مقالات

برگ ديگري از عياشي اردشير زاهدي

برگ ديگري از عياشي اردشير زاهدي اردشير زاهدي در قلمرو اخلاق و منش انساني بس ضعيف و فاقد فضائل اخلاقي و شخصيت و منش قابل قبول حتي براي همكيشان داخلي و خارجي خود بود. اسدالله علم در خاطرات خود به مناسبت‌هاي مختلف برخي ويژگي‌هاي مذموم زاهدي را بيان مي‌كند، از جمله در جايي اشاره داد كه «... آدم فضول و خودسري است. گزارشات متعدد ساواك از رفتار و گفتار زننده و سخنان ركيك وي كه زبانزد عام خاص وجود دارد افراط و زياده‌روي وي در در هرزگي و...

روايتي از زنان دوره رضا‌خان

روايتي از زنان دوره رضا‌خان حدود نيمي از افراد جامعه‌ي ما را زنان تشكيل مي‌دهند. اين نيروي اجتماعي همواره مانند نيمه‌ي پنهان جامعه‌ در فرايندهاي اجتماعي و سياسي عمل كرده است؛ اما همواره مردان در متن و زنان در حاشيه مانده‌اند و هرگاه در فراز و نشيب‌ها و بحران‌هاي اجتماعي فرصتي يافته‌اند، ‌به ميان آمده‌اند. نقش اجتماعي زنان،‌ در تاريخ معاصر ايران اگر چه نسبت به دوره‌هاي پيش از آن‌، جدّي‌تر تلقي شده؛ اما باز هم نقشي در...

خاطره مطبوعاتي

خاطره مطبوعاتي در سال 1363، مأموريت يافتم تا مقاله مبسوطي راجع به تاريخچه روابط انگليس با ايران تهيه كنم. مدت زيادي مطالعه و فيش‌برداري كردم. سرانجام اين مقاله تهيه شد و در 42 شماره در حد فاصل 30 مهر تا 29 آذر همان سال در روزنامه جمهوري اسلامي به چاپ رسيد. در اين گزارش رابطه انگليسي‌ها با ايرانيها از عهد مغول بررسي شده بود، سپس به دوره صفويه كه آغازگر مناسبات ديپلماتيك دو كشور بود پرداخته شد، آنگاه مناسبات دو كشور در دوره...

پزشك احمدي كيست ؟

پزشك احمدي كيست ؟ احمد احمدي مشهور به «پزشک احمدي» فرزند محمدعلي در سال 1266 هجري در شهر تبريز ديده به جهان گشود . در سنين نوجواني به كار فروش دارو سرگرم بود. در 1307 به تهران آمد و در بيمارستان سپه به كار پرستاري سرگرم شد. در 1310راهي مشهد شد و در شمال اين شهر دواخانه كوچكي داير كرد و كار داروفروشي را از سر گرفت . تجربه اين كار وي را با انواع داروها و خواص آنها آشنا كرد به طوري كه با همين تجربه در اينجا و آنجا به كار مداواي بيماران نيز مي...

صدام به روايت يك عضو ارشد حزب بعث

صدام به روايت يك عضو ارشد حزب بعث چندي پيش شبكه تلويزيوني الجزيره گفت‌و‌گويي را با صلاح عمر العلي عضو شوراي فرماندهي كشوري حزب بعث عراق ترتيب داد. عمر العلي يكي از نزديكان صدام و مقامات بلندپايه حزب بعث نحوه به قدرت رسيدن صدام حسين رئيس جمهور مخلوع عراق و عملكرد چندين ساله او را به عنوان «شاهد»ي بر آن عصر توضيح مي‌داد. يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي اين مصاحبه طولاني، اعترافات صلاح عمرالعلي و افشاگري او در مورد نحوه شروع جنگ عراق...

گازيوروسكي: رئيس ساواك در آمريكا، كارگزار «سيا» بود

گازيوروسكي: رئيس ساواك در آمريكا، كارگزار «سيا» بود « مارك. ج گازيوروسكي » استاد رشته علوم سياسي دانشگاه ايالتي لوئيزياناي آمريكا در كتاب «سياست خارجي آمريكا و شاه» مي نويسد: ‌ساواك و سيا از طريق ديگري نيز،‌ هر چند بر پايه‌اي انتخابي و نسبتاً محدود، همكاري مي‌كردند. دو سازمان به ويژه در همه 1950 و اوايل دهة 1960 رابطه تبادل اطلاعات نزديكي داشتند و سرپرست شعبه سيا در تهران تماس منظمي با شاه و سرپرست ساواك داشت و نمايندة اصلي...

يك اعتراف خواندني

يك اعتراف خواندني انبوه گسترده اسناد و مدارك باقيمانده در بايگاني‌هاي محرمانه ساواك نشان مي‌دهد كه اين سازمان از همان آغاز مجموعه فعاليت‌هاي احزاب دولتي آن روزگار و از جمله حزب ايران نوين را با جديت تمام تحت مراقبت داشته و تمام فعاليت‌ها، تحركات، آمد و شدها، گفت‌وگوها، موضعگيري‌هاي رسمي و غير رسمي رهبران، كارگردانان،‌ دست‌اندركاران و بسياري از اعضاي مؤثر و يا حتي كمتر مؤثر اين حزب را تحت نظر داشته است. ساواك در سطوح...

معرفي کتاب «از نهضت آزادي تا مجاهدين »

معرفي کتاب «از نهضت آزادي تا مجاهدين » كتاب «خاطرات لطف‌الله ميثمي» با عنوان « از نهضت آزادي تا مجاهدين » از جمله آثاري است كه در ارتباط با چگونگي شكل گيري سازمان مجاهدين خلق و سرنوشت اين سازمان از آغاز تا مرحله فروپاشي چاپ و منتشر شده است . خاطرات مزبور در دو جلد تحت عناوين «از نهضت آزادي تا مجاهدين» (جلد اول) و «آنها كه رفتند» (جلد دوم)، تهيه و تدوين و توسط انتشارات صمديه به ترتيب در سال 1378 و 1382 منتشر شده است. جلد اول، حاوي...

بايدها و نبايدهاي تاريخ نگاري

بايدها و نبايدهاي تاريخ نگاري شايد او تنها کسي است که رهبر فقيد انقلاب او را با آن همه ارج و اعتبار به تدوين تاريخ انقلاب اسلامي رهنما شده باشد و اميدها و آفت‏هاي تاريخ‏نگاري انقلاب اسلامي را برايش بازگو کرده باشد. او به عنوان شخصي که عملا درگيرودار انقلاب اسلامي بوده و به قول امام در به ثمر رسيدن انقلاب اسلامي و تدوين تاريخ انقلاب تلاش و زحمات قابل تقديري کشيده است مي‏تواند به عنوان يک شاخص در عرصه تاريخ‏نگاري انقلاب...

اسناد تاريخي و نسخ خطي در معرض تهديد موريانه ها و حشرات كتابخانه اي

اسناد تاريخي و نسخ خطي در معرض تهديد موريانه ها و حشرات كتابخانه اي حشرات از قديمي‏ترين ساکنان کره زمين بوده و بيشتر از سيصد و پنجاه ميليون سال است که روي اين سياره سکونت دارند.اين‏ جانوران به دلايلي چون اندازه کوچک ، پوسته سخت ، سازش با محيط ، قدرت پرواز ، دگرديسي و استحاله در حين‏ زندگي بيشترين تعداد را در جانوران دارند. انهدام کامل حشرات عملي نيست و حتي در برخي موارد ضرورتي نيز ندارد، اما تهديد بهداشت و سلامت‏ انسان و...

شهادت آيت‌الله مصطفي خميني به روايت همسرش

شهادت آيت‌الله مصطفي خميني به روايت همسرش در سال 1356 بحراني گريبان سلطنت پهلوي را گرفت كه پي‌آمد‌هاي آن پايان عمر رژيم را حتمي كرد. و آن بحراني بود كه با شهادت آيت‌الله سيد مصطفي خميني آغاز شد. ايشان در واپسين ساعات روز 30/7/56 در منزل خود در شهر نجف اشرف به شيوه‌اي نامعلوم به شهادت رسيد. شهيد مصطفي خميني از بدو شروع نهضت اسلامي همراه حضرت امام خميني بود. ايشان اول بار در سال 1342 و پس از شروع نهضت دستگير شد و پس از مدتي حبس، به تركيه...

وحشيگري‌هاي رضا شاه در اسناد وزارت خارجه امريكا

وحشيگري‌هاي رضا شاه در اسناد وزارت خارجه امريكا «برنارد گوتليب» كنسول آمريكا، در سال 1923 در گزارشي محرمانه شواهدي از وحشيگري‌هاي رضا‌خان به دست مي‌دهد: رئيس الوزراي فعلي، يك دهاتي بي‌سواد با خوي ددمنشانه است كه با هوشمندي، قاطعيت و استحكام شخصيت ذاتي خاصش كه ندرتاً در ايراني‌ها يافت مي‌شود، به مقام كنوني دست‌ يافته است. مردي است با خشمي مهارنشدني؛ او شخصاً رييس‌الوزراي سابق، قوام‌السلطنه، را مضروب ساخت (آن هم طبق...

بازخواني اسنادي از مداخلات انگليس در ايران

بازخواني اسنادي از مداخلات انگليس در ايران آنچه كه در روابط ملل و دول مورد تأكيد ويژه و تدقيق نظر قرار مي‌گيرد علاوه بر طول مدت، نوع و شكل و ماهيت آن در برهه‌ها و مقاطع مختلف زماني است. براي يافتن طول مدت روابط ايران و انگليس ناگزير از بازگشت به دوران شاه عباس صفوي هستيم. اما براي فهميدن ماهيت اين روابط بايد مقاطع مختلف زماني را با در نظر گرفتن شروع ارتباط بررسي نماييم. در طول قرن هفدهم و هجدهم ميلادي، ماهيت روابط بريتانيا با...

فردوست: اسرائيل داراي سه پايگاه جاسوسي در ايران بود

فردوست: اسرائيل داراي سه پايگاه جاسوسي در ايران بود در خاطرات ارتشبد فردوست دربارة تحركات سفارت اسرائيل در ايران آمده است: سفارت اسرائيل در ايران فقط در زمينه اطلاعاتي فعال نبود، بلكه در ساير زمينه‌ها نيز فعاليت چشمگير داشت. گاه به گاه سفارت، يهوديان ايران را در سالني جمع مي‌نمود و در اين جلسات ضمن سخنراني و تحريك روحيه قومي آنها، براي كمك به اسرائيل اعانه جمع‌آوري مي‌شد و هر بار مبالغ كلاني پول ارسال مي‌گرديد. در اين...

يك سر لشكر عراقي: رژيم صدام از طرف آمريكا عليه ايران وارد جنگ شد

يك سر لشكر عراقي: رژيم صدام از طرف آمريكا عليه ايران وارد جنگ شد □ در آغاز جنگ كجا بوديد؟ ■ من در نيروي دريايي و در بخش كنترل ناوگان مشغول به كار بودم. □ شما از ملغي كردن قرارداد الجزاير توسط بغداد چطور مطلع شديد؟ ■ از طريق تلويزيون اطلاع يافتم. □ چه مشاهده كرديد؟ ■ تلويزيون جلسه شوراي انقلاب عراق را نشان داد كه صدام در رأس آن بود. او گفت ايران موارد قرارداد 1975 الجزاير را ناديده گرفته است. صدام در همان لحظه اعلام كرد اين...

سابقه فراماسونري در ايران

سابقه فراماسونري در ايران سازمان فراماسونري از طريق هند به ايران راه يافت و دستگاه عظيم فراماسونري انگليس شبكه گسترده‌اي در ايران پيدا كرد. ايران گذشته از اين كه بازار خوبي براي تجارت انگليس بود كليد دروازه هند نيز به شمار مي‌رفت و نفوذ انگليس از طريق همان شبكه در اين منطقه مستحكم گرديد، دوران قاجار انگليس‌ها را مسلط ساخت و دوران پهلوي بر آن تسلط افزود. اكثر رجال سياسي و دولت مردان ايران در دو قرن گذشته پيوسته با اين شبكه...

صهيونيست ها در دربار قاجار

صهيونيست ها در دربار قاجار با روي كار آمدن ميرزاتقي‌خان اميركبير به عنوان صدراعظم ناصرالدين شاه، در فاصله‌اي بسيار كوتاه، تحولات اصلاحي بسيار اساسي و عمده در حوزه امنيت سياسي و اجتماعي ايران صورت پذيرفت. اين اصلاحات و تحولات در حوزه‌هاي نظامي، صنايع، چاپارخانه و آموزشي... نيز بسيار جدي و چشمگير بود كه تأسيس مدرسه دارالفنون سرآمد آنها بود. براي نمونه تدابير و اقدامات منحصر به فرد در زمينه بهداشت و مبارزه با بيماري‌هاي مسري...

معرفي کتاب «توافق مصلحت‌آميز ، روابط ايران و اسرائيل»

معرفي کتاب «توافق مصلحت‌آميز ، روابط ايران و اسرائيل» كتاب «توافق مصلحت‌آميز روابط ايران واسرائيل(1988-1948)» ابتدا به زبان انگليسي به قلم دكتر سهراب سبحاني تحت عنوان «PRAGMATIC ENTENTE» در سال 1989 در آمريكا (نيويورك) منتشر شد. نام ناشر كتاب به زبان اصلي «TEVEL PUBLISHING HOUSE» با آرمي متشكل از ستاره داود كه كتابي در آن قرار گرفته است، مي‌باشد. ترجمه فارسي كتاب كه با عنوان متفاوت «توافق مصلحت‌آميز روابط ايران واسرائيل(1988-1948)» عرضه شده، در سال 1377...

از بغداد تا پاريس با امام

از بغداد تا پاريس با امام روز 12 مهر 1357 امام خميني به دليل محدوديتها و فضاي اختناقي كه بعثي‌ها براي وي به وجود آورده بودند به اقامت 13 ساله خود در عراق خاتمه داد و براي ادامه مبارزه عليه رژيم شاه و هدايت و رهبري انقلاب اسلامي، اين كشور را به سوي فرانسه ترك كرد. امام وارد روستائي به نام نوفل‌لوشاتو در حومه پاريس شد و از آنجا نهضت اسلامي مردم ايران را تا مرحله پيروزي كامل و سقوط رژيم شاهي رهبري كرد. يكي از كساني كه در تمام طول هجرت 14...

چگونه مسجد جامع كرمان را به آتش كشيدند

چگونه مسجد جامع كرمان را به آتش كشيدند روز 24 مهر 1357 كه حدود 20 هزار نفر از مردم مسلمان كرمان به منظور بزرگداشت اربعين شهداي 17 شهريور تهران و اولين سالگرد شهادت آية‌الله حاج سيد‌مصطفي خميني، به دعوت علما و روحانيون كرمان در مسجد جامع اجتماع كرده بودند و بازار و كلية مغازه‌ها تعطيل بود، ناگهان حدود 300 نفر ظاهراً از ساكنين زاغه‌نشين كه به كولي‌ها معروف هستند، با در دست داشتن چوب و ميلة آهني و دادن شعار «جاويد شاه» از چند خيابان...

بست‌نشيني، استعمار انگليس و مبارزه اميركبير

بست‌نشيني، استعمار انگليس و مبارزه اميركبير در ايام نوجواني، به اقتضاي اينكه اهل ديار اردبيل بودم و ساكن آن شهر و با بارگاه جناب شيخ‌صفي‌الدين اردبيلي انس و الفتي داشتم و زاوية قلندران جان شيفته در آستانه‌ي حضرت شيخ را زيارت مي‌كردم و محوطه بقعه‌ي شيخ صفي را آرام‌ترين مكان‌ها براي بازخواني دروس امتحاني مي‌شناختم، گهگاه از زبان متولي كهنسال بقعه مي‌شنيدم كه زماني اين بارگاه «بست» امن و اماني براي پناهندگان و...

بهائيت ،آئين ساختگي

بهائيت ،آئين ساختگي بهاييت نام شعبه‌اي از يك آيين ساختگي است كه به بابيه معروف شده بود. بابيه، در دوره حكومت قاجار شكل گرفت. در آن زمان علماي شيعه به دو دسته شيخيه و اماميه تقسيم مي‌شدند. گروهي از آنان به روايات و احاديث بيش از آيات قرآن توجه داشتند و معتقد بودند كه امام زمان نيز همچون ديگر امامان شيعه از اين دنيا رفته است ولي روح او در آينده در بدن فرد ديگري حلول خواهد كرد. به اين گروه شيخيه مي‌گفتند كه با اين تفكر، راه براي...

شاهنامه شاهنشاهي !

شاهنامه شاهنشاهي ! برگزاري جشن هزاره فردوسي و كنگره مستشرقان در تهران از جمله اقدامات فرهنگي عصر رضاشاه پهلوي بود . اين اقدام كه بازتاب جهاني پيدا كرد به مناسبت هزارمين سال ولادت « ابوالقاسم فردوسي طوسي » با دعوت از مستشرقان جهان در مهر ماه سال 1313 برگزار گرديد . اولين جلسه كنگره در تهران توسط محمد علي فروغي ( ذكاء الملك ) كارش را آغاز كرد و به مدت هشت روز ادامه يافت . مرحله پاياني آن با حضور رضاشاه در مشهد ادامه يافت و با افتتاح...

امنيه‌هاي رضاخاني

امنيه‌هاي رضاخاني در دوره حكومت رضا خان پاسگاه‌هاي امنيه و نفرات آن‌ها از همان تاريخ تشكيل اداره امنيه به آزار و اذيت نسبت به مردم و اخاذي از آنان پرداختند. اعمال امنيه‌ها در طول سال‌هاي 1300 تا 1320 موجبات تنفّر و خشم و كين مردم را فراهم آورده و شايع شده بود كه امنيه‌ها از روستاييان پنچ چيز مي‌خواهند: خروس‌پلو، عرق دو آتشه، ترياك ماهان، دختر هجده‌ساله، وجوه كافي، به امنيه‌ها حقوق كافي داده نمي‌شد و آن مبلغي هم كه داده...

خشم شاهانه

خشم شاهانه مهمترين و تند‌ترين مقاله‌اي كه در سال 1329 در مجله اطلاعات ماهانه به چاپ رسيد، مقاله‌اي بود در دو شماره تحت عنوان «درگذشت ساروتقي». مقاله شرح حال فردي بود به نام محمد‌تقي نانوازاده و بي‌كس، كه زندگيش را در عسرت و بدبختي مي‌گذراند اما بر اثر لياقت و كارداني مورد توجه شاه عباس بزرگ قرار مي‌گيرد و به لقب اعتماد‌الدوله مفتخر مي‌گردد و چون يكي از لغزشهاي ناگزير جوانيش از پرده بيرون مي‌افتد، قهر پادشاه سبب مي‌شود كه...

جلسات جن گيري در كاخ شاه !

جلسات جن گيري در كاخ شاه ! فريده ديبا، مادر فرح در کتاب خود موسوم به « دخترم فرح » در خاطرات خود مي نويسد: محمدرضا در دو سال آخر حکومت، به هيچ چيز علاقه و توجه نشان نمي داد. تعيين دخترم فرح به عنوان نايب السلطنه و بعداً تعيين شوراي سلطنت، فقط به اين خاطر بود که پزشکان فرانسوي و اسرائيلي به محمدرضا گفته بودند او مدت زيادي زنده نخواهد ماند. محمدرضا در روزهاي پايان عمر سلطنت خود، فقط شاهد بر باد رفتن سلطنت پهلوي نبود؛ او شاهد دود شدن...

معرفي كتاب « مسي به رنگ شفق»

معرفي كتاب « مسي به رنگ شفق» كتاب «مسي به رنگ شفق» به خاطرات سيدكاظم بجنوردي اختصاص دارد كه در سن 19 سالگي در سال 1340 به اتفاق چند تن ديگر اقدام به تشكيل حزب ملل اسلامي كرد. خاطرات آقاي بجنوردي اولين بار در سال 1378 توسط دفتر ادبيات انقلاب اسلامي(حوزه هنري) ضبط و چاپ شد. اما مجدداً ايشان بعد از مدت كوتاهي خاطرات خود را به كمك آقاي علي‌اكبر رنجبركرماني تدوين و عرضه كرده است. آقاي بجنوردي در اين كتاب هيچ‌گونه اشاره‌اي به چاپ آنچه كه...

تأثير كاربرد عام اسناد در تصحيح قضاوت مورخ

تأثير كاربرد عام اسناد در تصحيح قضاوت مورخ در تاريخ‌نگاري معاصر اسناد مي‌تواند دو نوع كاربرد «خاص» و «عام» داشته باشد. كاربرد خاص اسناد بدين صورت است كه براي روشن‌ كردن و تبيين بهتر يك حادثه تاريخي خاص اسناد مربوط به آن گرد‌آوري و تنظيم شود. در ايران حوادث مختلفي اتفاق افتاده كه براي روشنگري در مورد آن حوادث تاكنون مجموعه اسناد متعددي منتشر شده است كه از جمله مي‌‌توان به انقلاب مشروطه، استبداد صغير، مهاجرت، كودتاي سوم...

سنت‌هاي تاريخ‌نگاري در آسيا

سنت‌هاي تاريخ‌نگاري در آسيا تاريخ‌نگاري، حتي تفكر تاريخي، در همه نقاط آسيا برابر نبوده است. مشهورترين نمونه از جامعه‌اي كه به نظر مي‌رسد فاقد هر گونه علاقه‌اي به تاريخ بود، حداقل به گمان اروپاييان، كشور هند قبل از آغاز فتوحات در ميانه قرون وسطي بود. يكي از تاريخ‌نگاران جديد هند نيز مي‌نويد: نوشته‌هاي تاريخي، يكي از كمترين پيش‌رفت‌ها در حوزه تمدن هند باستان بود. اين نوشته‌ها، كمترين اطلاعات را در مورد تاريخ سياسي هند...

خدمات اميركبير در 39 ماه صدارت

خدمات اميركبير در 39 ماه صدارت كشورمان مردان بزرگي را به جامعه تقديم كرده است كه با زمان اندكي كه در اختيار داشته اند توانسته اند منشا خدمات فراوان شوند. ميرزا تقي خان امير كبيرصدر اعظم ناصر الدين شاه از اين نمونه مردان است كه در 39 ماه (3 سال و دو ماه وبيست وهشت روز) صدارت خود توانست منشا خدمات فراواني شود. اقدامات امير كبير در همين زمان كوتاه و با وجود مخالفت هاي فراوان حتي از درون دربار اقدامات زير بنايي واساسي براي پيشبرد كشور...

...

92

...