت.

تکمیل مطالعات طرح احداث موزه انقلاب اسلامی

معاون فرهنگی و مدیر تولیدات هنری سازمان موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس گفت: موزه بزرگ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در فضای وسیعی بالغ بر ۵۰ هزار مترمربع و در ضلع جنوبی حرم مطهر امام خمینی(ره) ساخته خواهد شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از منابع خبری، احسان فرج افزود: چگونگی پیدایش جمهوری اسلامی ایران، تاریخ انقلاب اسلامی، نقش استان‌های مختلف در دفاع مقدس، زندگینامه و خاطرات شهدا، جانبازان و ایثارگران از جمله مواردی است که در این موزه به نمایش گذاشته خواهد شد. معاون فرهنگی سازمان موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس افزود: ساخت چنین موزه‌ای با این وسعت و گستردگی کار بزرگی است که ستادی از ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف برای راه اندازی آن تلاش می‌کنند. وی گفت: سازمان موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به ریاست سردار مرتضی قربانی در حال تکمیل مطالعات طرح احداث این موزه بوده و فاز صفر آن به انجام رسیده و هم اکنون در حال جمع آوری و تدوین محتوای موزه هستیم و سازمان میراث فرهنگی می‌تواند به عنوان متولی موزه داری کشور به عنوان یک عضو متخصص در راه‌اندازی آن کمک کند. کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و سازمان موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به تازگی تفاهم‌نامه‌ای برای مشارکت و تعامل در فرآیند جمع‌آوری، ثبت و نشر تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس فرماندهان شاخص لشکری و مدیران کشوری و بین‌المللی امضا کرده‌اند. متن این تفاهم‌نامه را در این نشانی بخوانید: http://www.22bahman.ir/HomePage/pageid/1/ctl/view/mid/333/Id/11645/language/fa-IR/Default.aspx

نگارش «خاطرات پدر و پسر» از مبارزه با حکومت‌ پهلوی

«خاطرات پدر و پسر» عنوان کتابی است که محمدمهدی زیدآبادی‌‌نژاد به تازگی نگارش آن را به پایان رسانده است. این اثر مجموعه خاطرات انقلابی زیدآبادی‌نژاد و پدرش را در بر دارد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، محمدمهدی زیدآبادی‌نژاد، نویسنده کتاب «خاطرات پدر و پسر» در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران اظهار کرد: این اثر در دو بخش اصلی تدوین شده است؛ بخش نخست، زندگینامه و خاطرات پدرم را که یک مبارز انقلابی در زمان رضا شاه بود در خود جای داده است. وی ادامه داد: بخش دوم کتاب را به تشریح زندگینامه خود از زمان کودکی تا زمان فعلی اختصاص داده‌ام. در این بخش کوشیده‌ام مخاطبان را در جریان نخستین حرکت‌های انقلابی خود قرار دهم. نویسنده کتاب «خاطرات پدر و پسر» افزود: در آن دوران با پخش اعلامیه‌ها و نوارهای صوتی امام خمینی(ره) و برگزاری کلاس‌های آموزشی برای سربازان و سخنرانی در این کلاس‌ها با رویکرد انقلابی و با هدف آشنایی آن‌ها با اندیشه‌های امام خمینی (ره) سعی در ترویج دیدگاه‌های انقلابی داشتم. زیدآبادی‌نژاد با اشاره به بخشی از محتوای کتاب «خاطرات پدر و پسر» گفت: بَعد از تمام‌شدن دوران تحصیل در دانشسرای راهنمایی رشته ریاضی استان کرمان، به سیرجان، محل تولدم بازگشتم و در آن‌جا گروه «کلاس عشق» را راه‌اندازی کردم و به آموزش‌های دینی و انقلابی پرداختم. اغلب شهدای سیرجان که در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به شهادت رسیدند، در همین کلاس آموزش دیده بودند. وی کتاب «خاطرات پدر و پسر» را برای انتشار به موسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی سپرده است. «رسم دلبری» هم عنوان کتابی است که به تازگی از سوی این موسسه راهی بازار نشر شده است. محمدمهدی زیدآبادی‌نژاد، به عنوان یکی از مولفان این اثر اظهار کرد: سعید توفیق نام مستعار یکی از رزمندگان هشت سال دفاع مقدس است که کتاب «رسم دلبری» به بیان خاطرات وی در دوران قبل و بَعد از پیروزی انقلاب اسلامی می‌پردازد. وی افزود: بخشی از این اثر، مجموعه مبارزات سعید توفیق با رژیم ستمکار شاه را دربردارد. وی زندانی و در سال 1357 از زندان آزاد می‌شود. چاپ نخست کتاب «رسم دلبری» اثر مشترک محمدمهدی زیدآبادی‌نژاد و علی افاضاتی به تازگی منتشر شده است.

این پنجاه سال، شفاف و روشن دیده شود

اکرم دشتبان: حجت‌الاسلام رسول جعفریان در آستانه پنجاه سالگی و با کارنامه پرباری از مکتوبات دینی و به خصوص تاریخی، پژوهشگر توانای روزگار ما در حوزه تاریخ معاصر محسوب می‌شود. فهرست بلند آثار و مقالات ایشان و برگزیده شدن برخی از این آثار به عنوان کتاب سال، این توانایی را به اثبات رسانده است. یکی از تازه‌ترین تجربه‌های به سرانجام رسیده این استاد دانشگاه تهران در مدیریت فرهنگی، ریاست کتابخانه مجلس شورای اسلامی بوده است که تحسین بسیاری از چهره‌های فرهنگی و تاریخی را در پی داشت. خلاء پژوهش در زمینه‌های تاریخی در حوزه علمیه قم و احساس نیاز مبرمی که در این زمینه وجود داشت هم باعث شد کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران را با تکیه بر دو گرایش اسلام و ایران و برای تقویت و فعال کردن بحث‌ها و مطالعات تاریخی در سال 1374 تاسیس و حدود دو دهه است که آن را اداره می‌کند. بر این اساس پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی مترصد فرصتی بود تا با حجت‌الاسلام رسول جعفریان به گفت‌وگو بنشیند. قرار گرفتن در پنجاهمین سالگرد آغاز نهضت امام خمینی(ره) و نگاه واقع‌بینانه این پژوهشگر تاریخ معاصر در تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی، موجب طرح پرسش‌هایی شد و در نهایت با پاسخ‌های ایشان، این حاصل فراهم آمد. از حجت‌الاسلام جعفریان به خاطر صبوری و حوصله‌ در پیگیری‌های مقدماتی ما برای شکل گرفتن این گفت‌وگو سپاسگزاریم. ـ وضعیت تاریخ‌نگاری نهضت امام خمینی (ره) را چگونه ارزیابی می‌کنید. ـ از نقطه نظر انتشار خاطرات در وضعیت نسبتا خوبی هستیم، اما در بخش‌های اسنادی به دلایلی که برخی از آنها جنبه امنیتی دارد و برخی ملاحظات اخلاقی ـ به معنای کلی اخلاق‌ ـ حجم بسیار اندکی از اسناد منتشر شده است. از نظر تحلیل نیز در وضعیت خوبی نیستیم. دلیلش هم این است که شفاف نمی‌توانیم برخورد کنیم. مطالبی که منتشر می‌شود عمدتا یک سویه است و کسی بنا ندارد نگاه جدی و انتقادی داشته باشد. طبیعی است که بسیاری از مسائل در پرده می‌ماند. به عبارت دیگر نگاه سیاسی به تاریخ نهضت داریم ولذا می‌بینید که آنچه ما در داخل منتشر می‌کنیم همه جانبدارانه و آنچه در بیرون منتشر می‌شود منتقدانه است. این غیر طبیعی بودن وضع پژوهش در این حوزه، سبب می‌شود تا افراد جدی وارد این حوزه نشوند. ـ به صورت دقیق‌تر بفرمایید اکنون در چه موقعیتی نسبت به این موضوع و فعالیت تاریخی و فرهنگی قرار داریم؟ ـ تاریخ در ایران در دو سطح کار می‌شود. سطح دانشگاهی و سطح موسسات و سازمان‌های دولتی. در بخش اول کار بسیار ضعیفی در این حوزه انجام می‌شود و علاقه جدی نیست، اما در بخش دوم کارهای زیادی انجام شده و در دست انجام است. این انشقاق که دلیل سیاسی داشته و دارد، سبب شده است تا تاریخ نهضت به صورت جدی وارد دانشگاه‌ها که محل تربیت دانشجویان تاریخ برای تبدیل آنها به معلم و استاد و پژوهشگر است نشود. البته دولت در سال‌های اخیر سعی کرده موسساتی را در دانشگاههای دولتی برای بررسی انقلاب اسلامی درست کند که بعید می‌دانم این جور کارهای تکلیفی به جایی برسد، گرچه به هر حال کارهایی منتشر خواهد شد. ـ ارزیابی شما از خلاءها و چالش‌هایی که در تاریخ‌نگاری نهضت امام (ره) از 15 خرداد سال 1342 تا به امروز وجود داشته، چیست؟ ـ یک بحث، خلاء در روش علمی در پژوهش است. کار علمی کردن در حوزه تاریخ، به دلیل ضعف بنیادی این علم در تاریخ ما سبب شده است تا مشکلاتی برای تاریخ نگاری در همه سطوح از جمله انقلاب اسلامی پدید آید. روش‌های ما نوعا سنتی و کهنه است و حاوی روش‌های ابتکاری و نو نیست. به علاوه هدف از تاریخ نگاری انقلاب در میان ما، جا انداختن انقلاب است. این فی حد نفسه اشکال ندارد، اما این که همه فعالیت‌ها به گونه‌ای طراحی شود که به این نقطه برسد مشکل درست می‌کند. استفاده از نظریات اجتماعی در تحلیل تاریخ انقلاب هم گرچه به خاطر ترجمه برخی از آثار بیرونی در تحلیل انقلاب رواج نسبی یافته، اما به طور معمول این قبیل نوشته‌ها مشکوک تلقی می‌شود. به علاوه، این نظریات نیاز به بازتفسیر جدی دارد که به دلیل ضعف علوم انسانی و اجتماعی در میان ما، امکان آن در حال حاضر یا وجود ندارد یا در حد انتقاد نسبت به نظریات بیرونی است نه بیشتر. ـ به نظر می‌رسد این ضعف در سوی دیگری هم وجود دارد و این سوال را پیش می‌آورد که چرا ادبیات انقلاب اسلامی هم چندان مورد توجه دانشگاه‌ها نیست؟ ـ مقصر اصلی در این زمینه یکسویه نگاه کردن به این ادبیات است و ما تا وقتی نگاه عالمانه و بی طرفانه نداشته باشیم، نمی‌توانیم جنبه‌های انسانی و الهی این ادبیات را هم به ملت خودمان تفهیم کنیم. البته من قبول ندارم که دانشگاه‌ها کاملا بی‌توجه به این موارد هستند، اما باید دانست دانشگاه به صورت سنتی، محل بحث‌های علمی و بی طرفانه است و در جایی که نتواند حرف خود را بزند، وارد نمی‌شود. در دانشگاه ملاحظاتی باید باشد که منجر به ایجاد مشکل برای استاد نشود. ما معمولا به دانشجویان توصیه می‌کنیم برای پایان نامه موضوعاتی که دردسرساز از لحاظ مذهبی یا سیاسی است انتخاب نکنند. بنابراین به صورت طبیعی مسیر بحث به جایی می‌رود که در همین سوال به آن توجه شده است. در انقلاب ارزش‌های جدی مهمی در حوزه ادبی وجود دارد که قابل طرح در سطح جهان است، اما برخوردهای سطحی و جناحی که به خصوص در هشت سال گذشته وجود داشت، بسیاری را بی‌اعتماد کرد و به نقطه مقابل پناه بردند. ـ شما کارنامه پرباری از مکتوبات دینی و به خصوص تاریخی دارید. نهضت امام(ره) و انقلاب اسلامی در کدام یک از این آثار مورد توجه و بررسی قرار گرفته است؟ ـ حوزه اصلی کار بنده تاریخ اسلام، تاریخ تشیع و صفوی است، اما در حد خود کتاب جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران در فاصله سال‌های 1320 تا 1357 را نوشته ام که بیش از پانزده بار در طول دوازده سال منتشر شده است. من تلاش کردم نشان دهم که ریشه‌های فکری انقلاب طی این 37 سال در میان مذهبی‌ها به تدریج بارورتر و جدی‌تر شده است. در واقع خواستم نقش مذهبی‌ها را به لحاظ فکری نشان دهم. تمام تلاش من این بود که بی طرفی را حفظ کنم، با این حال، حتی نوشتن یک اثر بی طرفانه، سبب نشد که کار من متهم به جانبداری نشود. به نظر من با این سبک، کارهای اندکی انجام شده است. ـ پس از این گونه تجربه‌ها، جامعه علمی و پژوهشی کشور چگونه می‌تواند به مساله تاریخ‌نگاری نهضت امام(ره) و قیام پانزده خرداد 1342 بپردازد؟ ـ شما وقتی تاریخی را مقدس می‌کنید، نمی‌توانید در باره آن سخن جدی بگویید، مخصوصا برای نسلی که از آن زمان گذشته است. ادامه یافتن انقلاب از سال 1357 به بعد، دلبستگی به پانزده خرداد را در درون انقلاب و مسوولان ادامه داد، اما پیدایش نسل جدید یعنی نسل دوم و سوم، این وضعیت را نمی‌تواند به راحتی بپذیرد، ولی صدا و سیما هر روزش را به ترویج آن اختصاص دهد. ما باید نشان دهیم که مردم عالمانه و بر اساس معیارهایی از نظام پهلوی بریدند و فکر طرح جریان جایگزین افتادند. این باید با بی طرفی انجام شود، نه با احساس و عاطفه و عشق و تقدس. این کاری است که نشده. حتی ما باید نشان دهیم که بخشی از مطالبی که آن زمان مطرح می‌شده درست نبوده است. چه اصراری داریم که از همه آنچه اتفاق افتاده دفاع کنیم. مخاطب ما باید بفهمد که یک مسیر کلی انتخاب شده، گاهی مسیر را درست رفته گاهی غلط. انتقاد از گذشته هم باید باشد. صرف انکار کردن همه چیز، تاریخ ما را عمومی و مردمی نخواهد کرد. ما باید همان شفافیت و اعتدال را که الان در سیاست ترویج می کنیم، در تاریخ‌نویسی هم ترویج کنیم. این که به طور عمد کسانی خواستند در سیاست با دروغ گویی همه چیز را درست نشان دهند، مشکل ما را حل نکرد که هیچ، عده زیادی را ناامید کرد. در تاریخ‌نویسی هم همین طور است. ـ به تجربه دیگری از شما هم بپردازیم؛ زمانی که ریاست کتابخانه مجلس شورای اسلامی را برعهده داشتید مخزن کتاب‌های انقلاب را مستقل کردید، این اقدام با چه هدفی صورت پذیرفت؟ ـ زمانی که بنده مسوولیت کتابخانه مجلس را در سال 1387 بر عهده گرفتم، تصمیم گرفتم در مرکز شهر یک کتابخانه تخصصی برای انقلاب اسلامی درست کنم. حس کردم حوزه تحقیق در باره انقلاب نیازمند یک کتابخانه تخصصی و جامع در آن مرکز کتابخانه‌ای کهن است. به همین دلیل یکی از دوستان را که از پیش از انقلاب در کار نشر بود و به علاوه نگاه تاریخی هم به انقلاب داشت، به کتابخانه آوردم و در طول چهار سال با تلاشی که صورت گرفت، این کتابخانه قریب بیست هزار کتاب را در خود جای داد. ایجاد کتابخانه تخصصی تاریخ انقلاب یک ضرورت حتی در کتابخانه مرکزی دانشگاه است. ما باید تاریخ انقلاب را فقط خلاصه در تاریخ سیاسی و خاطرات چند نفر نکنیم. ما باید تاریخ انقلاب را به عنوان تاریخ ایران در یک مقطع پنجاه سال تعریف کنیم. اقتصاد، اجتماع، فرهنگ و ... همه اینها مهم است. کتابخانه انقلاب هم باید بتواند در تمام این حوزه‌ها سرویس بدهد. ما بیشتر تاریخ سیاسی را مد نظر داریم و این خطاست. همه به تاریخ سیاسی علاقه‌مند نیستند. ـ با این ترتیب اکنون که پنجاهمین سالگرد نهضت امام خمینی(ره) است، این موضوع را از منظر تاریخی و تاریخ‌نگاری چگونه باید بررسی کرد؟ ـ فارغ از هر نوع نگاه مقدسانه، این پنجاه سال، تاریخ مردم ماست که تلاش کرده‌اند زندگی بهتری داشته باشند، پیشرفت داشته باشند، آزاد و مستقل زندگی کنند. پنجاه سال تلاش برای به دست آوردن آزادی، با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بوده است. افراط کاری‌ها، در کنار ایثارها و شهادت‌ها، رفتارهای قابل انتقاد در کنار مردانگی‌ها و استواری‌ها، همه و همه باید نشان دهد که ما چه قدر پیشرفت داشته باشیم. پیروزی واقعی از آن کسی است که اشتباهات گذشته خود را بشناسد و از آن درس بگیرد و دیگر اشتباه نکند. ما نباید فقط و فقط به قصد مثبت نگاه کردن و تفسیر کردن گذشته سراغ تاریخ این پنجاه سال برویم. اگر ما آینده بهتری را می‌خواهیم باید به گذشته نگاه انتقادی هم داشته باشیم. این همه تعریف کردن و این همه به به و چه چه گفتن، ما را از اشتباهات آینده مصون نمی‌کند. مصونیت ما از لحاظ تاریخی پرداختن به خوبی‌ها و بدی‌ها، نقاط قوت و ضعف و حرکت‌های رو به جلو یا رو به عقب در این سالهاست. ملت ما تلاش زیادی کرد، هر سال این انقلاب ارزشمند است، اما باید شفاف و روشن مورد تامل قرار گیرد. ـ در تاریخ‌نگاری انقلاب، این دیدگاه غالب بر تاریخ‌نویسان مبنی بر گذشت حداقل 100 سال از وقوع رخدادی تاریخی برای بررسی آن چه جایگاهی دارد؟ ـ تاریخ باید نوشته شود، اما باید توجه داشت که هر روز ممکن است سند، مدرک، خاطرات و دیگر منابع تازه پیدا شود که نگاه گذشته ما را مخدوش کند. بنابراین ما نباید متوقف شویم، باید در حیطه اسناد و مدارکی که داریم کار را به انجام برسانیم، اما اجازه بدهیم و اعلان کنیم که اینها حرف نهایی نیست و امکان دارد که در آینده با به دست آمدن اسناد دیگری، نگاه ما دقیق‌تر شود. تاریخ نوعی تفسیر امروزی از گذشته بر اساس منابع و متون و اسناد است، بنابراین شما در هر نقطه‌ای که بایستید و تفسیر کنید، کار را به جلو برده‌اید، اما هم به دلیل نو شدن فکر امروزی ما و هم به دست آمدن اسناد تازه، می‌توان آثار بهتری آفرید. مهم این است که ما در هر نقطه هستیم، هدف‌مان روشن کردن حقیقت باشد، آن هم با دلیل مدرک، نه اثبات پیش فرض‌هایی که از قبل برای ما طراحی شده است. آن را کار سیاسی و حزبی باید دانست نه کار تاریخی. ـ پیشنهاد شما برای رسیدن به تاریخ‌نگاری جامع و کاربردی انقلاب اسلامی ایران چیست و کدام نهاد یا سازمان تاثیر بیشتری در اجرا دارد؟ ـ اگر مقصود شما از تاریخ کاربردی این است که تاریخ در حد نوشته‌های سیاسی و ژورنالیستی کار تحریک و تهییج مردم را انجام دهد، بنده ضمن این که حق سیاستمداران می‌دانم که بر اساس روش سیاسی خود در باره گذشته قضاوت کنند، اما این کار را تاریخی نمی‌دانم. اگر هم تاریخی باشد از همان ابتدا متهم است. نوشته عباس میلانی در باره شاه از یک منظر سلطنت طلبانه و مدافعانه است، حتی اگر هرچه بوده و نبوده از سند مورد استفاده قرار گرفته باشد، از پیش محکوم به شکست است. تاریخ کاربردی، تاریخ علمی نیست، تاریخی هدف‌دار است که فقط موسسات خاص می‌توانند به آن بپردازند. بنده به آنها حق می‌دهم که در این باره هزینه کنند، اما به لوازم آن هم پایبند باشند، از جمله این که نوشته‌های آنها برای دوایر خاصی مقبولیت خواهد داشت و در مراکز علمی و دانشگاهی پایدار نخواهد بود. ـ محافل دانشگاهی تا چه میزان بر این مساله تاثیر گذارند. آیا در حوزه تاریخ‌نگاری انقلاب باید از چارچوب‌های جهانی بهره گرفت؟ ـ مکرر عرض کردم که نهادهای دانشگاهی اگر قرار باشد دانشگاهی عمل کنند، با احتیاط وارد این حوزه خواهند شد و اگر هم بشوند، کارهای آنها باز مورد استفاده گروه‌های خاصی خواهد بود. هم به لحاظ تحقیق با دید تردید به این متون خواهند نگریست و هم ادبیات آن که سرسختانه درجهت اثبات پیش فرض‌های خاص و جانبدارانه است، مورد توجه آنها قرار نخواهد گرفت. اما اگر عالمانه و بی طرفانه مطرح شود نه تنها مراکز دانشگاهی ایران بله حتی در سطح جهانی نیز قابل طرح است. به هر حال، انسانها معیارهای مشترکی برای فهم و پذیرش آنچه عالمانه است دارند و چنین نیست که همه دانشگاه‌های عالم بنای لجبازی با ما را داشته باشند. البته در حوزه علوم انسانی از جمله تاریخ همیشه اختلاف نظر هست، اما درصد قابل ملاحظه‌ای از آنچه علمی مطرح می‌شود مورد قبول اکثریت پژوهشگران قرار خواهد گرفت.

آشنایی با مبارزان انقلابی گرگان در یک رُمان 600 صفحه‌ای

یوسف قوجق همزمان با انتشار تازه‌ترین رمان خود با عنوان «لحظه‌ها جا می‌مانند» ـ که پیش‌تر برگزیده جشنواره داستان انقلاب شده است ـ گفت: با گذشت بيش از سه دهه از انقلاب، اکنون دوره برخورد احساسی با انقلاب در ادبيات داستانی به پايان رسيده و لازم است نويسندگان با واقع‌بينی بيش‌تر و ابتکار در نحوه روايت، با جديت بيشتری به اين موضوع بپردازند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، یوسف قوجق در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر با اشاره به انتشار جديدترين رُمان خود با عنوان «لحظه‌ها جا می‌مانند» در 600 صفحه از سوی انتشارات «شهرستان ادب» گفت: موضوع اين رمان که در سال گذشته با عنوان «سياه، سفيد، خاکستری» در پنجمین جشنواره داستان انقلاب به عنوان رمان تقدیری انتخاب شده بود، درباره انقلاب است و کشتار مردم گرگان از سوی نيروهای شهربانی در پنجم آذر سال 1357 حادثه مهم و محوری اين رمان را تشکيل می‌دهد. قوجق با بيان اينکه بسياری از شخصيت‌های اين رُمان، شخصيت‌های واقعی هستند، درباره روند نگارش آن گفت: در ابتدای آغاز به کار دولت دهم، قرار بود موضوع این رمان در قالب سريالی در 13 قسمت از سوی موسسه فرهنگی هنری چاپارفيلم سيمای جمهوری اسلامی ایران ساخته شود. اين پروژه در يکی از سفرهای استانی دولت وقت به استان گلستان به تصويب رسيد و متعاقب آن برای پی‌ريزی طرح داستانی اين پروژه، تحقيقات کتابخانه‌ای و ميدانی خوبی در خصوص اين واقعه در گرگان صورت گرفت و بنده به عنوان نويسنده فيلمنامه، طرح داستانی اين سريال را نوشتم و سيناپس مجموعه نيز در سيمای جمهوری اسلامی استان به تصويب رسيد، اما به لحاظ مالی، اين پروژه همچون بسياری ديگر از پروژه‌های فرهنگی از سوی مسئولين استان و دولت دهم مورد بی‌مهری قرار گرفت و عملاً پرونده ساخت اين سريال در همان مراحل اوليه مختومه شد. به همين خاطر، برای اينکه اين موضوع بر زمين نماند و تلاش‌ها به نتيجه برسد، همان طرح را که برای فيلمنامه در نظر گرفته بودم، با اندکی تغيير در قالب رُمان پياده کردم. اين نويسنده واقعه کشتار مردم در پنجم آذر سال 57 را نقطه عطفی در شکل‌گيری انقلاب در گرگان دانست و گفت: زمانی به اهميت اين واقعه پی می‌بريم که بدانيم هر شهروند گرگانی از کشتاری که در پنجم آذر 57 در گرگان رخ داد، خاطره‌ای دارد که برخی از اين خاطرات را دوست محققم آقای خارکوهی گردآوری و چاپ کرده‌اند. وی ادامه داد: وقتی هر کس خاطره‌ای از آن روزها دارد، از منظر خودش روايت مخصوصی از آن واقعه خواهد داشت و طبيعی است که پرداختن به اين موضوع از سوی رمان‌نويس، به همان اندازه می‌تواند دشوار هم باشد. من در اين رُمان با مطالعه خاطرات مردم، روايت خودم را از وقايع نوشته‌ام و سعی کرده‌ام در يک خط داستانی دراماتيک، وقايع به هم پيوسته در پيرنگ داستان را به گونه‌ای بچينم که واقعيت‌نمايی آنچه که اتفاق افتاده، به خوبی صورت بگيرد. بر اين باورم که با گذشت بيش از سه دهه از انقلاب، اکنون دوره برخورد احساسی با انقلاب در ادبيات داستانی به پايان رسيده و لازم است نويسندگان با واقع‌بينی بيش‌تر و ابتکار در نحوه روايت، با جديت بيشتری به اين موضوع بپردازند. قوجق با تاکید بر اهميت پرداختن به وقايع انقلاب در شهرستان‌ها گفت: فراموش نکنيم که در سال 57 انقلاب فقط در پايتخت رخ نداد و در همان سال‌ها حوادث بسيار مهمی در شهرستان‌ها رخ داد که به خاطر اعتصاب اصحاب رسانه در آن سال‌ها، اين وقايع در پرده‌ای از غفلت باقی ماند و هيچ‌گاه آن‌چنان‌که شايسته و بايسته است، در اين سال‌ها به آنها پرداخته نشد. نويسنده پايتخت‌نشين که هيچ‌وقت پايش به شهرهای ديگر باز نشده، قطعاً نمی‌تواند از آن سوژه‌های بکر و تازه بهره ببرد و اگر اين‌کار را بکند، قطعاً واقعيت‌نمايی داستانش بسيار کمرنگ خواهد بود. به همين خاطر به نظر می‌رسد که اين مهم بايد از سوی نويسندگان بومی آن مناطق انجام بگيرد که به خلق و خوی مردم شهر و ديار خود بهتر از هر کس ديگری آشنا هستند. وی تاکید کرد: البته نبايد اين موضوع هم ناديده گرفته شود که آثار غالب نويسندگان شهرستانی از نظر فنی و تکنيک قصه‌نويسی مشکل دارند و از کم‌تجربگی رنج می‌برند و پرداختن به اين موضوعات بومی مخصوصاً در موضوع انقلاب در شهرستان‌ها، زمانی ارزشمند خواهد شد که اين سوژه‌ها با بهره‌گيری از فنون و خلاقيت‌های قصه‌نويسی به زبان هنر بيان شود. لازمه اين کار نيز حمايت‌های جدی و تقويت بنيه علمی و فنی قصه‌نويسان شهرستانی است که نهادهای مربوطه متاسفانه از آن غفلت کرده‌اند. وی درباره رمان «لحظه‌ها جا می‌مانند» گفت: در اين کتاب به دو گروه فعال و مبارز مذهبی در همان سال‌ها در گرگان به نام مکتب علی (ع) و مکتب حسين (ع) اشاره و سعی کرده‌ام تمام افرادی را که به نوعی در شکل‌گيری انقلاب در گرگان و شهرهای اطراف نقش داشته‌اند، در اين رُمان مطرح کنم که از اين نظر، رُمانی در قالب رئال نوشته‌ام، اما از اين نظر که در پرداختن به برخی شخصيت‌ها روشی درونگرايانه داشته‌ام و مبنا را بر اين گرفته‌ام که همه‌ افراد بشر به ذات، خوب هستند و نوع رفتار آنها ناشی از شرايط بيرونی است، رُمانم قالب رمانتيک و به اصطلاح روانشناختی پيدا کرده است. قوجق نوع روايت و زاويه ديد انتخاب شده در رُمانش را سوم شخص و دانای کل نامحدود دانست و گفت: معمولاً وقتی راوی در رُمان، سوم شخص باشد، رعايت بی‌طرفی به شکل راحت‌تری انجام می‌گيرد. قوجق همچنين گفت: از اين نظر که تاريخ را دستمايه اثرم کرده‌ام و بيش‌تر اشخاص آن حقيقی و صحنه‌ها و حوادث غالباً واقعی هستند، اين رُمان در رديف رُمان تاريخی نيز می‌گنجد. چون مشخصه اين نوع رُمان‌ها همين است و اغلب نيز در اين نوع رُمان‌ها دو عامل فرهنگی يا اجتماعی در تعارض و کشمکش هستند. وی درباره اينکه در اين رُمان تا چه اندازه به واقعيت پايبند بوده، گفت: در رُمان، چيزی به نام روايت صرف يک واقعيت وجود ندارد و رُمان‌نويس، مورخ نيست که دقيقاً از آن‌چه اتفاق افتاده، سخن بگويد. در ادبيات داستانی، اصلِ «حقيقت‌نمايی» وجود دارد که براساس آن، نويسنده مواد و مصالح کار خود را از واقعيت می‌گيرد و آنها را با قدرت تخيل خود به گونه‌ای در هم می‌آميزد که خواننده را به وقوع حوادث متقاعد می‌کند. در اين رُمان نيز وقايع مهم و کليدی، همان وقايعی هستند که اتفاق افتاده، شخصيت‌ها نيز همان شخصيت‌های واقعی هستند، اما در روند شکل‌گيری داستان، چند شخصيت و برخی حوادث فرعی نيز وجود دارند که زایيده‌ تخيلم بودند. در اين رُمان سعی کرده‌ام بدون جانبداری از فرد يا گروه بخصوصی، ضمن تأکيد بر نقش مهم روحانيت و خاستگاه مذهبی انقلاب، تمام وقايع گرگان و شهرهای اطراف را به بهانه روايت محور اصلی داستان، تشريح کنم. اين نويسنده گلستانی همچنين گفت: حوادث اين رُمان از فروردين 57 آغاز و با واقعه پنجم آذر همان سال پايان می‌يابد ولی پايان‌بندی رُمان به گونه‌ای است که می‌تواند آغازی برای روايت حوادث بعد از واقعه 5 آذر تا پيروزی انقلاب اسلامی و حتی بعد از آن يعنی دوران دفاع مقدس باشد و به همين خاطر، در نظر دارم اگر عمری باقی بود و فرصت نگارش فراهم شد، جلد دوم و سوم اين رُمان را با همان شخصيت‌ها ـ البته با عناوين ديگر ـ بنويسم. وی درباره ويژگی اين رُمان گفت: به نظرم اين رُمان 600 صفحه‌ای يکی از معدود رُمان‌هايی است که تاکنون در اين حجم در باره وقايع انقلاب نوشته شده و از اين نظر که بر استنادات تاريخ انقلاب در شهرستان‌ها تکيه کرده، شايد منحصر بفرد باشد و البته تنها رُمانی است که درباره واقعه پنجم آذر گرگان منتشر شده. من از اين نظر که توانسته‌ام جزو معدود نويسندگانی باشم که بخشی از تاريخ مستند انقلاب را در قالب رُمان ارايه دهم و به عنوان شهروندی گلستانی واقعه مهمی از وقايع انقلاب در گرگان را در ژانر رُمان به ديگر هموطنان بشناسانم، افتخار می‌کنم و اميدوارم با اين کار، واقعه 5 آذر در گرگان که به نظرم واقعه‌ای در سطح ملی است، از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی در تقويم رسمی گنجانده شود. کتاب‌های داستانی يوسف قوجق تاکنون جوايز ادبی جشنواره‌های زيادی را از آن خود کرده که از جمله آن‌ها می‌توان به چند دوره کتاب سال دفاع مقدس، نخستين جشنواره ملی انتخاب کتاب سال کودک و نوجوان، نامزدی کتاب سال جمهوری اسلامی و ... اشاره کرد.

ارایه تعریف تازه‌ای از انقلاب برای حضور در ادبیات

دبیر ششمین جشنواره داستان انقلاب می‌گوید: وقت آن رسیده است تا تعریف انقلاب اسلامی برای تبدیل شدن به یک اثر ادبی در قالب این جشنواره تغییر کند و موضوع اعتلای انقلاب هم به عنوان سوژه دستمایه کار نویسندگان کشور قرار بگیرد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، حسین فتاحی، دبیر ششمین جشنواره داستان انقلاب که روز دهم مهر 1392 با امضای‌ حکمش توسط محمد حمزه‌زاده، معاون هنری حوزه هنری به طور رسمی عهده‌دار این مسئولیت شد به خبرگزاری مهر گفت: آنچه طبق فراخوان جشنواره اعلام شده است حاکی از این است که مهلت دریافت آثار تا پانزدهم مهر ماه است و لذا آثار نویسندگان از نظر کمی و کیفی دیگر برای این دوره از جشنواره تولید شده است و نمی‌توان انتظار ویژه‌ای از آنها داشت. فتاحی ادامه داد: جشنواره داستان انقلاب در مجموع حرکت ادبی مثبتی بود که در پنج سال گذشته در کشور ما شکل گرفت. ما نباید فراموش کنیم که جشنواره‌هایی از این دست مشوق‌هایی برای هنرمندان به شمار می‌روند که به هر شکل مفید هستند، خواه به منظور تقویت انگیزه‌های مادی و خواه بر مبنای تقویت انگیزه‌های هنری. از سوی دیگر این جشنواره‌ها می‌توانند فضایی ایجاد کنند تا نوعی از ادبیات متعهد زمینه رشد پیدا کرده و در عین حال تعریف مشخصی از حضور انقلاب اسلامی در ادبیات ایجاد و بستری برای رشد آن فراهم شود، اما با همه این موارد جشنواره داستان انقلاب هم می‌توانست در پنج سال گذشته نگاه‌های تازه‌ای را در درون خود پایه‌گذاری کند. دبیر ششمین جشنواره داستان انقلاب افزود: به نظرم بزرگترین آسیب برگزاری چنین جشنواره‌هایی عادی شدن و در روال ثابت قرار گرفتن شیوه برگزاری آنهاست. این فرم ثابت باعث می‌شود که برگزارکنندگان جشنواه به سراغ این نروند که راه و نگاه تازه‌ای را به واسطه جشنواره در ادبیات داستانی انقلاب پایه‌ریزی کنند. فتاحی افزود: به اعتقاد من وقت آن رسیده که جشنواره داستان انقلاب تعریف تازه‌ای از انقلاب برای حضور در ادبیات بدهد. دیگر می‌توانیم مسائل و دغدغه‌های امروز انقلاب اسلامی را با این جشنواره به ادبیات داستانی انقلاب اسلامی وارد کنیم. باید بپذیریم که انقلاب اسلامی تنها محدود به مبارزات مردم ایران با رژیم پهلوی نیست و اعتلای انقلاب اسلامی در سال‌های پس از پیروزی نیز می‌تواند موضوع رمان انقلاب شود. این موضوع باید در فراخوان جشنواره داستان انقلاب و نیز میزان جوائز آن در نظر گرفته و اعمال شود. وی همچنین گفت: مشکل دیگری که در این جشنواره به چشم می‌خورد مساله دیر منتشر شدن آثار برگزیده و نیز اطلاع رسانی در مورد جشنواره است. باید بپذیریم آثار برگزیده این جشنواره با آثار معمولی متفاوت است و باید به شکلی منتشر شوند که همه به آن دسترسی داشته باشند تا بتواند به جریان سازی ادبی بپردازد، اصلاح این مساله نیز می‌تواند در تغییر نگاه به جشنواره موثر واقع شود. فتاحی در ادامه با اشاره به داوری آثار در این جشنواره افزود: کار بررسی طبقه‌بندی و ریزش اولیه آثار رسیده به دبیرخانه جشنواره ششم از همین هفته آغاز می‌شود و در نظر دارم تا پایان مهر ماه نیز هیات داوران را مشخص کنم. سعی دارم تا حد امکان تفکرات تازه‌ای را در داوری‌ها وارد کنم تا جشنواره نیز فضای تازه‌ای را بر خود ببیند. البته اقتضائات موجود را نیز به هر شکل نمی‌شود از ذهن دور نگاه داشت. محد حمزه زاده در حكمی، حسین فتاحی را به عنوان دبیر هنری ششمین جشنواره سراسری داستان انقلاب انتخاب كرد. در این حكم آمده است: «نظر به توانمندی و تجارب جنابعالی در حوزه ادبیات داستانی به ویژه خلق آثار شاخص داستانی با مضامین ارزشی و انقلابی و بنا به پیشنهاد مدیر محترم مركز آفرینش های ادبی حوزه هنری به موجب این حكم به عنوان دبیر هنری «ششمین جشنواره سراسری داستان انقلاب» انتخاب می‌شوید. اینك كه این جشنواره پس از سالها تلاش، ممارست و پایداری استاد فقید امیر حسین فردی به اعتبار و جایگاهی قابل اعتنا نزد نویسندگان متعهد كشور دست یافته، امیدواریم با حسن تدبیر جنابعالی و با بهره گیری از تمامی ظرفیت‌های موجود و تجربیات گرانبار پیشین، جشنواره ششم با غنا و دقت هر چه بیشتر برگزار شود.»

رونمایی از «تجسم یك باور» و «سلامی برای روح الله»

كتاب «تجسم یك باور» شامل مجموعه عكس‌های انقلاب اسلامی و پویانمایی «سلامی برای روح الله» رونمایی شدند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از سایت خبری حوزه هنری، محسن مؤمنی شریف، رئیس حوزه هنری، در مراسم رونمایی از یك كتاب و شش فیلم تولیدی حوزه هنری استان سمنان در سالن كتابخانه مركزی این استان شرکت کرد. در این مراسم از كتاب «تجسم یك باور» شامل مجموعه عكس‌های منتشر نشده انقلاب اسلامی در استان سمنان و پویانمایی «سلامی برای روح الله» با موضوع اقامت امام خمینی(ره) در نوفل لوشاتو رونمایی شد. کتاب مذکور عکس‌های منتشر نشده از شهر‌های سمنان و گرمسار در دوران انقلاب اسلامی را در بر دارد. این تصاویر توسط محمدباقر قاسم و ابوالفضل حسنی، از هنرمندان پیشکسوت استان سمنان ثبت شده‌اند. جلد دوم کتاب «تجسم یک باور: جلوه‌هایی از حماسه سیاسی مردم استان سمنان در سال‌های 1357 و 1358» در دست تدوین است. این مجلد، عکس‌های منتشر نشده از سایر شهرهای استان سمنان در دوران انقلاب اسلامی را در خود جای خواهد داد. بهروز خندان‏دل، کارگردان انیمیشن «سلامی برای روح‌الله» هم پیش از این گفته است: زندگی پرفراز امام خمینی(ره) و الگو بودن ایشان به عنوان یک انسان کامل در عصر حاضر، مبنای این حرکت قرار گرفت. موضوع این پویانمایی به یک رویداد در زمان اقامت امام راحل در نوفل‏‌لوشاتو اشاره دارد که در روز کریسمس مسیحیانی که هدایای امام را دریافت كرده‏‌اند به دیدار ایشان آمده و سلامی برای روح الله آغاز می‏‌شود و با توجه به قرابت نام امام با لقب حضرت عیسی(ع)، محتوای داستان شکل می‏‌گیرد. سید محمدرضا طبسی، رئیس حوزه هنری شهر شاهرود هم با اشاره فعالیت خوب هنرمندان این شهر در حوزه تولید انیمیشن و تولید «سلامی برای روح‌الله» در این مجموعه گفته است: برای تولید مجموعه سریالی از انیمیشن «سلامی برای روح الله» آماده هستیم و در صورت به نتیجه رسیدن رایزنی‌ها، این کار انجام خواهد شد.

«برج قحطی» مبارزات مردم یزد را روایت می‌كند

رمان «برج قحطی» نوشته هادی حكیمیان، مسئول واحد آفرینش‌های ادبی حوزه هنری یزد در دست انتشار است. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، نویسنده «برج قحطی» به سایت خبری حوزه هنری گفت: این رمان با موضوع انقلاب اسلامی، بخشی از مبارزات و تاریخ اجتماعی مردم یزد را در اواخر دوره قاجار و دوره پهلوی روایت می‌كند. حكیمیان با بیان این كه تمام حوادث و وقایع داستانی این رمان در شهر یزد اتفاق می‌افتد، افزود: در این كتاب سعی شده در كنار برخی از آداب و رسوم و فرهنگ غنی مردمان دارالعباده، اصطلاحات و واژه‌های بومی و محلی یزد نیز به مخاطب ارائه شود. مسئول واحد آفرینش‌های ادبی حوزه هنری یزد ادامه داد: شخصیت اصلی داستان یك دانشجوی مبارز است كه سعی دارد فضای بسته و راكد محیط اطراف خود را تغییر دهد. وی با اشاره این كه در سیر كلی داستان، این شخصیت محور تمامی حوادث و وقایع است، افزود: مخاطب تا پایان قصه شاهد رشد و تعالی فكری و اندیشه‌های این مبارز انقلابی است. نویسنده «برج قحطی» ادامه داد: این كتاب هم اكنون توسط مؤسسه فرهنگی شهرستان ادب در دست چاپ است. این رمان در 10 فصل و 700 صفحه در قطع وزیری منتشر خواهد شد.

بررسی اندیشه‌ و نقش ارامنه در انقلاب مشروطه

کتاب «ارامنه و انقلاب مشروطه ایران» به‌قلم سید سعید جلالی از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، خبرگزاری کتاب ایران خبر داد،‌ کتاب «ارامنه و انقلاب مشروطه ایران» با مقدمه دکتر گارنیک آساطوریان منتشر شده و به چیستی، تبیین جریان‌شناسی سیاسی، بررسی اندیشه‌ها و کارکردهای سیاسی گروه‌های سوسیالیستی ارمنی تبریز و گیلان در جنبش مشروطه ایران از منظر جامعه‌شناسی تاریخی می‌پردازد. کتاب دربردارنده چهار بخش اصلی با نام‌های «نگاهی اجمالی به تحولات اجتماعی جامعه ارامنه ایران از دوره صفویه تا عصر مشروطیت»،‌ «سوسیالیسم ایرانی: دو تجربه از گفتمان‌های سوسیالیستی در ایران عصر مشروطه»، «هنچاکیان در انقلاب مشروطه ایران، توأمانی تفنگ و قلم» و «داشناکسوتیون در ایران (پیروزمردان بدفرجام)» است. در مقدمه نویسنده آمده است: «مهمترین تشکل سیاسی ارامنه ایران گروه سوسیال دموکرات‌های تبریز بود. این گروه تحت تاثیر انقلاب‌ها و خیزش‌های سوسیالیستی در جهان پای به عرصه سیاست در ایران گذاشت. هنچاکیان و داشناک‌ها نیز از گروه‌های دیگر ارمنی حاضر در انقلاب مشروطیت ایران به ‌شمار می‌رود. در فضای سوسیالیست‌زده آن روزهای ایران، گروه‌های سیاسی و اجتماعی با درآمدن در سلک سوسیالیست و کمونیست، به همکاری با مجموعه نیروهای فراملی می‌پرداختند؛ همان نیروهایی که در ایران در راه آرمان آزادی‌خواهانه مردم علیه استبداد قاجار، که از حمایت‌های امپراتوری تزارها برخوردار بود، در یک جبهه واحد قرار داشتند.» بخش نخست کتاب شامل چهار فصل با عنوان‌های «مهاجرت ارامنه و تاثیر آن بر زندگی اقتصادی و اجتماعی آنان»، «آنارشی و عدم ثبات سیاسی، آسیب جدی جامعه ارمنی»، «دوره قاجاریه و پویایی اقتصادی و اجتماعی ارامنه»، «ارمنیان ایران و انقلاب مشروطیت» است. «آشنایی ایرانیان با سوسیالیسم»، «تجربه قفقازی از سوسیالیسم»، «سوسیالیست‌های پیشرو اما بی‌ادعا»، «حزب دموکرات ایران و نقش سوسیال دموکرات‌های تبریز»، «تیکران درویش و روزنامه ایران نو»، «طرح کمیته نجات ملی» و «تیکران درویش و مقاله ترور» فصل‌های بخش دوم کتاب را تشکیل داده‌اند. در «دیباچه» کتاب نوشته است: «انقلاب مشروطه یکی از محمل‌ها و جلوه‌گاه‌های مشارکت جمعیت ارمنی در ایران می‌باشد و افرادی چون ملیک آندرسیان، قهرمان ارمنی مورد اشاره نویسنده که در چوبه دار روس‌ها فریاد ایران‌خواهی را سر داد فقط یکی از قهرمانان مبارزات آزادیخواهانه و ایران‌گرایانه می‌باشد.» 6 فصل بخش سوم عنوان‌های «هنچاکیان ایران»، «سوسیال دموکرات‌های گیلان»، «راهبردهای هنچاکیان در مساله ایران»، «یقیکیان و نقش او در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران»، «آراء و اندیشه‌های سیاسی یقیکیان» و «یقیکیان و مساله ارمنی» را بررسی کرده است. «ورود داشناکسوتیون به انقلاب مشروطیت ایران»،‌ «خیزش تبریز و نقش داشناک‌ها»،‌ «داشناکسوتیون و خیزش گیلان»،‌ « مرد پولادین جنبش مشروطه در ایران»، «سپهدار و فرماندهی کل نیروهای گیلان»، «حرکت به سوی تهران»، «یپرم و ریاست اداره نظمیه»، «اعدام شیخ فضل‌الله نوری و نقش یپرم‌خان»، «آشوب‌های ایالات و نقش یپرم در اعاده امنیت»، «یپرم‌خان و ماجرای پارک اتابک»، «بیم و امید بازگشت شاه سابق به ایران»، «تاثیر فتوحات بر شخصیت و عملکرد یپرم»، «اولتیماتوم، انحلال مجلس دوم و ناکامی مشروطه در ایران با تاکید بر نقش یپرم‌خان»، «نقش یپرم‌خان در ماجرای اولتیماتوم و انحلال مجلس»، «شکاف میان یپرمیان و داشناک‌ها و پایان کار یپرم» و «خروج داشناک از حاکمیت و سیاست کناره‌گیری» فصل‌های بخش چهارم کتاب را تشکیل می‌دهند. در مقدمه کتاب، دکتر آساطوریان نوشته شده است: «قدمت خاطره جمعی ایرانیان در سرزمین ارمنستان و بالعکس، محصول یک امر دفعی و ناگهانی نبوده، بلکه دارای یک فرایند درون‌زای چند هزار ساله بوده است. نقش تمدن ایرانی در ساماندهی و مهندسی فرهنگی و سیاسی جامعه ارمنی بیش از تمدن‌های دیگر بوده و همچنین خلاقیت‌های فکری و فرهنگی ارامنه همواره بر پیکره جامعه ایرانی اثر نهاده است.» چاپ نخست کتاب «ارامنه و انقلاب مشروطه ایران» نوشته سید سعید جلالی با مقدمه دکتر گارنیک آساطوریان و ویراستاری حمید اسکندری در 222 صفحه، شمارگان 500 نسخه و بهای 13 هزار تومان از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی راهی بازار کتاب‌های تاریخی شده است.

روایت مبارزه با رژيم پهلوی در پوسترهای سه برادر

هنرمندی که در دوران انقلاب به خرج خود پوستر طراحی کرده و آنها را به در و دیوار می‌چسباند از خاطرات آن دورانش با خبرگزاری مهر سخن گفت. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، بهزاد شیشه‌گران، هنرمند نقاش و طراح گرافیک به گذشته طراحی‌های خود برای مراسم و اتفاقات مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی اشاره کرد و گفت: به همراه دو برادرم یعنی اسماعیل و کوروش در کارگاهی که داشتیم، پیش از انقلاب اقدام به ساخت و طراحی پوسترهای انتقادی می‌کردیم. در آن روزها هر کسی فعالیت خودش را می‌کرد و ما نیز در حوزه کاری خود یعنی هنر و طراحی پوستر به انقلاب کمک می‌کردیم. آن روزها در کارگاه خود می‌نشستیم و به ساخت پوستر می‌پرداختیم. شیشه‌گران به شرایط آن زمان اشاره کرد و در مورد روش کارشان توضیح داد: در آن زمان اینطور نبود که کسی به کسی سفارش کار بدهد و یا دیدگاهش را دیکته کند. ما به دنبال پذیرش سفارش نیز نبودیم و سفارش ما از درون جامعه نشات می‌گرفت. ما مسائلی را که جامعه با آن درگیر بود تبدیل به پوستر می‌کردیم. خود ما بر اساس تفکراتمان پوستر طراحی و با خرج خودمان آنها را چاپ و منتشر می‌کردیم. وی در مورد روند کار طراحی و چاپ پوستر در قبل از انقلاب توضیح داد: من و برادرانم کارگاهی کوچک داشتیم که در آن نقاشی کرده و یا کارهای طراحی‌مان را انجام می‌دادیم. هرکس کار خود را می‌کرد و کسی به دیگری کار نداشت. آن دوران کنار هم برای آنچه که آرمان‌هایمان بود کار می‌کردیم. این طراح و گرافیست خاطرنشان کرد: ما هیچ منبع مالی نداشتیم ولی کار خود را خودمان انجام می‌دادیم و آن را مدیریت هم می‌کردیم. سفارش‌دهنده که نبود پس باید با خرج خودمان برای انقلاب کار می‌کردیم. برخی طرح‌هایمان را سیلک‌اسکرین کرده و آن را بر روی کاعذ کاهی که به نسبت دیگر کاغذها ارزانتر بود، چاپ می‌کردیم. پوسترها که آماده می‌شد آنها را برداشته و با سطلی پر از سریش آنها را به در و دیوار می‌چسباندیم. شیشه‌گران از بی‌امضا بودن آن آثار خبر داد و گفت: آن پوسترها در موضوعات مختلف از جمله تلاش برای آزادی زندانیان سیاسی، آزادی بیان، آزادی مطبوعات، آزادی جامعه، واقعه 17 شهریور و ... بود ولی به خاطر فضای بسته و خفقانی که وجود داشت آنها را بدون اینکه امضا کنیم، چاپ می‌کردیم. این هنرمند نقاش به زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نیز اشاره کرد و از ساخت پوسترهایی در آن دوران نیز خبر داد و گفت:‌ به همان روشی که قبل از انقلاب کار می‌کردیم به ساخت پوستر مشغول بودیم. کار خاصی در آن دوران از دستم برنمی‌آمد. دیدم که حداقل می‌توانم با رشته کاری خود مثمرثمر باشم به همین خاطر برای جنگ نیز پوستر ساختم. وی به چاپ پوسترهای 50 × 70 و 50 ×‌140 و نصب آنها بر روی دیوارهای شهر در زمان جنگ اشاره کرد و گفت: مجبور بودیم که این سایز را انتخاب کنیم تا سوژه‌های ما در ابعاد بزرگ و چشمگیر و به تبع آن تاثیرگذارتر باشد. نمایشگاه‌های ما در و دیوار شهر بودند و هیچ درآمدی از آنها نداشتیم ولی وظیفه خود می‌دانستیم که برای این موضوع کار تولید کنیم. سه برادر شیشه‌گران در آن دوران کلا 40 پوستر طراحی کردند.

«گرگ‌سالی» رمانی واقعیت‌گراست

نشست نقد و بررسی رمان «گرگ‌سالی» نوشته مرحوم امیر‌حسین فردی عصر هفتم مهر 92 و با حضور جمعی از نویسندگان کشور در تالار مهر حوزه هنری برگزار شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از خبرگزاری مهر، راضیه تجار، داستان‌نویس در این نشست گفت: «گرگ‌سالی» رمانی واقعیت‌گراست؛ با رگه‌هایی از نماد. عنصر غالب در این اثر، طرح داستانی است که برای خلق آن وجود دارد و شخصیت اصلی داستان هم همان اسماعیل است که در رمان «اسماعیل» از او یاد می‌شود. برای شناختش هم نیاز به خوانش رمان اول نیست و در همین جا هم می‌توان نسبت به او شناخت پیدا کرد؛ اسماعیل جوانی بیست و یکی ـ دو ساله با ظاهری است که منجر به مشکوک شدن اطرافیان نسبت به وی می‌شود. به عبارت دیگر او یک روشنفکر مذهبی است که از نظر درونی مهربان و طبیعت‌گراست. زاویه دید نویسنده هم در طول رمان محدود به اوست و نویسنده سعی کرده از طریق او سایر شخصیت‌های داستانی را معرفی کند. در عین حال او فردی است که محافظه‌کارانه با پیرامونش برخورد می‌کند و با وجود آرمانگرایی‌ای که دارد، چندان واضح سعی در بیان آن ندارد. وی همچنین با اشاره به شخصیت زن‌ها در این داستان تاکید کرد: تسلیم بودن زنان روستایی در این رمان به خوبی به نمایش درآمده است. برای نویسنده، روستا نماد و تک سلولی از پیکر جامعه است و در این مختصات فردی، زنی مانند آنا را به تصویر می‌کشد که نمی‌خواهد در قفسی که زندگی روستایی برایش ساخته اسیر بماند و به اسماعیل می‌گوید که همراه او می‌آید. بالندگی این اثر را در نهایت می‌شد در مجلد سوم آن دید و ای کاش یکی از شاگردان آقای فردی مجلد سوم این اثر را می‌نوشت. این رمان و خوانش آن من را یاد آثار بالزاک انداخت و حس می‌کردم فردی هم مانند او توانسته به خوبی از عهده تصویرسازی برآید. در ادامه این نشست، محمدکاظم مزینانی، داستان‌نویس به نقد رمان «گرگ‌سالی» وارد شد و اظهار کرد: مرحوم فردی برای خلق یک داستان سیاسی مثل «گرگ‌سالی» کاری به سیاست و پیچیدگی‌هایش ندارد؛ چون تکلیفش با خودش مشخص است. او از منظر یک انسان شهری به روستا نگاه نمی‌کند، بلکه او مانند یک روستایی در داستان‌هایش به روستا سر می‌زند. در ادامه نشست نقد و بررسی رمان «گرگ‌سالی» ابراهیم زاهدی مطلق، نویسنده و روزنامه‌نگار گفت: فردی از ابتدای حضورش در ادبیات نشان داد که قدرتش در توصیف است، اساس زندگی‌اش این بود و طبیعی است که آثارش را هم به همین سمت ببرد و به همین خاطر است که در «گرگ‌سالی» قهرمانش را به اردبیل می‌برد تا بتواند قابلیت توصیف برای او ایجاد کند. در پایان این نشست، محمد ناصری نیز در سخنانی اظهار داشت: مرحوم فردی در این رمان از انقلاب می‌گوید و شعار نمی‌دهد و آمیختگی داستان «گرگ‌سالی» با طبیعت و ماوراء طبیعت تا اندازه‌ای بالاست که تا پیش از آن در داستان دیگری نمونه نداشته است. فردی در «گرگ‌سالی» بسیار واقع‌گرایانه غیب را با واقعیت پیوند زده است. کتاب «گرگ‌سالی» که جلد دوم رمان «اسماعیل» است، درباره جوانی مبارز است که پس از فرار از دست نیروهای ساواک به منطقه سبلان پناه می‌برد و در آنجا با گرگ‌های آدمخواری که آمریکایی‌ها به آن منطقه فرستاده‌اند، درگیر می‌شود. سایت زنده‌یاد امیرحسین فردی، نویسنده این رمان هم بعدازظهر ششم مهر 92 در مراسم جشن تولد شصت و چهارمین سالگرد تولد او در سالن اجتماعات خبرگزاری فارس رونمایی شد. سعید چگینی، داماد امیرحسین فردی، طراح سایت http://amirhosseinfardi.ir است.

مجموعه‌ داستان «شاهنامه آخرش خوش است» منتشر می‌شود

احمد عربلو از انتشار مجموعه داستان انقلاب اسلامی در قالب طنز و با عنوان «شاهنامه آخرش خوش است» خبر داد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، خبرگزاری مهر خبر داد، مجموعه 10 داستان از احمد عربلو با عنوان «شاهنامه آخرش خوش است» منتشر می‌شود. عنوان این مجموعه از نام یکی از داستان‌ها گرفته شده است. حوادث این مجموعه داستان، پیرامون روزهایی است که به پیروزی انقلاب اسلامی منتهی می‌شود. شخصیت اصلی این داستان‌ها، یک پسر نوجوان است که ماجراهای مختلفی برایش اتفاق می‌افتد و مخاطب با خواندن این کتاب، حوادث و رویدادهای انقلاب را می‌شناسد. «شاهنامه آخرش خوش است» به قلم احمد عربلو را انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر می‌کند. عربلو زاده 1344 تهران و كارشناس ارشد ادبیات فارسی است. او حدود 17 سال سردبیر مجله رشد نوجوان بوده و تاكنون با صدا و سیما، روزنامه جام‌جم، سوره نوجوان، سروش نوجوان و مجلات رشد همكاری داشته است. وقتی که آقای مدیر كارآگاه می‌شود، هفتمین ازدواج سرهنگ، ماجرای امین و اكرم، افسانه قهرمانی‌های من، شاهزاده‌ای كه جادو شد (رمان طنز) بخشی از کارهای این نویسنده طنزپرداز است.

تاثیر جذابیت خاطرات انقلاب بر ادبیات ایران

مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی گفت: جذابیت خاطرات انقلاب توانسته ادبیات ایران را تحت تأثیر قرار دهد و در دهه‌ اخیر حتی پیشرو و جلوتر از ادبیات ترجمه‌ای حركت كند. هدایت‌الله بهبودی، نویسنده، پژوهشگر و مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب، درباره‌ وضعیت كنونی خاطره‌گویی و تاریخ شفاهی گفت: در ۳۵ سال گذشته تاریخ ایران دو پدیده‌ بزرگ یا دو قله‌ی مرتفع را در پهنای خود به یادگار دارد؛ یكی پیروزی انقلاب اسلامی و دیگری دفاع هشت‌ساله. تأثیر این بلندی‌ها بر سرنوشت ایران انكارناپذیر است؛ و از آن جمله است تأثیرات اجتماعی. اگر ما بتوانیم نسل‌های پسین را به صعود از این دو ارتفاع دعوت كنیم تا بتوانند تاریخ معاصر ایران را از قله‌های آن افشا كنند، كار بزرگی كرده‌ایم. از نظر من مصالح این دو بلندی، یا بهتر بگویم: یكی از مصالح اصلی آن، خاطرات است. وی افزود: ما نمی‌توانیم در بیان خاطرات موانعی ایجاد كنیم كه برخی به این وادی كشیده شوند و برخی اجازه‌ ورود نداشته باشند. تولید مصالح در این مرحله نباید گزینشی باشد. تعیین نوع و جنس خاطره در مرحله‌ تولد اصالت ندارد و این تمییز و تشخیص در مراحل بعدی صورت می‌گیرد، یعنی زمانی كه مهندس - و در این‌جا تاریخ‌نگار- وارد عمل می‌شود. او با مهارتی كه دارد، به سرند خاطرات می‌پردازد و اصیل‌ترین آنها را برای ساخت و پرداخت تاریخ یك واقعه انتخاب می‌كند. بهبودی درباره قالب‌های خاطره و تاریخ شفاهی و تفاوت‌های آنها گفت: فرق چندانی به لحاظ ماهوی میان خاطرات و تاریخ‌ شفاهی نیست. این دو مواد اولیه برای پیدایش تاریخ هستند؛ ‌هرچند كه فرایند پیدایش آن‌ها با یكدیگر متفاوت است. خاطرات در عرف، همان خودنگاشته است، اما تاریخ شفاهی تلاشی حداقل دوسویه است كه خاطره‌گر و خاطره‌نگار با هم برای بازنمایی یك حادثه یا یك سلسله‌وقایع انجام می‌دهند. از نظر مورخ، این دو گونه در یك ردیف است و یكی بر دیگری اصالت و برتری ندارد، اما چه‌بسا از نظر خواننده - كه بهره‌بردار نخست این فرآورده‌ها است - تفاوت داشته باشد. نكته‌ حائز اهمیت در فرایند تولید خاطره یا تاریخ شفاهی، وفاداری به حقیقت است. چه خواننده و چه مورخ تا زمانی می‌توانند به این تولیدات تكیه و اعتماد كنند كه بر باور و اعتمادشان خدشه‌ای وارد نشود. هرگاه اینان احساس كنند كه خاطره‌گو یا تدوین‌گر تاریخ شفاهی از مرزهای حقیقت فاصله گرفته، شیرازه‌ مصالح یادشده از هم خواهد پاشید. مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی تاکید کرد: وقتی یك خاطره‌ صادقانه بیان یا نوشته می‌‌شود و با اصول حرفه‌ای تدوین و چاپ می‌گردد، به دلیل شرح حوادث كم‌نظیر انقلاب و جنگ، خوانندگان و علاقه‌مندان بسیاری پیدا می‌كند. این یعنی تمایل مردم به دانستن از دو پدیده‌ مهم و بی‌بدیل ۳۰ سال اخیر ایران. شما خوب می‌دانید كه رخدادها و حوادث بزرگی همچون انقلاب و جنگ تكرارپذیر نیست. پس از جهت كم‌نظیری و جذابیت، توجه عموم افراد جامعه را جلب می‌كند. مهم‌تر این‌كه، ماهیت انقلاب و جنگ با هویت اسلامی و ایرانی جامعه گره خورده و نمی‌توان به آن بی‌توجه بود. تكریم یاد انقلاب و جنگ، تكریم هویت ملی ما است. نكته‌ دیگر آن‌كه جذابیت این خاطرات توانسته است تا حد زیادی ادبیات ایران پس از انقلاب را تحت تأثیر قرار دهد و گاهی شانه‌به‌شانه‌ ادبیات ترجمه‌ای و در دهه‌ اخیر حتی پیشرو و جلوتر از ادبیات ترجمه‌ای حركت كند. موضوع آخر این‌كه پدیده‌ خاطره و خاطره‌نگاری به توسعه‌ مطالعه و بالارفتن شمارگان كتاب كمك فراوانی كرده است. همه‌ این‌ها یعنی این‌كه خاطره‌گویی و خاطره‌نویسی در كمّ و كیف باید توسعه یابد یا حداقل روند آن كند نشود.

تاریخ انقلاب متعلق به همگان است

محسن كاظمی، نویسنده و پژوهشگر گفت: تاریخ شفاهی آمد تا بگوید تاریخ متعلق به همگان است. مصداق‌هایش هم در ایران مثلاً می‌شود «احمد احمد» یا «عزت‌شاهی». محسن كاظمی، نویسنده و پژوهشگر در حوزه تاریخ شفاهی در گفت‌وگو با پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب، اظهار کرد: ما برای این‌‌كه بین دانشگاه‌ها و مؤسسات و مراكزی كه كار تاریخ شفاهی انجام می‌دهند، قرابتی ایجاد كنیم، حلقه‌‌ واسطی ایجاد كرده‌‌ایم. این حلقه‌‌ واسط «انجمن تاریخ شفاهی ایران» است كه در آن چهره‌های آكادمیك و به لحاظ عملی و تجربی باسابقه حضور دارند و سالانه نشست‌هایی را برگزار می‌كنند. این انجمن از سال ۸۳ تاكنون نزدیك به هشت نشست را برگزار كرده‌ است. وی افزود: من معتقدم كه ورود دانشگاه‌ها به مقوله‌ تاریخ شفاهی می‌تواند ما را از گزند انحرافات مصون بدارد. اگر قرار است جریان تاریخ شفاهی در حوزه‌ هنری پیگیری شود، باید فارغ از گرایش‌های سیاسی سراغ همه بروند و باید تنگ‌نظری‌ها برداشته شود. این‌كه من می‌گویم همه‌ گروه‌های سیاسی، یعنی حتی گروه‌هایی كه فعال نیستند؛ مثل حزب توده و كسانی كه در این حزب فعالیت مبارزاتی داشته‌اند، مثل چریك‌های فدایی خلق. من می‌گویم این‌ها هم حتی باید بتوانند در حوزه‌ هنری حرف بزنند و خاطرات‌شان را بگویند. کاظمی تاکید کرد: مركز اسناد انقلاب اسلامی، حوزه‌ هنری و برخی مراكز این‌چنینی، عمدتاً در حوزه‌ ادبیات انقلاب كار می‌كنند و به اندازه‌ی كافی هم سراغ مبارزان انقلاب اسلامی رفته‌اند؛ همان‌طور كه از كتاب‌های منتشر شده نیز مشخص است. در این مقطع لازم است یك نگاهی هم به آن سمت داشته باشیم. شما امروز نمی‌توانید چشم‌تان را ببندید و به دنیا بگویید كه ما به كشور خودمان فقط نگاه می‌كنیم و كاری نداریم كه دشمنان‌ ما چه می‌كنند، بلكه قطعاً شما نیاز دارید به اطلاعات و داده‌ها تا مسیر آینده را درست تشخیص بدهید و دوباره آن اشتباهاتی را كه آنها مرتكب شده‌اند، ما تكرار نكنیم. مثلاً شما برای این‌كه بدانید اعضای كنفدراسیون جهانی دانشجویان ایرانی در خارج از كشور چه اشتباهاتی كردند، حتماً باید كارها و خاطرات خان‌باباتهرانی یا ایرج كشكولی یا محسن رضوانی را بخوانید. اگر نخوانید، به عنوان كسی كه در این عرصه كار می‌كنید، حتماً در آینده دچار مشكل خواهید شد. این نویسنده و پژوهشگر در حوزه تاریخ شفاهی یادآور شد: تاریخ با خلاء جلو نیامده كه بگوییم فقط مبارزان اسلامی تلاش كردند و انقلاب به پیروزی رسید، بلكه درست این است كه تمام نقش‌ها باید مشخص باشد؛ مبارزین اسلامی سر جای خودشان، كسانی كه پیرو خط امام بودند و روحانیت سر جای خودشان، حتی بچه‌های سابق مجاهدین خلق هم جای خودشان. به هر حال تصوری كه امروز از مجاهدین هست، با گذشته فرق دارد، اما زمانی كه این گروه تأسیس شد، حتی قبله‌ آمال بسیاری از علما بود، البته بعدها رو به انحراف گذاشت و گرایش التقاطی در آن پیدا شد و وضعیتی پیدا كرد كه سر از ناكجا آباد درآورد. وی افزود: ما می‌گوییم تاریخ شفاهی و نمی‌گوییم تاریخ شفاهی مبارزان اسلامی. ما می‌خواهیم تاریخ را بگوییم و نمی‌توانیم بگوییم كه در سال ۱۳۵۰ ضربه‌ای كه اعضای مؤسس و حلقه‌ نخست مجاهدین خوردند، فارغ از اتفاقی بود كه در بهمن ۱۳۴۹ برای نیروهای چریك‌های فدایی خلق در جنگل‌های سیاهكل افتاد. این‌ها مثل یك رشته به هم ارتباط دارند. قطعاً وقتی نیروهای چریك‌های فدایی خلق در بهمن ۴۹ ضربه خوردند و بعد دستگیر شدند و تعدادی‌شان در بهار و تابستان سال ۵۰ اعدام شدند، این روی روند فكری مبارزان همه‌ گروه‌های اسلامی و غیر اسلامی تأثیر گذاشت. مثلاً این‌كه نیروهای مجاهدین احساس كردند كه دچار انفعال شده‌اند؛ یعنی در قبال یك گروه پیشتاز دیگر این‌ها منفعل هستند، لذا باید كاری می‌كردند. این كار را كه كردند و شتابی كه در آن‌ها پیدا ‌شد، باعث رخنه و نفوذ در آن‌ها شد. مثلاً الله‌مراد دلفانی رخنه ‌كرد بین آن‌ها و آن ضربه‌ عظیم به مجاهدین وارد شد. کاظمی گفت: به لحاظ كمّی در ضبط خاطره و كار تاریخ شفاهی، مركز اسناد انقلاب اسلامی ركورددار است؛ منتها كار تاریخ شفاهی برای خودش مراتبی دارد. من به لحاظ كیفی نمی‌خواهم بررسی كنم كه كار مركز اسناد بهتر است یا كار حوزه‌ هنری. كاری كه در مركز اسناد انقلاب اسلامی صورت گرفته، یك شاهكار است به تمام معنا. من الان آمارش را نمی‌دانم، ولی تا دو سال پیش نزدیك به ۲۵ هزار ساعت مصاحبه شده بود و شاید الان از مرز ۳۰ هزار ساعت هم گذشته باشد. این مقدار مصاحبه در هیچ مركزی در دنیا وجود ندارد. حتی مراكز بزرگی مثل هاروارد، كلمبیا و مریلند قطعاً زیر ۵ هزار ساعت مصاحبه دارند. بنابراین مركز اسناد انقلاب اسلامی واقعاً خاطرات را جارو كرده است. البته به لحاظ كیفی اما و اگرهایی وجود دارد. این كار مركز اسناد مرهون زحمات كسانی مثل آقای مرتضی میردار و همكاران اوست كه واقعاً بی ‌ادعا و بی ‌نام و نشان كار كرده‌اند. در مراحل بعدی، حوزه‌ هنری، مؤسسه‌ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، سازمان اسناد و كتابخانه‌ ملی، كتابخانه و مركز اسناد مجلس شورای اسلامی و مؤسسه‌ مطالعات تاریخ معاصر ایران است. در این‌جا بی‌انصافی است اگر از بنیاد مطالعات تاریخ ایران به عنوان نخستین جایی كه به سمت تاریخ شفاهی و ضبط خاطرات در ایران حركت كرد یاد نكنیم. اولین كارشان هم مجله‌ «یاد» بود كه بخش‌هایی از آن مربوط است به ۱۵ خرداد و خاطرات انقلاب اسلامی. وی افزود: تاریخ شفاهی آمد تا این فكر را عوض كند كه تاریخ را فقط بزرگان و جنگجویان و پادشاهان باید بازگو كنند. تاریخ شفاهی آمد تا بگوید تاریخ متعلق به همگان است. مصداق‌هایش هم در ایران مثلاً می‌شود «احمد احمد» یا «عزت‌شاهی». این نویسنده تاریخ شفاهی و خاطرات انقلاب که خاطرات مبارزات احمد احمد و عزت‌ شاهی را نوشته و تدوین کرده و از سوی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است، گفت: نكته‌‌ دیگر در تاریخ شفاهی، مرتبه‌ موضوع است كه درجه‌ بالا یا پایینی دارد. یعنی به جای این‌كه كسی بیاید برای من تعیین كند كه من بروم خاطرات فلان آقا یا فلان گروه را بگیرم، خودم بیایم تعریف و تعیین كنم كه درباره‌ فلان موضوع سراغ همه برای گرفتن خاطرات بروم. این می‌شود تاریخ شفاهی. تنها در این صورت دوم است كه بعضی از شخصیت‌ها حاضر به صحبت كردن می‌شوند. مبارزین اسلامی و حتی غیر اسلامی حرف می‌زنند. بعد معلوم می‌شود كه مثلاً در مبارزات دانشگاه تبریز چه اتفاقی افتاده است؟ این‌گونه می‌شود كه خلاءها پوشش داده می‌شود و حتی اشكالات خاطرات مشخص می‌شود. بعد این خواننده است كه می‌تواند به قضاوت بنشیند و نه من محقق و تدوین‌گر.

«شیخ مصطفی رهنما» درگذشت

حجت‌الاسلام شیخ مصطفی رهنما، از مبارزان دهه‌های 1330 به بعد و حامیان حقوق مردم فلسطین صبح هفتم مهر 1392 درگذشت. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری با تسلیت درگذشت این چهره مبارز اعلام کرد که بیست‌ونهمین اثر از سلسله کتاب‌های خاطرات این دفتر «خ‍اطرات‌ ش‍ی‍خ‌ م‍ص‍طف‍ی‌ ره‍ن‍م‍ا ب‍ه‌ ض‍م‍ی‍م‍ه‌ ی‍ادداش‍ت‍‌ه‍ای‌ س‍ال‌ ۱۳۳2» نام دارد که تاکنون در دو نوبت و سال‌های 1384 و 1387 از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است. روزنامه ایران هم در آخرین روزهای شهریور ماه 92 خبر داد که حجت‌الاسلام شیخ مصطفی رهنما، از مبارزان دهه‌های 30 و 40 در بستر بیماری به سر می‌برد. وی که متاسفانه به توموری بدخیم دچار شده، نتوانست به دعوت ایران برای انجام گفت‌وگو پاسخ مثبت دهد. گزارش روزنامه ایران این گونه ادامه پیدا کرده است: «حجت الاسلام شیخ مصطفی رهنما از خاندانی روحانی و مبارز برخاسته است که با حمایت مرحوم آیت الله کاشانی در دهه 30، نخستین تشکل حمایت از حقوق مردم فلسطین در مقابل غاصبان صهیونیستی در ایران را به نام جمعیت مسلم آزاد تاسیس و فعال کرد. این پیر مجاهد که متولد اسفندماه 1304 در کرمانشاه است، تحصیلات دینی خود را در قم و نجف گذرانده و شاگرد بزرگوارانی چون مرحوم علامه شیخ محمدحسین آل کاشف الغطاء بوده است؛ کسی که در سال 1350 در کنگره جهانی اسلام در بیت المقدس گفت: «اختلاف و جدایی از خصلت‌هایی است که در درون ما ریشه دوانده و ما را بیچاره ساخته است. اختلاف اندیشه و آزادی فکر از ویژگی‌های انسان است... اما مصیبت این است که اختلاف نظر به دشمنی بگراید... هر ملتی با سه چیز می تواند قیام کند: مردم توانا، اندیشه درست و کوشش دائم.» در احوالات این روحانی مبارز آورده شده است: «شیخ مصطفی رهنما در طول دوران طولانی مبارزات خود غالباً با جمع محدودی از همفکرانش فعالیت می‌کرد و محوریت آنان را برعهده داشت. رهنما را می‌توان مبارزی مستقل و تا حدودی تکرو تلقی کرد که هر چند با تشکیل «جمعیت مسلم آزاد» در سال 1330 و نشر ارگان آن یعنی مجله «حیات مسلمین» سعی کرد تشکیلاتی عمل کند، اما از آنجایی که تعدادی انگشت شمار از افراد، جذب جمعیت مذکور شدند ناچار او به تنهایی این راه را ادامه داد. تردیدی نیست که دغدغه‌های اصلی وی در این حرکت «مذهب» و «دینداری» بود.» کتاب‌ها و مقالات متعددی درباره فلسطین و مباحث جهان اسلام از این روحانی مبارز برجای مانده است، از جمله این کتاب‌ها «آمار مسلمین جهان» و «راه رشد: شرح و حاشیه رساله عملیه مرحوم شیخ شوشتری» را می‌توان نام برد. گزارش‌های موجود، حاکی از آن است که جلد نخست «آمار مسلمین جهان» درباره مسلمین آسیا و آفریقا نوشته شده بود که پس از چاپ، از سوی ساواک ضبط شد و از بین رفت. جلد دوم نیز درباره مسلمین اروپا، امریکا و اقیانوسیه بود که چاپ و منتشر نشد. محمد جمال رهنما، فرزند شیخ رهنما درباره این کتاب گفت: هم اکنون نسخه ای از کتاب «آمار مسلمین جهان» پیدا شده است که در کتابخانه مرکز مطالعات فلسطین، وابسته به نهاد ریاست جمهوری نگهداری می‌شود. وی همچنین بیان کرد: رئیس کتابخانه این مرکز کپی از نسخه اصلی را تهیه کرده و آن را در اختیار خانواده رهنما قرار داده است. کتاب «راه رشد: شرح و حاشیه رساله عملیه مرحوم شیخ شوشتری» وی نیز درباره «احکام اصول دین اسلام» بود و جزو جرایم این پیر مجاهد در زمان رژیم شاهنشاهی محسوب می‌شد. همچنین وی مقالات قابل تاملی نگاشته که ازجمله این مقالات «یک مرد، یک زن» و همچنین «حجاب و شراب در ادیان» را می‌توان نام برد. مقاله دیگری هم درباره ملی شدن «کانال سوئز» نوشت که به دستگیری وی انجامید. محمدجمال رهنما درباره شخصیت مبارز پدرش اظهارکرد: وی 21 بار دستگیر شده و بیش از پنج سال از زندگی خود را در حبس و تبعید گذرانده است. شیخ رهنما در یکی از مصاحبه های خود گفته است: «در زندان قزل قلعه با شهید مطهری هم زندان بودم و یادم هست که افسرها به شدت از او حساب می بردند؛ همچنین مدتی را هم با دکتر علی شریعتی و پدر بزرگوار ایشان در زندان گذراندم. به خاطر نوشتن مقاله «ملی شدن کانال سوئز» مدتی تحت تعقیب بودم که حتی سفیر سوریه در ایران به من پیشنهاد داد مرا از ایران خارج کند که نپذیرفتم و به بابل رفتم و نهایتاً از طریق شهربانی دستگیر شدم. آنجا بازجوی من می‌خواست اعتراف کنم که با سفارت شوروی در ارتباط هستم تا بتوانند من را به عنوان جاسوس اعدام کنند و چون اعترافی در این مورد نکردم به شدت مرا مورد شکنجه قرار دادند. یادم هست کسی که شکنجه‌ام می‌کرد مرد تنومندی بود که با چوب بزرگی بین کتف‌هایم می‌زد یا به طور متوالی محکم بر سرم می‌کوبید و طوری با شدت این کار را انجام می‌داد که به او گفتم به خودت رحم کن ببین چه عرقی کردی؟! یا اینکه نور زیاد و صداهای بلندی برای مدت زمان طولانی برای من ایجاد می‌کردند یا مانع خوابیدن من می‌شدند. در اثر تحمل این شکنجه‌ها دچار عارضه‌های بدنی شدم، به طوری که دکترها تشخیص دادند در مغزم آب جمع شده است.» شیخ مصطفی رهنما در یکی از مصاحبه‌های خود چنین آرزویش را بر زبان می‌آورد: «اولین آرزوی من آزادی فلسطین و قدس شریف است، دومین آرزوی من این است که مردم ایران در سختی نباشند. امیدوارم دولت فعلی و دولت‌های آتی با پرهیز از حاشیه‌ها بکوشند تا اهداف امام(ره) و مقام معظم رهبری در ایران پیاده شود و سوم اینکه وضع دنیا بهبود پیدا کند و این نباید موکول به ظهور امام زمان(عج) شود، چون این امری قطعی است اما زمانش مشخص نیست.»

کتاب اعلاميه‌های حوزه علميه قم در نهضت اسلامی به چاپ دوم رسید

موسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی جلد‌های سوم و چهارم کتاب «اسناد نهضت اسلامی» را به چاپ دوم رساند. این مجلدها، بهار سال 1390 به کوشش سیدهادی خسروشاهی منتشر شده بودند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، این موسسه اعلام کرد، حجت‌الاسلام و المسلمين سيدهادي خسروشاهي، مدير مركز بررسي‌هاي اسلامي قم و از نويسندگان و پژوهشگران پيشگام تحقيقات تاريخي مذهبي و حركت‌هاي آزادي‌بخش، حجم انبوهي از اعلاميه‌هاي صادرشده در زمان نهضت اسلامی را گردآوري و نگهداري کرده كه به‌ تدريج توسط مركز اسناد انقلاب اسلامي به چاپ خواهد رسيد. از اين مجموعه تاکنون چهار جلد شامل اعلاميه‌های علما و فضلاي حوزه علميه قم و دو نشريه بعثت و انتقام به چاپ رسيده است. خسروشاهی در دو مجلد اول و دوم از این مجموعه به معرفی نشریه‌ «بعثت» به عنوان نشریه حوزه علمیه قم که بیانگر اهداف و آرمان‌های نهضت روحانیت بود و نشریه «انتقام» که به دنبال نشریه بعثت به معرفی مبانی تئوریک نهضت امام خمینی(ره) و مبارزه علیه رژیم پهلوی اختصاص داشت، پرداخته است. سومین و چهارمین جلدها از این مجموعه، به معرفی اعلامیه‌های صادر شده از سوی علما و فضلای حوزه علمیه قم در سال‌های منجر به پیروزی انقلاب اسلامی پرداخته‌اند. در این کتابها، علاوه بر اعلامیه‌ها، مجموعه‌ای مکتوب از اسناد شنیداری علما و طلاب حوزه در جریان مبارزات پیروزی انقلاب اسلامی نیز گردآوری شده‌اند. چاپ دوم جلد سوم «اسناد نهضت اسلامی» با عنوان توضیحی «اعلاميه‌ها و بيانيه‌هاي فضلا و طلاب حوزه علميه قم» با شمارگان هزار نسخه، 340 صفحه و قیمت 150 هزار ریال و چاپ دوم جلد چهارم «اسناد نهضت اسلامی» با عنوان توضیحی «اعلاميه‌هاي صادرشده با امضاي حوزه علميه قم» با شمارگان هزار نسخه، 547 صفحه و به قیمت 230 هزار ريال روانه بازار نشر شده‌اند. ناشر این کتابها همچنین یادآور شده است: آنچه در دوره نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) در حوزه‌های علمیه مورد استفاده قرار گرفت از مواریث ارزشمند دوران زعامت آیت الله العظمی بروجردی بود. این دوره دوران شكوفایی حوزه علمیه قم و احیای حوزه‌های علمیه در سراسر ایران بود. ضمن اینكه آیت الله العظمی بروجردی با اعزام وكلای خود به سراسر ایران شبكه گسترده وكالت ایجاد كرد كه در گستردگی و همگانی شدن نهضت اسلامی نقش غیرقابل انكاری را ایفا كردند. حوزه علمیه قم از دو منظر در تاریخ انقلاب اسلامی قابل دقت و توجه است: نخست از منظر حقوقی و عنوان «حوزه علمیه» و بر همین اساس بخش مهمی از اسناد برجای مانده از نهضت اسلامی به نام حوزه علمیه قم منتشر گردیده است. از سوی دیگر از منظر حقیقی، علما و روحانیون به نام حقیقی به امضای اعلامیه‌های روشنگر و مبارزه مبادرت می‌كردند.

منابع تاريخی انقلاب را در اختيار پژوهشگران قرار دهيم

مسئول واحد تاريخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی با بيان اينكه برخی آثار تاريخ‌نگاری در بديهی‌ترين جزئيات دچار اشتباه شده‌اند، گفت: اگر آرشيوهای منابع تاريخی انقلاب اسلامی را ساماندهی كرده و در اختيار پژوهشگران قرار دهيم، از اين اشتباهات جلوگيری می‌كند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، حجت‌الاسلام سعيد فخرزاده، مسئول واحد تاريخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بين‌المللی قرآن، با اشاره به روند تاريخ‌نگاری گفت: تاريخ‌نگاران معتقد هستند كه ما بايد تاريخ را 100 سال پس از حادثه بنويسيم تا همه منابع لازم در اختيار پژوهشگر باشد و بتواند تصوير درستی از واقعه ارائه دهد؛ از اين رو به لحاظ سرعتی كه در حوادث تاريخی وجود دارد، اين صد سال را نبايد منتظر ماند، بلكه بايد 40 ـ 50 سال پس از يك حادثه به تبيين آن پرداخت. وی افزود: برای اينكه يك پژوهشگر بتواند به نگارش تاريخ بپردازد نيازمند اسنادی است كه بايد در اختيارش گذاشته شود و اين موضوع در كشور ما يكی از مشكلات محققان است؛ چرا كه آزادسازی اسناد هنوز در برخی موارد وجود ندارد. حجت‌الاسلام فخرزاده ادامه داد: در كشورهای مختلف قانونی وجود دارد كه اسناد بايد پس از طی مدتی در اختيار جامعه قرار داده شود، اما ما در كشورمان اين قانون را نداريم و سازمان يا نهادی مؤظف نيست كه اسنادش را در اختيار پژوهشگران قرار دهد؛ از اين رو امكانات و شرايطی وجود ندارد كه تحقيق همه‌جانبه را انجام دهند. با اين حال مردم هم 50 سال منتظر نمی‌مانند كه درباره انقلاب اسلامی يا دفاع مقدس، اسناد آزادسازی شود و سپس در مورد آن تحقيق كنند؛ چرا كه آنها علاقه‌مند هستند در مورد آنچه كه در انقلاب يا جنگ رخ داده است باخبر شوند. وی تصريح كرد: گرچه تك‌نگاری‌های تاريخی را به عنوان يك متن تاريخی نمی‌توانيم قلمداد كنيم، اما به عنوان يك منبع تاريخی قابل توجه هستند، مثل رواياتی از ائمه اطهار(ع) كه منتشر شده و بعدها محققان آنها را بررسی كرده و آنهايی را كه ضعيف هستند كنار گذاشته و آنهايی كه صحيح هستند مورد استناد قرار داده و فقه براساس آن شكل گرفته است. حجت‌الاسلام فخرزاده در ادامه اظهار كرد: توليد و جمع‌آوری روايت‌های مختلف از يك رويداد يك مرحله از كار است و انتشار آنها با اين منظر كه اطلاعی از گذشته به جامعه ارائه می‌شود مثبت است، هر چند ممكن است آسيب‌هايی داشته باشد؛ به اين معنا كه ممكن است افراد شكل‌های گوناگونی از يك حادثه را روايت كنند و مخاطب عام را دچار سردرگمی كنند يا دلزدگی نسبت به منابع تاريخی ايجاد كند، اما اين آسيب‌ها در مقابل بهره‌ای كه ما می‌بريم، از جمله در توليد فيلم و يا تدوين مجموعه‌های داستانی می‌تواند پاسخگوی نياز مخاطب باشد. وی گفت: ما به شدت در جامعه جهانی با تبليغات دشمن مورد هجمه قرار گرفته‌ايم و آنها چهره نادرستی از انقلاب ارائه می‌كنند كه ما در پاسخ به اين موضوع بايد چهره واقعی، گذشته، حركت‌ها و اهداف انقلاب را برای مردم جهان بازگو كنيم و اين ضرورت‌ها ايجاب می‌كند كه به منابع تاريخی موجود بسنده كنيم. حجت‌الاسلام فخرزاده با بيان اينكه ما با توجه به همين منابع موجود هم می‌توانيم كارهای قويتری را ارائه دهيم، ادامه داد: اگر بتوانيم آرشيوهای منابع تاريخی انقلاب اسلامی را ساماندهی كرده و در اختيار پژوهشگران قرار دهيم، آنها می‌توانند از اين منابع استفاده كرده و روايات خود را با منابع موجود تطبيق دهند، اما اين اتفاق نمی‌افتد؛ چرا كه هزينه‌ای كه بابت توليد يك كتاب به پژوهشگر داده می‌‌شود بسيار ناچيز است و وقتی كه چهار تا پنج ماه وقت خود را صرف يك كار می‌كند، دستمزدش از يك نيروی ساده بدون تحصيلات هم كمتر می‌شود. وی افزود: بنابراين، به جای صرف شش ماه زمان، آن را تبديل به دو ماه می‌كند و زمان كمتری را صرف می‌كند و اين امر باعث می‌شود تا آثاری توليد شود كه در بديهی‌ترين جزئيات تاريخ دچار اشتباه شوند؛ چرا كه راوی از ذهن خود استفاده كرده و با اتكای به ذهنش به روايتگری می‌پردازد و اين مورخ است كه بايد اشتباهات را تشخيص دهد و با گفت‌وگوهای چالشی كه با روايتگر انجام می‌دهد اين موارد را اصلاح كند.

درگذشت سه روحانی مبارز نهضت امام(ره) در شهریور 92

در شهریور ماه گذشته سه روحانی مبارز در نهضت امام خمینی(ره) دار فانی را وداع گفتند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، روزنامه جمهوري اسلامي خبر داد حجت الاسلام سيد مجيد سيف‌السادات از علماي مبارز استان لرستان و استاد حوزه و دانشگاه در سن 85 سالگي درگذشت. اين روحاني مبارز ظهر روز يكشنبه 31 شهريور 1392 در منزل مسكوني‌اش دار فانی را وداع گفت. پيكر آن مرحوم روز دوم مهر از محل حوزه علميه كماليه خرم آباد تشييع و در قبرستان خضر اين شهر به خاك سپرده شد. مرحوم حجت الاسلام والمسلمين حاج سيد مجيد سيف‌السادات در سال 1307 در خرم آباد متولد شد، تحصيلات حوزوي را در محضر آيت‌الله العظمي بروجردي و آيت‌الله كمالوند گذراند. وي فعاليتهاي سياسي‌اش را عليه رژيم پهلوی در سال 1328 همراه با فدائيان اسلام به رهبري شهيد نواب صفوي و مرحوم آيت‌الله كاشاني آغاز نمود و به مبارزه عليه عوامل رژيم و حزب توده پرداخت. مبارزات وي در سال 1342 و همزمان با آغاز نهضت امام خميني(ره) وارد مرحله جديدی شد و به مبارزه علني با رژيم طاغوت تبديل شد. به طوري كه سخنراني ايشان در سال 1343 در مسجد جوادالائمه(ع) خرم آباد خشم ساواك را برانگيخت و ايشان پس از چند روز اختفا در منزل آيت‌الله حاج آقا عيسي جزايري (ره) به مدت 9 ماه در استانهاي مركزي و قم تحت تعقيب بود تا بالاخره دستگير و زنداني شد. حجت الاسلام سيف‌السادات پس از سالها ممنوع‌الخروج بودن در سال 1353 تحت الحفظ ساواك به سفر حج مشرف شد. وي با آنكه سالها از طرف ساواك ممنوع‌المنبر شده بود در دهم فروردين 1357 مصادف با اربعين بزرگداشت شهداي تبريز در يك سخنراني كوبنده و قاطع عليه شخص شاه و كارتر، رئيس‌جمهور وقت آمريكا فضاي جديدي پيش روي انقلابيون لرستان ايجاد نمود و متعاقب آن پس از روزها تعقيب و گريز شبانه دستگير و به همراه چند تن از علماي استان لرستان به كميته مشترك ضد خرابكاري ساواك در تهران انتقال داده شد. در شهریور ماه گذشته دو روحانی مبارز دیگر در نهضت امام خمینی(ره) دار فانی را وداع گفتند. حجت‌الاسلام والمسلمین سید جواد حسینی از شاگردان امام خمینی(ره) و فعالان نهضت اسلامی 14 شهریور 1392 در قم دعوت حق را لبیک گفت. ایشان از فضلای حوزه علمیه قم و نماینده مردم علی آباد کتول در دوره‌های دوم و چهارم مجلس شورای اسلامی بود. حجت‌الاسلام والمسلمین حاج سید جواد حسینی بارها با به خطر انداختن جان خود، در سفر به نجف اشرف نوارهای سخنرانی و اعلامیه‌های امام(ره) را به صورت پنهانی و با دشواری به داخل کشور منتقل و در بین مردم و انقلابیون توزیع می‌کرد. ایشان همچنین به عنوان رابط امام خمینی(ره) و انقلابیون با امام موسی صدر سفرهایی به لبنان و سوریه داشت. تمرکز فعالیتهای تبلیغی این یار امام(ره) بیشتر در استان فارس بود و همزمان با جشنهای 2500 ساله شاهنشاهی از سوی عوامل رژیم پهلوی بازداشت شد. همچنین در شهرها و روستاهای شمال کشور در زمانی که تبلیغات گروههای کمونیستی در این مناطق بیداد می‏کرد باعث نجات بسیاری از جوانان از دام عقاید الحادی و انحرافی شد. آیت‌الله حاج سید حسن طاهری خرم آبادی، عضو مجلس خبرگان رهبری هم 16 شهریور 1392 به ملکوت اعلی پیوست. در سال‌ 1341 شاه‌ و عوامل‌ آن‌، لوايح‌ ششگانه‌اي‌ را با ظاهر اصلاحات‌ و ايجاد رفاه‌ براي‌ مردم‌ تدوين‌ كردند و مي‌خواستند آن‌ را به‌ رفراندوم‌ بگذارند. امام خمینی‌(ره‌) كه‌ به‌ خوبي‌ از حيله‌ها و عوام‌فريبي‌هاي‌ شاه‌ اطلاع‌ داشتند‌، مخالفت‌ خود را با لوايح‌ اعلام‌ کردند و تلاش‌ آيت‌الله‌ طاهري‌ خرم‌ آبادي‌ در آن‌ روزگار براي‌ رساندن‌ پيام‌ امام‌(ره‌) و گرد هم‌ آوردن‌ علماي‌ خرم‌ آباد و تصميم‌گيري‌ براي‌ مسائل‌ پيش‌ آمده‌، نقطه‌ عطفي‌ در مبارزات‌ ايشان‌ است. همچنين‌ پس‌ از مدتي‌ به‌ قم‌ رفت‌ و گزارش‌ مذاكرات‌ علما و جريان‌هاي‌ پيش‌ آمده‌ در شهر را به‌ اطلاع‌ امام‌(ره‌) رساند. آيت‌الله‌ طاهري‌ خرم‌ آبادي‌ در اوايل‌ سال‌ 1342 به‌ منظور تبليغ‌ و در آستانه‌ ماه‌ محرم‌، تصميم‌ به‌ عزيمت‌ به‌ كاشان‌ گرفت‌ و آن‌ را با امام‌(ره‌) در ميان‌ گذاشت‌. امام‌(ره‌) موافقت‌ فرمودند و پيامهايي‌ براي‌ علماي‌ كاشان‌ با موضوعيت‌ جريانهاي‌ پيش‌ آمده‌ و ضرورت‌ مبارزه‌ با رژيم‌ شاه‌، دادند. ایشان‌ ضمن‌ رساندن‌ اين‌ پیامها، سخنرانيهاي‌ مهم‌ و افشاگرانه‌اي‌ را در ايام‌ ماه‌ محرم‌ انجام‌ داد كه‌ شور عجيبي‌ در مردم‌ كاشان‌ ايجاد كرد. همچنين‌ سخنراني‌ ایشان‌ پس‌ از قیام‌ پانزدهم‌ خرداد در حرم‌ مطهر حضرت‌ معصومه‌(س‌) در حمايت‌ از امام‌(ره‌) و محكوم‌ كردن‌ جنايات‌ رژيم‌، در كارنامه‌ مبارزاتي‌ ایشان مي‌درخشد. در طول‌ سالهاي‌ مبارزه‌، آيت‌الله‌ طاهري‌ خرم‌ آبادي‌، بارها و بارها مورد تعقيب‌ ساواك‌ قرار گرفت‌ و بارها تبعيد يا زنداني‌ شد.

...

16

...