انقلاب اسلامی نتایج جستجو

گزارش

فهم تاریخ/ معرفت تاریخی

متن زیر گفتارنوشت سخنان آقای علیرضا کمری است که در مجلس رونمایی کتاب «یادداشت‌های بی‌تاریخ» روز 21 آبان‌ در کافه‌کتاب انتشارات سوره‌‌ی مهر ایراد کرد.

سومین همایش بین‌المللی مطالعات ایران معاصر برگزار شد

دانشگاه تهران، دانشکده مطالعات جهان، ۱4 و 15 آبان ۱402

سومین همایش بین‌المللی مطالعات ایران معاصر در روزهای چهاردهم و پانزدهم آبان در دو تالار حنانه و ملل دانشکده مطالعات جهان در دانشکده‌های شمالی دانشگاه تهران با حضور استادان و دانشجویان مطالعات ایران از اقصی نقاط ایران و جهان به دو زبان فارسی و انگلیسی، در 16 نشست با موضوعات «جامعه و فرهنگ»، «سیاست خارجی ایران»، «سیاست» ...

سومین نشست «شبی با نویسنده»

مراسم بزرگداشت حجت‌الاسلام والمسلمین علی باقری‌فر

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، سومین مراسم شبی با نویسنده، بزرگداشت حجت‌الاسلام والمسلمین علی باقری‌فر، شنبه 19 بهمن 1398 در تالار مهر حوزه هنری توسط مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری برگزار شد. هدایت‌الله بهبودی، قاسم تبریزی، محسن مومنی ‌شریف، حجت‌الاسلام والمسلمین علی باقری‌فر و...

اختتامیه دوازدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد

سوژه‌هایی در دل تاریخ یا در گستره جغرافیایی جا مانده‌اند

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، اختتامیه دوازدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد، شنبه بیست‌وسوم آذر 1398 در تالار قلم کتابخانه ملی ایران برگزار شد. این جایزه مهم‌ترین جایزه ملی در ادبیات داستانی ایران است که اسم آن به نام جلال آل‌احمد مهمور شده است...

دومین برنامه «شبی با نویسنده»

آثاری ماندگار که تاریخ ما به آنها افتخار می‌کند

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، برنامه «شبی با نویسنده 2: نکوداشت محمدرضا بایرامی»، عصر شنبه ششم مهر 1398 در تالار مهر حوزه هنری توسط مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری برگزار شد...

رونمایی از کتاب «الف لام خمینی»

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، آیین رونمایی از کتاب «الف لام خمینی» نوشته هدایت‌الله بهبودی و چاپ مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، به مناسبت چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی، عصر دوشنبه 22 مرداد 1397 در سالن همایش‌های...

برگزاری نمایشگاه تازه‌های کتابخانه‌های انقلاب اسلامی و جنگ

آثار موجود در هر دو حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به دو دسته تخصصی و معمولی تقسیم می‌شدند. کتاب‌های عرضه شده پیرامون دفاع مقدس، آثار منتشر شده در سال 1395 بودند...

انقلاب اسلامی، تاریخ‌نگاری جدیدی را رقم زد

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، نشست «بررسی و نقد کتابهای تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» عصر 12 بهمن‌ماه 1395، هم‌زمان با سالروز ورود رهبر کبیر انقلاب اسلامی به میهن، با حضور محسن کاظمی، سینا فروزش و علیرضا بهرامی در سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی برگزار شد.

پاسداشت فعالیت‌های هدایت‌الله بهبودی

صاحب سبک و ماندگار

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از منابع خبری و خبرگزاری‌ها، آیین پاسداشت فعالیت‌های هدایت‌الله بهبودی، روزنامه‌نگار، تاریخ‌نگار، نویسنده و مؤسس دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری، به همت سازمان هنری رسانه‌ای اوج و در قالب دومین برنامه اوج هنر و با حضور چهره‌های سرشناس فرهنگی، ادبی و هنری، عصر پنجم دی 1395 در نخلستان سازمان اوج برگزار شد. او به ادبیات انقلاب تشخص مردمی داده است در این مراسم مرتضی سرهنگی، مؤسس دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری گفت: امروز در این نشست همه شما درباره چیزهایی خواهید شنید که آقای بهبودی نوشته‌اند. اما من تصمیم دارم درباره آن چیزهایی با شما بگویم که ایشان به روی‌شان خط کشیده است. هر وقت گفتم من نوشتن را از او یاد گرفته‌ام به رویش خط کشید. هر وقت نوشتم که الگویم در نظم و مدارا اوست باز هم به رویش خط کشید. هر جا نوشتم که اگر آقای بهبودی نبودند نه دفتر ادبیات مقاومت بود نه دفتر ادبیات انقلاب و هر گاه نوشتم که اگر ایشان نبودند، ۲۰۰ شماره هفته‌نامه کمان منتشر نمی‌شد، و هر جا نوشتم که او به ادبیات انقلاب و جنگ تشخص ساده و مردمی داده است، به روی آن خط کشید. با این حال امروز می گویم که نگاه او درباره انقلاب و جنگ صادقانه است. سرهنگی ادامه داد: این خط زدن‌ها معنایش این است که او از انقلاب و دفاع مقدس چیزی به حساب خود نریخته است و آن‌قدر این حساب را خالی نگاه داشته که شک ندارم این لحظه‌ها و ساعت‌ها هم برایش دلچسب نیست. با این حال امروز می گویم او یک جمله من را هرگز خط نزده است و آن برادری من با او بوده است. قلم بی‌نظیر در ادامه مراسم حجت‌الاسلام محمدرضا زائری، نویسنده و فعال فرهنگی نیز در سخنانی عنوان کرد: برخی کارها هست که رهبر انقلاب در این سال‌ها تک و تنها انجام داده‌اند و اگر قرار بود برای هر کدام از آنها طبق سیستم جاری کشور یک مؤسسه ایجاد کنیم جریانی ایجاد می‌شد که معلوم نبود راه به کجا می‌برد. ایشان تک و تنها ایستاده‌اند و بر کتاب‌های انقلاب و دفاع مقدس تقریظ نوشته‌اند و پیرامون ادبیات اسلامی جریان‌سازی کرده‌اند. اگر شخص رهبر انقلاب حمایت نمی‌کردند امروزه شاهد شکل‌گیری جریانی پیرامون ادبیات انقلاب اسلامی نبودیم. زائری در خصوص هدایت‌الله بهبودی هم گفت: قلم ایشان بی‌نظیر است و صداقت و عدم تعارف به وضوح در قلم او موج می‌زند. ضمن آن که جریان‌سازی و تاثیرگذاری ایشان هم به نوبه خود منحصر به فرد و قابل توجه است. یقیناً نقطه اوج، کتاب «شرحِ ‌اسم» است علیرضا کمری، نویسنده و پژوهشگر تاریخ و ادبیات نیز تجلیل از بهبودی را اتفاقی مبارک برای گذشته و حال و آینده ادبیات کشور دانسته و گفت: دو بهره همواره از بهبودی در ذهن من بوده است؛ ویژگی‌های شخصیتی و اندیشه و عمل او. کمری ادامه داد: اگر کسی که بهره‌ای از اخلاقیات نبرده است وارد ادبیات پایداری شود، طبعاً اثر او فاقد میزان اثرگذاری لازم خواهد شد و کار او در قلب‌ها نفوذ نمی‌کند. اما من بهبودی را متخلق به اخلاق حسنه یافته‌ام و همواره وقار، نجابت، کم‌حرفی، بی‌حاشیه‌بودن و احتیاط پرهیزکارانه از مطرح شدن و حضور در جمع و همچنین اغتنام فرصت‌ها را در رفتار و منش او دیده‌ام. بارها شده است که شاهد بوده‌ام که سکوت همراه با مدارای او به حل و فصل غائله منجر شده است. کمری در باب اندیشه بهبودی خاطرنشان کرد: در باب اندیشه و تأملات او جای حرف بسیار است. اما اگر به اجمال بخواهم اشاره کنم باید بگویم از مختصات ادبیات پایداری آمیختگی آن با تاریخ است. بهبودی هم دانش‌آموخته تاریخ، اما دارای طبع ادبی است و این در هم تنیدگی همچون تار و پود میان تاریخ و ادبیات در آثار او مشهود و ملموس است. کمری گفت: اگر بخواهیم برای آثار بهبودی نقطه اوجی را متصور باشیم، یقیناً نقطه اوج کتاب «شرحِ ‌اسم» است و این کتاب تابلوی تمام‌قد ادبیات بهبودی است. چرا که تشخیص تاریخی، توان قلمی و تلفیق تاریخ و ادبیات در این کتاب به اوج خود رسیده است. وی افزود: به باور من تحقق ادبیات انقلاب اسلامی دور از دسترس نیست و شخصیتی مانند آقای بهبودی در پدیدآوردن این رویکرد، تاثیر مؤسسانه داشته است. دارای ممارست مثال‌زدنی در ادامه حجت‌الاسلام خزایی، مسئول مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی درباره بهبودی گفت: آشنایی من با بهبودی به 20 سال قبل بازمی‌گردد و از روزی که ایشان به جمع ما در مؤسسه پیوستند شاهد تاثیر و تأثر دو طرفه موسسه و ایشان بودیم. یادم می‌آید که روزگاری اسنادی از تاریخ رضاخان به دست‌مان رسید که قصد کردیم پیرامون آن اسناد تاریخ‌نگاره‌ای را تولید کنیم. اما هر کس که به عنوان پژوهشگر وارد این کار شد و کار را آغاز کرد، نیمه کاره رها کرد، اما هدایت‌الله بهبودی بود که توانست با ممارست مثال‌زدنی این کار را به پایان برساند. خزایی درباره کتاب «شرحِ ‌اسم» گفت: تبدیل اسناد متعدد به یک نثر روان و لطیف ادبی و تبیین شخصیتی مهم و حساس نظیر رهبر انقلاب کار بسیار مشکلی بود. اکنون با اثری طرف هستیم که به گواه بهبودی حتی یک سطر بدون استناد هم در آن پیدا نمی‌شود و ابایی ندارم اگر بگویم بهبودی از چهره‌های صاحب سبک و ماندگار تاریخ‌نگاری نوین کشورمان هستند. وی در انتها ضمن اعلام خبرِ اثر تازه بهبودی تصریح کرد: جدیدترین همکاری مؤسسه و بهبودی کتابی مشابه «شرحِ ‌اسم» با محوریت زندگانی حضرت امام خمینی(ره) است که سال آینده منتشر می‌شود. آخرین سخنران این مراسم هدایت‌الله بهبودی بود. وی در بخشی از یادداشتی که به این مناسبت تهیه کرده بود، عنوان کرد: آدم‌هایی چون من که اسم آنها از خودشان بزرگ‌تر شده است با گرفتاری مطلا شدن مس وجودشان همراه هستند. این مراسم پیش از آنکه و بیش از آنکه برای من باشد به دلیل دلدادگی به کتاب «شرحِ اسم» تشکیل شده است. «شرحِ اسم» اما صاحب اسمی دارد که اگر هر اسم دیگری جای آن بود مبدل به کتابی معمولی می‌شد. این کتاب مدیون قهرمانش است نه نویسنده آن. در پایان این مراسم از همسر بهبودی و همچنین مقام ادبی هدایت‌الله بهبودی تجلیل به عمل آمد و فیلم مستند «هدایت‌الله» به نمایش درآمد. در این مستند به کارگردانی سجاد ریاحی و تهیه‌کنندگی خانه مستند انقلاب اسلامی، ناگفته‌هایی از نگارش و انتشار کتاب «شرحِ اسم» و همچنین زندگی هدایت‌الله بهبودی نویسنده و مولف کتاب، روایت شده است. کتاب «شرحِ اسم: زندگینامه آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای (1357- 1318)» که توسط مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی منتشر شده، شرحی بر زندگی آیت‌الله سیدعلی حسینی خامنه‌ای از تبار و تولد تا سال‌های کودکی و نوجوانی و کارنامه‌ای از مبارزات سیاسی و فعالیت‌های اجتماعی ایشان تا پیروزی انقلاب اسلامی را در بر دارد. اسناد ساواک، شهربانی و دادرسی ارتش حکومت پهلوی درباره دوران مبارزه و تبعید آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای نیز در این اثر گردآمده است. دی ماه 1395 هفت نفر از نویسندگان کشور در آیین پایانی نهمین دوره اهدای جایزه ادبی جلال آل‌احمد، گواهینامه درجه یک هنری دریافت کردند که هدایت‌الله بهبودی هم از جمله آنان بود.  

مختصر و مطابق با ذائقه عصر

رونمایی زندگینامه‌های شخصیت‌های مانا

نکته حائز اهمیت درباره فعالیت گروه شخصیت‌های مانا این است که نگارش اولین اثر گروه در سال 1390 یعنی کمتر از دو سال پس از آغاز فعالیت آن به پایان رسید. از دیگر ویژگی‌های زندگینامه‌های شخصیت‌های مانا، قالب کلی یک‌دست و هماهنگ نگارش آنهاست که ارزش کار را دوچندان کرده است...

در نشست رسانه‌ای گروه پژوهشی شخصیت‌های مانا مطرح شد

الگوسازی، هدف تالیف شخصیت‌های مانا است

در جامعه ما آثار بسیاری منتشر می‌شود، اما ما احساس کردیم شناساندن الگوهای مناسب برای جوانان می‌تواند زمینه مناسبی برای تالیف زندگی‌نامه نام‌آوران و ماندگاران معاصر باشد. به همین دلیل با معیار زندگی موفق، مثبت و تاثیرگذار به سراغ شخصیت‌هایی رفتیم که می‌توانستند الگوی مناسبی برای جوانان و جامعه ما باشند...

گزارشی از موزه عبرت

اینجا دیوارها سخن می‌گویند

شکنجه کردن، روش معمول گرفتن اعتراف بود. در زندان کمیته مشترک ساواک و شهربانی از هیچ شکنجه‌ای دریغ نمی‌شد. بچه‌های شیرخوار مورد آزار قرار می‌گرفتند تا مادران آن‌ها اعتراف کنند. این زندانی‌ها معمولا بر اثر شکنجه، بیهوش می‌شدند و انداختن در حوض، روشی برای به هوش آوردن آن‌ها بود.

بررسی جایگاه عکس در پژوهش‌های تاریخ انقلاب اسلامی

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، عصر چهارشنبه 18 شهریور 1394 و همزمان با آخرین روز برپایی نمایشگاه و نشست تخصصی «لاله‌های شهریور 57»، سومین نشست تخصصی این برنامه در گالری شماره یک خانه عکاسان حوزه هنری برگزار شد. در این نشست هدایت الله بهبودی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ انقلاب اسلامی، اکبر ناظمی، عکاس ‌و جعفر گلشن، پژوهشگر تاریخ حضور داشتند و درباره اهمیت عکس در اسناد انقلاب اسلامی‌ سخنرانی کردند. گلشن به عنوان مجری این نشست گفت: هر دو میهمان امروز ما، از فعالان و پژوهشگران حوزه انقلاب اسلامی‌هستند و در این نشست درباره جایگاه عکس در پژوهش انقلاب اسلامی ‌و سندیت آن با این عزیزان به بحث می‌نشینیم. پس از این معرفی، فیلم کوتاهی از مجموعه صحنه‌های 17 شهریور که توسط اکبر ناظمی‌ تولید شده است، به اکران درآمد. در این فیلم اکبر ناظمی ‌با عنوان این موضوع که روز 17 شهریور 1357 به منزل خواهرش در منطقه تهران‌نو رفته بود، صحنه‌هایی را که از بالای پشت بام منزل او و منظره دود گرفته جنوب شرقی تهران گرفته بود، نمایش می‌دهد. صبح روز واقعه و پس از تصویربرداری از آن سوی تهران، ناظمی‌ با دوربین به سمت میدان ژاله حرکت می‌کند و می‌بیند که جنازه‌ها و مجروحان را از سمت میدان امام حسین (ع) (فوزیه) به سمت تهران‌نو می‌برند. پس از پخش این فیلم، بهبودی درباره اهمیت عکس در پژوهش اظهار کرد: سند، ماده اولیه برای پژوهش یک پژوهشگر است و یکی از این اسناد، عکس است که در بررسی اسناد انقلاب نیز اهمیت بسزایی دارد. طرح این نکته ضروری است که تصویر در واقع منجمد کردن لحظات خاص و سپس استفاده از این لحظات به عنوان داده‌های مختلف است. ناظمی‌ نیز به عنوان دیگر سخنران این نشست گفت: درباره اهمیت عکس به عنوان سند، مایلم به نمایشگاهی از عکس‌هایم که 10 سال قبل در ونکوور کانادا برگزار کردم، اشاره کنم. در همان نمایشگاه بود که با استقبال یکی از شهروندان کانادایی، نمایشگاه مجموعه عکس‌های انقلابم به صورت تور در سراسر کاندا برگزار شد و معتقد بودند این کمترین هزینه‌ای است که برای دریافت اطلاعات می‌توان پرداخت. در ادامه، گلشن به کمرنگ بودن نقش عکس در پژوهش اشاره کرد و گفت: متاسفانه هنوز به اهمیت تصویر در پژوهش پی نبرده‌ایم و همچنان تنها به سراغ منابع مکتوب می‌رویم. خرداد امسال مجموعه جدیدی از عکس‌های آقای ناظمی ‌که در جابه‌جایی‌ها و در طول سال‌ها مفقود شده بود، پیدا شد. از این تعداد 11 حلقه فیلم، حدود 300 تا 400 عکس آن مربوط به عید فطر سال 1357 است که در تاریخ 13 شهریور ماه و از سمت قیطریه به سمت میدان انقلاب و چهار راه لشکر برگزار شد. این کارشناس و پژوهشگر تاریخ اظهار کرد: یکی از سوالات ما این بود که شعار «مرگ بر شاه» از چه زمانی رایج شد و این را از آقای بهبودی که خود، شاهد عینی 13 شهریور بوده هم پرسیدم که ‌ایشان گفت به طور قطع نمی‌توانم بگویم که ‌این شعار قبل از 17 شهریور هم بوده یا نه. در فیلمی ‌که سال گذشته در این رابطه از یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای پخش شد، فهمیدم که ‌این شعار در آبان سال 1356 توسط دانشجویان خارج از کشور و در پلاکاردها آمده است. گلشن خاطرنشان کرد: در عکس‌های تازه آقای ناظمی ‌نیز متوجه شدیم که در راهپیمایی 13 شهریور ماه 1357، شعار «مرگ بر شاه خائن» برای دقایقی توسط چند جوان روی پلاکاردی نمایش داده شد. وی افزد: درباره شکل گیری شعار «فردا صبح، 8 صبح میدان ژاله» نیز در عکس‌های آقای ناظمی‌از 16 شهریور متوجه شدیم این شعار بعد از نماز ظهر و قبل از رفتن به میدان آزادی پخش شده است؛ چرا که روی بدنه کیوسک تلفنی در همان حوالی محل برگزاری نماز ظهر، این شعار نوشته شده بود. بهبودی نیز با اشاره به وضعیت و جایگاه عکس در پژوهش انقلاب اسلامی‌اظهار کرد: ما در جمع آوری و جست‌وجوی اسناد خوب عمل می‌کنیم اما از این مرحله پایمان را جلوتر نمی‌گذاریم و من به جز عده‌ای انگشت شمار، هنوز پژوهشگری را ندیده‌ام که تحقیق خود را به عکس و فیلم مستند کند. وی افزود: عکس تاریخی، برای پژوهشگر زبان گویای روایات است. عنوان نمونه در پژوهش 13 شهریور باید عکس و اسناد مرتب باشد تا پژوهشگر ماه‌ها وقت را صرف بررسی و بازنگری نکند. نویسنده و پژوهشگر حوزه انقلاب اسلامی‌ خاطرنشان کرد: همان طور که بودن عکس گاهی سند است، نبودن آن هم سند است. به عنوان نمونه‌ای دیگر در چهار بهمن 1341 محمدرضا شاه پهلوی برای تقسیم اراضی در قانون اصلاحات ارزی به قم رفت. از روز قبل قرار بود مردم به استقبال نروند و در نتیجه تمام عکس‌های وی با زاویه بسته است. روزنامه‌های آن زمان نوشتند که استقبال پرشوری بود اما همین نبودن عکس از جمعیت نشان می‌دهد استقبالی در کار نبوده است. در ادامه، ناظمی ‌گفت: عکس‌های خبری مانند عکس‌های جنگ ویتنام، غزه و سوریه در آگاه سازی افکار عمومی‌ درباره شرایط حاکم موثر است. درباره انقلاب اسلامی ‌نیز من از همان موقع با خودم فکر می‌کردم که بعدها با مراجعه به ‌این اسناد باید فهمید مردم در سال 1357 چه رنگ‌هایی را در لباس، مو و کفش استفاده می‌کردند یا تابلوها چه رنگی بود. به همین دلیل تمامی ‌6 هزار عکسی که از آن دوران دارم تمام رنگی است. وی تصریح کرد: البته به دلیل اینکه خبرنگار آزاد بودم و به دلیل مسائل مالی ناچار شدم از فیلم سیاه و سفید استفاده کنم. ناظمی‌ادامه داد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، بلافاصله جنگ شروع شد و همه دوربین‌ها به سمت جنگ گرفته شد. جا دارد درباره انقلاب اسلامی ایران پژوهش‌های کامل‌تری صورت گیرد و مجموعه کامل عکس‌های انقلاب با شرح‌هایی به زبان‌های بین المللی منتشر شود. در ادامه ‌این نشست برندگان مسابقه فرهنگی «لاله‌های شهریور 57» معرفی شدند و جوایز آنها اهدا شد. همچنین میهمانان و حاضران با حضور بر سر مزار شهدای غواص در فضای باز حوزه هنری، نسبت به شهدای انقلاب اسلامی‌ و دوران دفاع مقدس ادای احترام کردند. نمایشگاه و نشست تخصصی «لاله‌های شهریور 57» به مناسبت سی‌وهفتمین سالگرد حمله نظامیان حکومت پهلوی به اجتماع و تظاهرات مردم تهران، به همت کتابخانه تخصصی انقلاب اسلامی و تاریخ معاصر ایران که در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری فعال است، از 16 تا 18 شهریور 1394 برپا شد. در فاصله برگزاری نشست‌های این برنامه، مجموعه کاملی از منابع مکتوب و نشریات، عکس‌ها و فیلم‌های مرتبط با وقایع 17 شهریور 1357 در نمایشگاه «لاله‌های شهریور 57» ارایه شد. گزارش از: سارا رشادی‌زاده

خاطره‌گویی عکاس معروف‌ترین تصویرهای واقعه 17 شهریور 1357

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، صبح سه شنبه 17 شهریور 1394 و همزمان با دومین روز برپایی نمایشگاه «لاله‌های شهریور 57»، دومین نشست تخصصی این برنامه در گالری شماره یک خانه عکاسان حوزه هنری برگزار شد. در این برنامه، شاهدان میدان ژاله (شهدا) در جمعه 17 شهریور 1357، عباس ملکی، عکاس و اکبر براتی،‌ از مرتبطان با گروه‌های مبارز مذهبی، خاطرات آن روز را بازگو کردند. جعفر گلشن، کارشناس و پژوهشگر تاریخ در ابتدای این نشست بر اهمیت روزهایی همچون 17 شهریور در انقلاب اسلامی ایران و نقش تاریخی آن تاکید کرد. در ادامه، عباس ملکی، از شاهدان عینی 17 شهریور 1357 که در آن روزها عکاس روزنامه کیهان بود و معروف‌ترین عکس های واقعه متعلق به اوست، درباره خاطراتش از آن روز گفت: آن روز با توجه به این که نخستین روز حکومت نظامی در تهران بود، از سوی روزنامه مامور شده بودم که به خیابان‌های تهران بروم و گزارش تهیه کنم. از ساعت 7 صبح به گردش در خیابان‌ها پرداختم و گزارشی را تهیه و به دفتر روزنامه بردم. در همانجا به من اعلام شد که عده‌ای از مردم در میدان ژاله تجمع کرده‌‌اند و بار دیگر ماموریت گرفتم تا به میدان بروم و از این تظاهرات هم گزارش تهیه کنم. وی افزود: مسیر میدان ژاله، از سمت میدان بهارستان بسته شده بود، من هم وسایلم را برداشتم و با گذر از خیابان مجاهدین اسلام، پیاده به سمت میدان ژاله به راه افتادم؛ حوالی ساعت 9 و 30 دقیقه صبح به میدان ژاله رسیدم و دیدم که مردم و نظامیان روبه‌روی هم قرار گرفته‌اند. در قسمت غربی میدان یک نفربر ارتشی دیدم و صدای فرمانده نظامیان را شنیدم که در بی‌سیم اعلام می کرد تعداد نیروهایش در آن میدان، 60 نفر است. در آن ساعت از سمت میدان خراسان جمعیت زیادی آمده بود، اما هنوز جمعیت از سوی خیابان نیروی هوایی به میدان نرسیده بود؛ نیم ساعتی گذشت تا این که هزاران نفر از سوی خیابان پیروزی به جمعیت پیوستند. عکاس روزنامه کیهان ادامه داد: دیدم که دو، سه هلی‌کوپتر در سازمان برق میدان ژاله به زمین نشستند، همان موقع برای عکاسی بالای درخت نارونی رفته بودم که با تذکر یکی از افراد نظامی حاضر در صحنه که می‌گفت در تیررس هستی، سریع پایین آمدم و همان موقع تیراندازی شروع شد. ملکی در ادامه بیان خاطره‌اش از 17 شهریور گفت: بعد از شروع تیراندازی با موج جمعیت حرکت می‌کردم؛ اما در همان حال توانستم از سه گوشه میدان عکس بگیرم. همان موقع فرمانده نظامیان فهمید که در حال عکس‌برداری هستم و دستور شلیک به سوی من را داد؛ اما سربازی که مامور شلیک شده بود، آن قدر معطل کرد تا این که توانستم از صحنه فرار کنم و عکس‌ها را به دفتر روزنامه برسانم. وی درباره نیروهای نظامی حاضر در صحنه نیز اظهار کرد: در خیابان مجاهدین اسلام، نیروی نظامی نبود؛ البته از طرف میدان امام حسین(ع)، نیروهای نظامی پشت سر مردم هم جمع شده بودند. اما در بقیه نقاط، تنها در میدان جمع شده بودند و لازم به ذکر است که بگویم جمعیت بیشتر در سه نقطه شمال، شرق و جنوب میدان متمرکز شده بودند. در ادامه این نشست، اکبر براتی، از دیگر شاهدان عینی واقعه 17 شهریور 1357 که در آن روزها جوانی 22 ساله و از فعالان سیاسی مخالف حکومت پهلوی بود، به شرح خاطرات خود از آن روز پرداخت و گفت: تا پیش از راهپیمایی 17 شهریور، راهپیمایی‌های زیادی برگزار می‌شد، اما جمعیت محدودی در این راهپیمایی‌ها حضور می‌یافت. بعد از برپایی نماز عید فطر در 13 شهریور 1357، راهپیمایی‌ها وجه دیگری گرفت و جمعیت راهپیمایان به میلیون‌ها تن رسید. وی افزود: آن روز هم جمعیت زیادی به میدان ژاله آمده بودند. ما ساعت 7 و 30 د قیقه صبح از سوی شمال میدان، وارد صحنه شدیم و باید بگویم که آن روز حتی یک سنگ هم از سوی مردم به سوی نظامیان پرتاب نشد؛ اما از هلی‌کوپترهای بالای سرمان دستور شلیک صادر شد و نیروهای نظامی هم شروع به تیراندازی کردند. براتی تصریح کرد: من از دو نقطه شمال و شرق میدان شاهد دو دور تیراندازی بودم. بعد از تیراندازی نخست، از سمت اداره برق، خودم را به پشت پمپ بنزین رساندم و سپس با گروهی به سمت سه راه نارمک رفتیم که در آنجا هم تیراندازی از زمین و آسمان به سمت مردم ادامه داشت. وی درباره نخستین دستور تیراندازی گفت: وقتی نخستین فرمان تیراندازی صادر شد، من دیدم که سربازی سر تفنگش را زیر گلوی خود گذاشت و با فرمان شلیک، ماشه را چکاند و مغزش به همراه کلاه خودش به آسمان رفت. در این میان عده دیگری از سربازان به ناچار و برای اطاعت از دستور مافوق خود به سوی مردم شلیک کردند و خیلی‌ها نیز تیر هوایی می‌زدند. شاهد عینی وقایع 17 شهریور 1357 خاطرنشان کرد: همان روز عده‌ای از فعالان سیاسی از جمله زندانیان تازه آزاد شده و فعالان قدیمی در خیابان خورشید جمع شده بودند و با هم می‌گفتند که باید مردم را قانع کنیم تا صحنه را ترک کنند و انقلاب با شیب ملایمی پیش برود، غافل از این که در کمتر از چند دقیقه بعد دستور رگبار صادر شد و مردم به خاک و خون کشیده شدند. براتی درباره تعداد و تجهیزات نیروی نظامی حاضر در صحنه اظهار کرد: نیروهای نظامی در سه گروه 20 نفره در سه طرف میدان مستقر شده بودند و از تجهیزات نظامی نیز یک نفربر و یک تانک ضد شورش به همراه داشتند که در وسط میدان و متمایل به شمال و جنوب مستقر کرده بودند. وی افزود: بعد از تیراندازی دوستم کمی بدحال شد که او را به خانه‌ای در حوالی همان میدان بردیم و پس از بازگشت دیدیم کامیون ارتش به همراه چند سرباز مجروحان و شهدا را جمع می‌کنند. بسیاری از شهدا و مجروحان را هم مردم با خود از صحنه خارج کردند، به همین دلیل نمی‌توانستیم تعداد شهدا را دقیق بشماریم. در ادامه این نشست تخصصی، میهمانان برنامه به پرسش‌های حاضران درباره وقایع آن ایام پاسخ دادند. نمایشگاه و نشست تخصصی «لاله‌های شهریور 57» به مناسبت سی‌وهفتمین سالگرد حمله نظامیان حکومت پهلوی به اجتماع و تظاهرات مردم تهران، به همت کتابخانه تخصصی انقلاب اسلامی و تاریخ معاصر ایران که در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری فعال است، برپاشده و تا 18 شهریور 1394 ادامه دارد. سومین نشست هم ساعت 15 چهارشنبه 18 شهریور 1394 با محور موضوعی سندیت عکس در تاریخ‌نگاری انقلاب، با حضور هدایت‌الله بهبودی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ انقلاب اسلامی و اکبر ناظمی، عکاس آغاز و در ادامه، مراسم ادای احترام به شهیدان انقلاب اسلامی برگزار می‌شود. همچنین برگزیدگان مسابقه فرهنگی «لاله‌های شهریور 57» معرفی می‌شوند. در فاصله برگزاری این نشست‌ها، مجموعه کاملی از منابع مکتوب و نشریات، عکس‌ها و فیلم‌های مرتبط با وقایع 17 شهریور 1357 در نمایشگاه «لاله‌های شهریور 57» ارایه می‌شود. این نمایشگاه واقع در طبقه همکف ساختمان مرکزی حوزه هنری و گالری شماره یک خانه عکاسان، در تهران، خیابان سمیه، نرسیده به تقاطع خیابان حافظ تا 18 شهریور 1394 آماده بازدید مخاطبان است. گزارش از: سارا رشادی‌زاده

فرار شاه و پیروزی انقلاب اسلامی، از نتایج 17 شهریور بود

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، آیین افتتاح نمایشگاه و نشست تخصصی «لاله‌های شهریور 57» بعد از ظهر دوشنبه 16 شهریور 1394 در گالری شماره یک خانه عکاسان حوزه هنری برگزار شد. در این آیین و همزمان با نخستین روز برپایی نمایشگاه تخصصی «لاله‌های شهریور 57» محمد حمزه‌زاده، قائم‌مقام حوزه هنری و مدیر انتشارات سوره مهر ضمن خوش‌آمد گویی به میهمانان، بر ضرورت برپایی نشست‌های تخصصی درباره وقایع انقلاب اسلامی، همچون این نشست و با استفاده از پژوهش‌های صورت گرفته در این مجموعه تاکید کرد. علی‌محمد بشارتی که وقایع 17 شهریور 1357 را از نزدیک شاهد بوده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از جمله مسئولان و شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران بوده است، نیز در این آیین حاضر شد و به سخنرانی و بازگویی خاطراتش از وقایع انقلاب اسلامی پرداخت. وی که در حال حاضر مشاور سیاسی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام است، در ابتدای سخنانش گفت: یکی از انگیزه‌های اصلی من برای حضور در این نشست، اهمیت روز 17 شهریور است که از آن با نام یوم الله یاد می‌شود. بشارتی افزود: در وقوع انقلاب اسلامی روزهای مهم بسیاری از جمله 19 دی ماه 1356 و یا 29 بهمن همان سال وجود دارد، اما آنچه 17 شهریور 1357 را از سایر روزها متمایز می‌کند این است که امام خمینی (ره) از آن با نام یوم الله یاد می‌کنند. مشاور سیاسی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: درباره 17 شهریور 1357 باید بگویم، همان طور که در روایات شاهدان خواندیم و شنیدیم و در اسناد مختلف نیز مکتوب شد، تا پیش از این روز رژیم شاه تنها از سلاح معمول و در ابعاد بسیار کم استفاده می‌کرد، اما در آن روز و به منظور مقابله و سرکوب مردم، برای نخستین بار از سلاح جنگی استفاده ‌کرد. وی درباره تاثیر این روز در تاریخ انقلاب اسلامی نیز اظهار کرد: مهم‌ترین تاثیر واقعه میدان ژاله، بی‌اعتنایی آشکار مردم به این کشتار عظیم بود و اگر بخواهیم با تکیه بر اسناد درباره این وقایع سخن بگوییم، می‌توان از کتاب‌های «دختر یتیم» شامل زندگینامه فرح پهلوی، همسر محمدرضا پهلوی و «دخترم فرح» که مجموعه خاطرات فریده دیبا است، نام برد. بشارتی ادامه داد: در چندین صفحه از کتاب «دختر یتیم» به تاثیر کشتار 17 شهریور بر مردم پرداخته شده است و در جایی از آن آمده است: «اهمیت این حادثه شوم نه در تعداد کشته‌ها، بلکه به اثر روانی این واقعه در کشور باز می‌گردد. برخلاف انتظار مسئولان نظامی کشور، مردم نه تنها مرعوب نشدند، بلکه در انتقام گیری مصمم‌تر هم شدند.» مشاور سیاسی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به نقش ارتشبد غلامعلی اویسی که در آن زمان فرماندار نظامی تهران بود، گفت: تفکر همه مسئولان در آن دوران این بود که اگر اویسی، فرماندار نظامی شود به دلیل نوع سرکوبگری و برخورد ‌بی‌رحمانه، می‌تواند معترضان را سرکوب و اوضاع را آرام کند؛ اما همان طور که در تاریخ آمده، این برخوردها کارساز نبود و حتی نظامیان نیز پس از مدتی دچار تردید و تمرد از فرمان شلیک به سوی مردم شدند. وی با تاکید بر ریشه‌یابی دلایل و روند شکل‌گیری انقلاب اسلامی ادامه داد: شاه به بیگانگان وابستگی و تعلق خاطر زیادی داشت و علاوه بر این می‌خواست جامعه ایران را تغییر دهد؛ اما مردم ایران در مقابل این تغییرات ایستادگی کردند. او برای اینکه مردم را از مسائل سیاسی دور نگه دارد، آنان را در فقر نگه می‌داشت. بشارتی اظهار کرد: در نتیجه، یوم الله 17 شهریور و در عاشورای همان سال، جمعیت عظیمی از میدان امام حسین(ع) تا میدان انقلاب حضور یافتند. شاه نیز که همان روزها به همراه فرح و ازهاری،نخست‌وزیرش، به وسیله هلی‌کوپتر از نزدیک راهپیمایی را نظاره کرد، با دیدن این حجم جمعیت و شنیدن شعار مرگ بر شاه به فرح گفت که وقتی مردم ما را نمی‌خواهند دیگر اینجا جایی برای ما نیست. این‌ها تماما خروجی‌های 17 شهریور است . 17 شهریور روزی بود که مردم نشان دادند گلوله اثرگذار نیست و شاه نمی‌تواند به وسیله ارتش، آب رفته را به جوی بازگرداند. وی در ادامه به بیان جزئیات آن روز پرداخت و گفت: آن روز به این دلیل که مردم دسته دسته به سمت میدان ژاله می‌آمدند، صفوف کاملا به هم پیوسته نبود و ما نیز همراه با دسته‌ای کوچک به سمت میدان ژاله حرکت کردیم. مردم شعارهای مختلفی می‌دادند و باید بگویم که تا پیش از 17 شهریور، شعارها زیاد تند نبود. آن روز یکی از افسران بلندگویی در دست گرفت و اعلام کرد که تا سه شماره همگی باید متفرق شویم، اما پیش از رسیدن به سه، رگبار آغاز شد و عده زیادی کشته و مجروح بر زمین و در جوی‌های آب افتادند. مشاور سیاسی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار کرد: همان روز ما به سمت میدان امام حسین(ع) عقب نشینی کردیم. بخش زیادی از مردم، از جمله ما به بهانه برداشتن کفش و کلاه و یا چادر و وسایل، باز هم به صحنه بازگشتیم و کشته‌ها و مجروحان را از نزدیک دیدیم. در آن محل به سربازی گفتم بگذار به آن سوی خیابان بروم، اما جوابی نداد. بعد از چند بار تکرار درخواستم و به دستور مافوقش، پنج گلوله هوایی شلیک کرد. وی درباره شهدا و مجروحان آن روز خاطرنشان کرد: در آن دوران مجروحان را نه به بیمارستان بلکه به منازل می‌بردیم. چرا که نظامیان به بیمارستان‌ها می‌رفتند و شبانه مجروحان را با تیر خلاص به شهادت می‌رساندند. به عنوان نمونه در 29 بهمن 1356 دوستم، آقای رحیم صفوی در درگیری‌های تبریز مجروح شد و ناچار شدیم او را با ماشین به تهران بیاوریم و پس از آن هم با هر سختی و مرارتی بود، ایشان را به منزل یکی از چهره‌های انقلابی و مشهور دوران انقلاب در شهر قم فرستادیم. بشارتی در پایان سخنانش بار دیگر بر اهمیت اسناد مرتبط با 17 شهریور اشاره کرد و گفت: بر اساس این اسناد متوجه شدیم بسیاری از عاملان کشتار 17 شهریور 1357 از جمله شریف امامی، نخست‌وزیر و اویسی از خجالت آن واقعه پشت سر یکدیگر قایم شده بودند. نمایشگاه و نشست تخصصی «لاله‌های شهریور 57» به مناسبت سی‌وهفتمین سالگرد حمله نظامیان حکومت پهلوی به اجتماع و تظاهرات مردم تهران، به همت کتابخانه تخصصی انقلاب اسلامی و تاریخ معاصر ایران که در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری فعال است، برپاشده و تا 18 شهریور 1394 ادامه دارد. دومین نشست «لاله‌های شهریور 57» سه‌شنبه 17 شهریور 1394 از ساعت 10 صبح آغاز می‌شود. در این برنامه، شاهدان میدان ژاله (شهدا) در جمعه 17 شهریور 1357، عباس ملکی (عکاس) و اکبر براتی خاطرات آن روز را بازگو می‌کنند و در ادامه، این میهمانان به پرسش‌های حاضران درباره وقایع آن ایام پاسخ می‌دهند. سومین نشست هم ساعت 15 چهارشنبه 18 شهریور 1394 با سخنرانی هدایت‌الله بهبودی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ انقلاب اسلامی آغاز و در ادامه، مراسم ادای احترام به شهیدان انقلاب اسلامی برگزار می‌شود. همچنین برگزیدگان مسابقه فرهنگی «لاله‌های شهریور 57» معرفی می‌شوند. در فاصله برگزاری این نشست‌ها، مجموعه کاملی از منابع مکتوب و نشریات، عکس‌ها و فیلم‌های مرتبط با وقایع 17 شهریور 1357 در نمایشگاه «لاله‌های شهریور 57» ارایه می‌شود. این نمایشگاه واقع در طبقه همکف ساختمان مرکزی حوزه هنری و گالری شماره یک خانه عکاسان، در تهران، خیابان سمیه، نرسیده به تقاطع خیابان حافظ، از ساعت 9 تا 17 روزهای 17 و 18 شهریور 1394 آماده بازدید مخاطبان است. نشست‌های تخصصی نیز در زمان مشخص شده، در همین محل برگزار می‌شوند. گزارش از: سارا رشادی‌زاده