انقلاب اسلامی نتایج جستجو

کتاب و نشریه

سال‌های بی‌قرار: خاطرات جواد منصوری

چهل‌و‌یکمین کتاب خاطرات تولید شده در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی با عنوان «سال‌های بی‌قرار: خاطرات جواد منصوری» با تحقیق و تدوین محسن کاظمی در قطع رقعی و 756 صفحه، شمارگان 2500 نسخه و بهای 299 هزار ریال از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است. کتاب «سال‌های بی‌قرار» شامل خاطرات، گزارش‌خاطرات، نظرها و تحلیل‌های جواد منصوری و ترکیبی از یادداشت‌های اسلام‌آباد پاکستان وی، چهار ساعت مصاحبه‌ در سال 1373، هشت ساعت مصاحبه در آبان1389 و یادداشت‌های وی بر روی نسخه تدوین شده است. 235 پی‌نوشت‌ نیز حاصل پژوهش محقق و تدوین‌گر کتاب است. این کتاب جدید دارای ده فصل و هر فصل بیانگر خاطرات مقطعی از زندگی منصوری است. جواد منصوري، فرزند ماشاءالله، سال 1324 در شهر كاشان متولد شد. محيط مذهبي خانواده در تكوين شخصيت وي سهم بسزايي داشت. او در سنين كودكي به همراه خانواده به تهران آمد. تحصيلات ابتدايي خود را در مدرسه نوشيروان به پايان رساند. پس از آن به كار در بازار پرداخت و شب‌ها در مسجد محمدي به فراگيري برخي دروس ابتدايي حوزه مبادرت كرد. پس از يكسال وقفه در تحصيل، براي طي دوره دبيرستان به مدرسه علوي رفت. وي در كنار تحصيل، فعاليت‌هايي را در انجمن اسلامي دانش‌آموزان آغاز كرد. در انجمن اسلامی با آقاي محمد ميرمحمدصادقي آشنا و به حزب ملل اسلامي جذب شد. منصوري قبل از اينكه تحصيلات متوسطه را به پايان برساند همراه برادرش احمد و ساير اعضاي حزب در مهر 1344 دستگير و به شش سال زندان محكوم شد. پس از تخفيف محكوميت در اسفند 1347 از زندان آزاد گشت. منصوري در اين دوره از زندان و زندان‌هاي بعد خود، از هر امكاني براي سازندگي و پرورش خود استفاده كرد. او فردي متخلق به اخلاق اسلامي، آشنا و علاقه‌مند به علوم قرآني بود و توانست به همراه برادرش احمد ديپلم خود را در زندان بگيرد. منصوري در سال 1348 به شورای مركزي گروه حزب‌الله وارد شد، ولي پس از ادغام اين گروه با سازمان مجاهدين خلق در نيمه دوم 1350 از آن كناره گرفت. او توانست محدوديت‌هاي ساواك را در هم شكسته در سال 1348 وارد دانشگاه تهران شود و ليسانس خود را در رشته علوم اقتصادي اخذ كند. منصوري مجدداً در خرداد 1351 توسط ساواك دستگير و به شدت مورد شكنجه قرار گرفت و توانست مقاومت قهرمانانه‌اي از خود نشان دهد و مأمورين ساواك را از خود مأيوس كند و در طول اين دوره از زندان با مطالعات وسيع خود به عنوان نظريه‌پرداز به مخالفت با ماركسيست‌ها و جریان التقاطی سازمان مجاهدین خلق پرداخت. او در فروردين 1353 در زندان، توسط فردي به نام داوود محبوب مجاز از ناحيه سر و كمر با يك دمبل (وزنه) مورد حمله قرار گرفت. علت و انگيزه اين حمله به آقاي منصوري مشخص نيست. آنچه مسلم است، محبوب مجاز به خاطر شكنجه‌هاي فراوان ساواك دچار اختلالات روحي و رواني بود. منصوري به سبب پافشاری بر اعتقادات خود به زندان‌های مختلف از جمله كرمانشاه و مشهد تبعيد شد، و سرانجام با اوج‌گیری انقلاب اسلامی، در آذر 1357 از زندان مشهد آزاد گردید. او در سال 1360 مورد سوءقصد سازمان مجاهدین خلق قرار گرفت، اما با وجود اصابت 13 گلوله به وي خوشبختانه نجات يافت. مسئوليت‌هاي او پس از پيروزي انقلاب اسلامي عبارتند از : اولين فرمانده سپاه پاسداران، معاون فرهنگي و کنسولی وزارت امور خارجه، سفير ايران در پاكستان، معاون فرهنگي دانشگاه آزاد اسلامي، رئیس مركز اسناد و تاريخ ديپلماسی وزارت امور خارجه، سفیر ایران در چین و... در سال 1388 نیز از وزارت خارجه بازنشسته شد. وی اکنون به امر پژوهش‌های سیاسی و تاریخی مبادرت دارد. کتاب‌های؛ استقلال، فرهنگ و توسعه؛ سير تكويني انقلاب اسلامي و قيام 15 خرداد 1342 از جمله آثار برجسته وی شمرده می‌شوند. فهرست کتاب «سال‌های بی‌قرار» پیش‌گفتار 11 مقدمه 13 پیش‌خاطره 29 فصل اول: پنجاه و 5 نفر 33 زنگ زده شد 35 حزب ملل اسلامی 38 زمان در زندان 40 محاکمه اعضای حزب 43 دادگاه تجدید نظر 45 زندان شماره 3 قصر 46 ادامه تحصیل در زندان 48 آزادی از زندان 50 جمع‌بندی سه‌ونیم سال زندان 51 پی‌نوشت‌ها 53 فصل دوم: پشت پنجره 71 شاگرد اول تا سوم 73 بازار 75 دبیرستان علوی 78 یار مهربان 79 شب‌های یکشنبه 80 نامه علامه 82 انجمن اسلامی دانش‌آموزان 84 صندوق تعاونی هماهنگ 87 حوزه خونین 89 رفراندوم واقعی 90 قیام 15 خرداد 91 معلّمی 92 انجمن حجتیّه 96 پی‌نوشت‌ها 97 فصل سوم: تلاشی تازه 121 افکار ساده‌لوحانه 123 ورود به دانشگاه 124 مرحوم شالچیلار 128 گروه حزب‌الله 130 مرکزیت حزب‌الله 131 اهداف، برنامه‌ها و فعالیت‌های حزب‌الله 137 مسجد شیخ‌علی 138 ادغامی نامبارک 140 پی‌نوشت‌ها 142 فصل چهارم: دویدن بی‌امان 165 فعالیت‌های سیاسی ـ فرهنگی 167 آشنایی با آیت‌الله خامنه‏ای 172 جلال گنجه‏ای 174 دکتر علی شریعتی 177 سفرهای سیاسی 182 سفر به زنجان 182 سفر به همدان و نهاوند 185 سفر به شاهرود 189 سفر به شهرهای دیگر 190 پی‌نوشت‌ها 191 فصل پنجم: زخم‌های گرم 215 دستگیری مجدد 217 زندان قزل‌قلعه 219 زندان اوین 221 حالتی رفت که محراب به فریاد آمد 224 در پایان چلّه‌نشینی 225 گروه‌های سیاسی در زندان 227 امریکا در برابر مخالفین 231 تشدید شکنجه و بازجویی 231 باز هم زندان قزل‌قلعه 233 حلّ معما 235 همه بیرون، توی محوطه 237 پی‌نوشت‌ها 238 فصل ششم: پشت دیوارهای بلند 265 تشدید محدودیت 267 زندان قصر 268 محاکمه 269 بند محکومین 272 رؤسای زندان قصر 273 فریادی زدم و افتادم 276 ممنوعیت اقامه نماز صبح 278 دستگیری برادرم محمدرضا 282 اعزام به کمیته و بازجویی 282 شهریور 1355 (رمضان 1396) 284 انتخابات امریکا 285 آزادی تعدادی از زندانیان 287 جشن سپاس 288 انتقال به کمیته مبارزه با خرابکاری 291 پی‌نوشت‌ها 296 فصل هفتم: قصر مجاهدین 313 مجاهدین خلق در زندان 315 موافقین و مخالفین 318 مواضع مارکسیستی مجاهدین خلق 320 کاهش ارتباط با مجاهدین خلق 321 تشدید عملیات گروه‌ها و بازتاب آن در زندان 322 مصاحبه جنجالی 324 بررسی عمل‌کرد سازمان مجاهدین 327 تغییر ایدئولوژی 332 مبارزان مسلمان داخل زندان 333 نمونه‌ای از تحلیل‌ها و تحریفات 335 پی‌نوشت‌ها 337 فصل هشتم: تبعید 361 زندان کرمانشاه 363 زندان مشهد 367 ترکیب اعتقادی زندانیان سیاسی مشهد 372 پی‌نوشت‌ها 376 فصل نهم: بی‌قراری‌ها 381 فضای باز سیاسی 383 سازمان مجاهدین و فضای باز سیاسی 386 فاجعه سینما رکس آبادان 388 دولت شریف امامی 390 امیدهای تازه 392 فاجعۀ 17 شهریور 393 زلزلۀ طبس 396 نقطه عطف 397 مثلث بیق! 398 آثار حضور امام خمینی در فرانسه 401 خروج کلان ثروت ملی 403 13 آبان 1357 404 دولت نظامی 405 پی‌نوشت‌ها 407 فصل دهم: اِی آزادی 419 امیدها 421 اوهام 422 در خلوتگاه 424 آخرین نفس‌ها 426 اِی آزادی 428 برخورد با چماقداران 431 در کنار کوی یار 432 شهری منتظر 435 برخورد شعارها 437 دولت بی‌اختیار 440 سریع‌تر از رسانه 442 خانواده دور هم 442 عقده گشایی‌ها 443 مأموریت در تهران 444 سلام به پایان دیکتاتور 445 ستاد استقبال 449 راهپیمایی اربعین 451 جاءالحق 453 ایران متفاوت 457 مردم در خیابان‌ها 459 آغازی دیگر 461 پی‌نوشت‌ها 465 اسناد نشان‌ها عکس‌ها فهرست اعلام منابع و مآخذ تحقیق

دو دهه واپسین حکومت پهلوی

راه بردن به پشت پرده‌ی سیاست دغدغه‌‌ی دیرین بسیاری از مورخین، پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ معاصر است؛ آن‌جا که قواعد مرسوم سیاست رنگ می‌بازد و دسیسه‌چینی‌ها و زد و بندها و سازش‌های خلاف اصول شکل می‌گیرد. پذیرفتنی‌ست که "توطئه یکی از مهم‌ترین راه‌های دست‌یابی به هدف بدون درنظر گرفتن قواعد بازی در عرصه‌های سیاسی است. پس آن‌چه را پشت پرده‌های سیاست می‌نامیم؛ نقشی بسیار اساسی‌تر از فرآیندهای آشکار سیاسی ایران در تحولات معاصر کشور داشته‌است". در بررسی‌های صورت‌گرفته پیرامون تاریخ معاصر کشور ما، پشت پرده‌ی سیاست در عصر پهلوی بسیار محل توجه و بحث‌برانگیز بوده‌است. پژوهشگران گوناگون، هر کدام نقش و اهمیتی برای آن‌چه در روزگار خود آشکار نمی‌شد، در نظر گرفته‌اند. به نظر طبیعی می‌رسد که ماجراهای پشت پرده به سبب ویژگی نهان و مخفی بودن در روزگار خود، می‌توانند محل مناقشه باشند؛ چه این‌که در طول تاریخ بسیار ماجراهای تاریخی عیان که در مقابل انظار رخ داده، بعدها محل اختلاف نظر بوده‌است. از دیگر موضوعاتی که مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته‌است، بررسی علل سقوط حکومت پهلوی است و نظرات متفاوتی پیرامون این موضوع طرح شده‌است. یکی از مباحثی که دراین باره مطرح است، وضعیت حکومت پهلوی در ده دهه واپسین استقرار آن و نقش عوامل پنهان در سست شدن بنیان حکومت است. در این دو دهه رفتار نهادهای حکومتی، رجال دولتی، نفوذ بیش از پیش فرهنگ غرب در تصمیم‌گیران حکومت، وابستگی و سرسپردگی سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی حکومت به غرب و به ویژه ایالات متحده امریکا از یک سو، و آگاهی افراد جامعه نسبت به فرآیندهای تصمیم‌گیری در سطح قدرت، استفاده علما و مبلغین مذهبی از آموزه‌های اسلامی و دینی در اثبات عدم مشروعیت سیاسی، حقوقی و دینی حکومت پهلوی از سوی دیگر این سلطنت را به نقطه سقوط رساند. حسین آبادیان تحصیل‌کرده‌ی مقطع دکتری در رشته‌ی تاریخ ایران با گرایش مشروطه است. او سال‌هاست که به پژوهش‌های تاریخی و تدریس در دانشگاه اشتغال دارد و کتاب‌های متعددی را در حوزه‌ی تاریخ معاصر به چاپ سپرده‌است. دو دهه واپسین حکومت پهلوی، عنوان یکی از کتاب‌های اوست که توسط موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی در سال 1383 به چاپ رسیده‌است. آبادیان در این کتاب کوشیده است تاریخ معاصر ایران و لایه‌های پنهان تحولات ایران از 1337 تا پیروزی انقلاب اسلامی را ارزیابی کند و نشان دهد که چگونه شبکه‌های پنهان سیاسی در ربط با محافل مافیایی خارج کشور- به خصوص امریکا- فرایندهای علنی را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دادند و هیچ‌چیز از چنبره‌ی نفوذ آن‌ها خارج نمی‌ماند. این شبکه در هر مقطعی از تاریخ کشور تاثیرگذار بود و حتی سرمایه‌گذاری اقتصادی را نیز مقوله‌ای امنیتی به شمار می‌آورد. غایت این فعالیت‌ها حفاظت ایران برای بقا در مدار اقتصاد سرمایه‌داری جهانی بود. ایران در دو دهه‌ی واپسین حکومت پهلوی شاهد جریانات بسیاری است. نویسنده با تمرکز بر افراد درگیر در این وقایع تلاش می‌کند با کنکاش در آن بخش پنهان تاریخ بتواند تحلیل‌های تازه‌ای از جریانات ارایه بدهد. آبادیان در مقدمه‌ی کتاب شرح مختصری از قصدش برای نگارش این اثر گفته‌است: "هدف غائی این تحقیق نشان دادن حلقه‌های ارتباطی شبکه‌های پنهان مافیای سیاسی در ایران معاصر و ربط و تعلق آن‌ها به مافیای اقتصادی است؛ گمان می‌رود که این یکی از بهترین راه‌ها برای شناخت ابعاد و اعماق تحولات معاصر کشور است". کتاب به موارد مهمی از رخ‌دادها و مناسبات مخفی عالم سیاست در دوره‌ی 1337 تا 1357 می‌پردازد. فعالیت‌های شاپور ریپورتر، حلقه اطرافیان سیدضیاء، ‌تاثیر برآمدن ‌کندی در راس قدرت امریکا در ترکیب قدرت در ایران و رخ‌دادهای پشت پرده در دوره‌ی دولت‌های علی امینی، اسدالله علم، محمدعلی منصور و امیرعباس هویدا از جمله‌ی مهم‌ترین جریاناتی است که نویسنده در این کتاب به آن‌ها پرداخته‌است. خوانش این اثر می‌تواند به درک بهتر ساختارهای پنهان قدرت در سال‌های پایانی دوره‌ی پهلوی دوم کمک کند و هم‌چنین نمایان‌گر تاثیر عوامل خارجی بر عوامل پشت پرده و کلیت ساختار آن حکومت خواهد بود. ف. ابریشمی

...
73
...