مقالات

بختیار: دو دولت در یک کشور معنی ندارد/ حضرت امام: همین طور است، دولت شما باید برود

به مناسبت سی و چهارمین بهار انقلاب اسلامی ایران، پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران در ویژه نامه ای به بررسی رویدادها و حوادث چند روز منتهی به پیروزی انقلاب - از 12 بهمن تا 22 بهمن ماه - در سه بخش مجزا (انقلاب به روایت همراهان، دیگران و اسناد ساواک) می پردازد. در همین ارتباط به مرور خاطرات صادق طباطبایی از حوادث روز 17 بهمن 1357 از زاویه دیگر می پردازیم. صادق طباطبایی: در روز 17 بهمن راهپیمایی با شکوهی در حمایت و پشتیانی از دولت مهندس...

بازخوانی تاریخ انقلاب از زبان وزیر بهداری دوران دفاع مقدس

هادی منافی، پزشک جراحی است که در دولت شهید رجایی، به وزارت رسید،وزارت بهداری. ماجرای اداره دوا و درمان آن روزها شاید خود کتابی قطور است اما این بار به بهانه انقلاب به سراغش رفتیم و او برایمان از روزهای حماسه بزرگ مردمی گفت که ایستادند، زخمی شدند،جان دادند و تاریخ ساز شدند.هادی منافی حدود 70 بهار را سپری کرده است اما هنوز دست از کار طبابت و جراحی نکشیده است و در بیمارستان مهر جایی که از جوانی در آن دست به تیغ جراحی برد؛ به درمان...

آن تحصن به مركز ثقل انقلاب تبديل شد

آنچه در پي مي‌آيد، پاره‌اي از خاطرات نماينده محترم ولي‌فقيه و امام جمعه اراك از وقايع روزهاي پرحادثه منتهي به انقلاب اسلامي است. آيت‌الله حاج شيخ‌قربانعلي دري نجف‌آبادي از چهره‌هاي آشناي نظام و انقلاب و دوستان و معاشران و مجاهدان پيشكسوتي چون شهيد محمد منتظري است و از فراز و فرودهاي نهضت اسلامي، ناگفته‌هايي شنيدني دارد. باشد كه اين روايت‌ها دستمايه تاريخ‌نگاران در تدوين ابعاد و زواياي انفجار نور باشد. از شواهد تاريخي...

ساواک با چه هدفی در نیویورک، اصطبل ساخته بود؟!

در سال 1355 هجری شمسی، ملک بزرگی توسط یک ایرانی در شهر نیویورک خریداری شد تا در آن ساختمان‌سازی شود. در آن زمان گفته شد ایرانی مذکور ملک مورد نظر را برای احداث یک مرکز بزرگ لبنیاتی خریداری کرده است. بعد گفته شد این ملک قرار است به یک مزرعه تبدیل شود که در داخل آن یک اصطبل بزرگ ساخته شود. حتی گفته شد که این پروژه توسط تعدادی از ایرانیان مقیم نیویورک خریداری شده است. گزارش متفاوت بعدی حکایت از آن می‌کرد که در زمین مورد نظر قرار نیست که...

پایان حبس ۷۰ ساله اسناد اشغال ایران از سوی متفقین

به گزارش خبرگزاری مهر، این نمایشگاه به مناسبت هفتادمین سالگرد پایان اشغال کشورمان به دست متفقین (۳ شهریور ۱۳۲۰) در محل گنجینه اسناد ملی برپا شده است. اسحاق صلاحی، مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور و رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در مراسم گشایش این نمایشگاه با اشاره به شکست آلمان در جنگ جهانی اول گفت: متفقین برای پیروزی بر سوسیالیسم شوروی، آلمان را احیا کردند و هیتلر هم برای جبران حقارت‌های ناشی از شکست آلمان در جنگ جهانی اول، آتش...

آخرین رئیس ساواک

ناصر مقدم، آخرین رئیس ساواک، فرزند یعقوب در سوم تیر 1300 در تهران متولد شد. نام خانوادگی او در آغاز مقدم چهار گریل اصل بود که پس از مدتی به مقدم راد و نهایتاً به مقدم تغییر یافت. تا سن ده سالگی تحت تکفل پدر زندگی ‌کرد و از آن پس دایی‌اش حسین مقدم عهده‌دار نگهداری او شد؛ تا سال 1334 نیز در منزل دایی‌‌اش زندگی می‌کرد و از آن پس به منزل شخصی‌ در زرگنده نقل مکان کرد. مقدم تحصیلات ابتدایی را از سال 1307 و به ترتیب در دبستانهای کمالیه و علامه...

دهه فجر و راه رستگاری

میرزاباقر علیان‌نژاد سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان شاپور بختیار، که با تظاهرات میلیونی مردم رو‌به‌رو بود، مجبور به بازگشایی فرودگاه مهرآباد شد. امام خمینی نیز بلافاصله در 12 بهمن 1357 با پرواز ایرفرانس راهی تهران شدند. پیش از آن در اوایل بهمن در تهران «کمیته استقبال از امام» تشکیل شده بود. این کمیته بلافاصله بیش از پنجاه هزار نفر را سازماندهی کرد و مقدمات استقبال از امام خمینی را فراهم کرد. از صبح 12بهمن1357 میلیونها...

پخش مستقیم مراسم استقبال از امام

به مناسبت ورود امام خمینی به میهن طی مذاکراتی که میان کارکنان اعتصابی و مسئولان تلویزیون صورت پذیرفت. قرار شد با همکاری این کارکنان در روز 12 بهمن ورود ایشان به طور مستقیم از تلویزیون سراسری پخش شود. صبح روز 12 بهمن آرم سازمان رادیو تلویزیون به شکل متفاوتی بر صفحة گیرنده‌ها ظاهر شد: به دست دو شیر آشنای آرم تلویزیون، دو شاخه گل لوتوس داده بودند! این نیز از ابتکارات اصغر بهمن‌زاده گرافیست تلویزیون بود. آن روز برخلاف همیشه به جای...

ای تاج سربشر شهید

از جمله عکسهای دوران انقلاب اسلامی که به سبب ظاهر، محتوا و پیام‌رسانی درخور توجه و اهمیت است، عکسی مربوط به جلوه‌‌ای از تظاهرات مردم تهران در خیابان آزادی در سالروز اربعین حسینی برابر با 29 دی 1357 است که درباره جزئیات این تصویر بی‌نام که آن را «ای‌تاج سربشر شهید» نامگذاری می‌کنیم، می‌توان به شرح زیر سخن گفت: در عکس مردی حدوداً شصت ساله دیده می‌شود که با ایستادن روی یک صندلی بلند، خود را بالاتر از مردم، در مسیر جمعیت...

از خداحافظی امام با مردم فرانسه تا بازتاب خبر ورود امام در رسانه سایر کشورها

* حضرت امام به هنگام خروج از فرانسه با ارسال پيامي خطاب به مردم فرانسه، ضمن اظهار تشکر از آنها خداحافظي کردند. * امام خميني پس از اقامه نماز در کف هواپيما، روي دو پتو با آرامش خوابيدند. اين در حالي بود که همه علاقمندان، دوستداران و نزديکان ايشان، نگران انجام اين پرواز بودند. خطر انهدام هواپيما و يا ربودن آن در آسمان چيزي بود که همه را تا لحظه فرود آن در فوردگاه تهران، نگران ساخته بود. * با ورود حضرت امام به سالن فرودگاه، فرياد...

قرار بود بدل امام از پله های هواپیما پایین بیاید

عظیم جوانروح سال 1324 در اردبیل متولد شد، او از سال 1352 به عنوان فیلمبردار در سازمان تلویزیون ملی مشغول بکار شد سریال های آتش بدون دود، کیف انگلیسی، قصه های مجید و مختار نامه از جمله تولیدات شاخص تلویزیونی است که مدیریت و فیلمبرداری اش را بر عهده داشته است. بوف کور (کیومرث درمبخش، 1354) نخستین فیلم سینمایی بود که او فیلمبرداری کرد. همچنین: مشارکت در فیلمبرداری: پل آزادی (مهدی مدنی ،1361)، مدیر فیلمبرداری شط و شرجی (رضا علامه زاده ،1360 )...

در قلعه مخوف ساواک چه می‌گذشت؟

«اگر ساواك و کمیته مشترک شکل نگرفته بود‌، مبارزین ایرانی زود‌ترموفق مي‌شد‌ند‌ وانقلاب اسلامي‌زود‌تر به نتيجه مي‌رسيد‌.»جمله معروف فرید‌ون توانگری(معروف به آرش) از بازجویان معروف کمیته مشترک ساواک و شهربانی که د‌راعترافات تلويزیونی خود‌، بعد‌ ازد‌ستگیری توسط نیروهای انقلابی بیان می‌کند‌. د‌رآن فضای سیاسی که مبارزه علیه رژیم پهلوی شد‌ت گرفته بود‌، وحد‌ت مناسبی بین نیروهای انتظامي، امنیتی مانند‌ شهرباني،...

بازگشت پیروزمندانه

کبری خرم روز چهاردهم مهر ماه سال 1357، امام خمینی(ره) پس از قریب به 15 سال اقامت در عراق و مبارزه مستمر علیه رژیم پهلوی، به همراه عده‌ای از هواداران و نزدیکان خود، آن کشور را ترک کردند تا مبارزات خود را تداوم بخشند. درباره این که چگونه کشور فرانسه به عنوان مقصد حضرت امام انتخاب شد مرحوم حاج سیداحمد خمینی اظهار می‌دارد که خود امام فرانسه را برای اقامت خود انتخاب کردند و در این مورد با کسی مشورت نکردند. امام خمینی(ره) نیز در قسمتی...

محمدرضا پهلوی در وصیت‌نامه خود چه نوشت

من یک سال پیش وصیت سیاسی خود را کرده‌ام. این موضوع را فقط کسانی می‌دانند که مطالب به آنها مربوط می‌شود. آنها می‌دانند چه کاری باید انجام دهند. آنها این وصیت‌نامه را در اختیار دارند. به گزارش فارس، محمد رضا پهلوی چنان به تخت شاهی خود تکیه داده بود که فکر می‌کرد تا ابد پادشاهی را از آن خود کرده است. او اتفاقات بیرون از کاخ را جدی نمی‌گرفت و یا شاید اطرافیان مانع از فهمیدن او می‌شدند. به همین دلیل او سرمست از شاهی یک روز دولت...

روزی که رئیس مجلس شاه هم مجبور شد ورود امام خمینی را تبریک بگوید

جلسه ای با بیش از ۹۰غایب موجه! در ابتدای این جلسه نیز دکتر جواد سعید، رئیس مجلس در جملاتی کوتاه در باره بازگشت امام خمینی به کشور گفت: "...بازگشت حضرت آیت الله العظمی خمینی مرجع عالیقدرتشیع رابه خاک وطن ازطرف خود و عموم نمایندگان خوش آمدگفته ازدرگاه قادر متعال مسئلت می نماییم که تشریف فرمایی ایشان برای ملت ومملکت توام با صلح وصفا باشد . ماعمیقامعتقد هستیم که باید ازطریق مذاکرات وبطورمسالمت آمیز مملکت ازاین بن بست خارج...

ترور تیمور بختیار به روایت اسناد/ پدر ساواک قربانی فرزندانش شد

وی با رسیدن به این مقام به کسب ثروت و قدرت پرداخت و در این مقام خشونت‌های زیادی به خرج داد که از این‌رو به جلاد تهران نیز شهرت یافت. با قدرت یافتن روزافزون وی شاه ایران از وی احساس خطر کرد و دستور عزل وی را از ریاست سازمان داد و... مطالب فوق برشی از کتاب «پدر ساواک» نوشته آقای جواد عربانی می‌باشد. اثر مذکور روایتی است از آغاز تا فرجام تیمور بختیار، که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی به زیور طبع آراسته شده است. با تشکر از زحمات مولف...

آمریکا ، انگلیس و امتیاز نفت شمال

در ماه مارس 1930، مکس ام. دیکسن ، نماینده آمریکایی «شرکت نفتِ باند و شئر» نیویورک همراه با شخصی به نام حسین مصطفی‌اف (حسن مصطفی بِیگ) با هدف کسب امتیاز نفت در پنج استان شمالی که در حوزه امتیاز شرکت نفت انگلیس و ایران نبود وارد تهران شد. تلاش‌های دیکسن نهایتاً نافرجام ماند، ولی مذاکراتی که با تیمورتاش، فروغی، و دیبا، حسابدار دربار، انجام داد تا حدودی نظام رشوه را در محافل عالی مملکت و نحوه تقسیم آن بین رضا شاه و زیردستانش، حداقل تا...

امینی مهرۀ آمریکا نبود

بسیاری وی را مهره ایالات متحده در مناسبات ایران می‌دانند، شاه وی را آلترناتیوی برای ریاست‌جمهوری می‌دید و برخی دیگر از تحلیلگران وی را چهره‌ای دلسوز برای ایران بر می‌شمارند. برای بحث درباره امینی با حسین آبادیان، استاد تاریخ دانشگاه و نویسنده کتاب «ایران؛ از سقوط مشروطه تا کودتای سوم اسفند» به گفت‌وگو نشسته‌ایم. این مورخ و پژوهشگر در بخشی از این مصاحبه تاکید می‌کند: «شاه فکر نمی‌کرد اصلاحات امینی باعث دوام سلطنت او...

انگلیس و حافظه تاریخی ما

بهبودی، هدایت ‌الله آشنایی با رخدادهای تاریخی از مهم‌ترین ملزومات اجتماعی است. اگر این آشنایی پدید آید، منجر به پیدایش ذخیره‌ای درونی می‌شود که از آن به عنوان «حافظه تاریخی» یاد می‌کنند. برخورداری از حافظه تاریخی منافع سرشاری نصیب جامعه می‌کند که قوام فکری، اعتماد و اتکاء به نفس، و توان دیده بانی آینده از جمله آنهاست. هر چند آشنایی با رخدادهای تاریخی منزلتی پر امتیاز برای هر ملتی است، اما «یادآوری» رویدادهای تاریخی به...

هيكل: ساواك شاخه‌اي از سيا بود

محمد حسنين هيكل روزنامه‌نگار برجسته مصري كتابي دربارة انقلاب ايران و ريشه‌هاي آن نوشته است . او با برشمردن علايق و خواسته‌هاي سياسي، اقتصادي و استراتژيك امريكا در ايران پس از كودتاي 28 مرداد 32، تشكيل ساواك را مؤثرترين اقدام امريكا و سيا ارزيابي مي‌كند كه جهت تقويت علايق و منافع آني و بلندمدت آن كشور در اين منطقه احساس نياز مي‌شد. او ساواك را «بيش و كم شاخه‌اي از سيا » به شمار آورده كه عمده فعاليتهايش در راستاي اهداف امريكا...

نقد كتاب «خاطرات دكتر بقايي»

كتاب «خاطرات دكتر مظفر بقايي كرماني» حاصل شش جلسه گفت و گوي مركز طرح تاريخ شفاهي ايران در دانشگاه هاروارد آمريكا با دكتر بقايي طي آخرين سفر وي به خارج از كشور در بهار سال 1365 (از 10 آوريل تا 25 ژوئن 1986) است كه در سال 1382 توسط نشر علم به بازار كتاب عرضه گرديده است. دفتر مطالعات و تدوين تاريخ ايران در بخش تلخيص و نقد و بررسي كتب تاريخي كتاب «خاطرات دكتر مظفر بقايي كرماني» را مورد نقد و بررسي قرار داده است كه با هم مي خوانيم : دكتر مظفر...

مصيبت استراتژيك آمريكا

(ماجراي) ايران بزرگترين شكست دولت كارتر بود. در مقايسه با موفقيت تلاشهاي صلح كمپ ديويد يا عادي كردن روابط با چين، و اتخاذ يك موضع قاطعانه‌تر در قبال اتحاد شوروي، كه همگي نقاط عطف مهم و سازنده‌اي بودند، سقوط شاه از نظر استراتژيك براي ايالات متحده آمريكا و از نظر سياسي، براي كارتر، يك مصيبت به شمار مي‌رفت. شايد از نظر تاريخي مصيبت مذكور اجتناب‌ناپذير بود، موج بنيادگرايي اسلامي بيش از حد قدرت داشت، و شايد نمي‌شد شاه را از جنون...

گاردن پارتي هاي اشرف پهلوي

فساد در دوران پهلوي در تاروپود رژيم نفوذ كرده بود و منشاء تمام آن دربار بود. درباريان در شئون مختلف مفاسد اخلاقي و مالي نقش داشتند. لذا يكي از عوامل بروز نارضايتي‌هاي گسترده از رژيم شاه، فساد بي‌حد و حصر دربار بود. فساد اخلاقي، تكبر و تفرعن، فساد جنسي، فساد مالي و فساد ديني تمام اركان، سازمانها و وزارتخانه‌ها را در نورديده بود. در حقيقت، فسادي كه با ظهور رژيم پهلوي همزاد دربار بود، در پايان دوران حكومت پهلوي به صورت يك فرهنگ...

ركن 2 ارتش ، رقيبي براي ساواك

اساس كار ركن دوم ستاد كل، كسب اطلاعات نظامي از خارج كشور است. اين اطلاعات، بايد روي سلاحهاي جديد، مداخلة تكنولوژي در تأثير سلاحها از حيث برد، دقت، نشانه‌گيري در خنثي كردن رزمجويان، روحيه، و به خصوص روشهاي جنگي جديد و تحولات سياسي اتحادها و سيستم مخابراتي دشمنهاي متعرض احتمالي، تمركز يابد. چون دشمن احتمالي همواره موجبات تعرضي خود را به طرف كمال مي‌برد، پس ركن دوم وظيفه دارد با ايجاد شبكه‌هاي تجسسي وسيع، كارآگاهانه و...

درخواست انور سادات از شاه

مرحله اول سفر ما شهر آسوان بود که در آنجا با استقبال گرم و مردانه سادات مواجه شدیم. سادات می‌خواست که ما مدتی طولانی‌تر در مصر بمانیم ولی من احساس می‌کردم که باید باز هم از ایران دورتر شوم. به گزارش جهان به نقل از فارس، محمدرضا پهلوی فرار خود را از کشور چنین شرح می‌دهد: «قرار بر این شد که شهبانو و من پس از اینکه آقای بختیار از مجلسین رأی اعتماد گرفت برای چند هفته استراحت و تمدد اعصاب ایران را ترک کنیم. آخرین روزهای اقامت در...

جان استمپل : شاه مجري هوسهاي آمريكا بود !

همزمان با ورود قواي متفقين به ايران، از اوايل دهة 1320، آمريكايي‌ها نيز به ايران گسيل شدند. عبدالرضا هوشنگ مهدوي در اين باره مي‌گويد: «به محض اينكه سربازان آمريكايي در اواخر 1320 به منظور فرستادن محموله‌هاي جنگي به شوروي وارد خاك ايران شدند، توجه ايالات متحده به ايران جلب گرديد. حتي در شهريور 1321 وسايل اعمال نفوذ بر دولت ايران، در سفارت آمريكا در تهران مورد بررسي قرار گرفت.در يكي از گزارش‌هاي سفارت، از به مصلحت بودن گمارده شدن...

بازخوانی پرونده ساواک

«مارک گازیوروسکی» استاد علوم سیاسی دانشگاه لوئیزیانای آمریکا در کتابی با عنوان «سیاست خارجی آمریکا و شاه، ماهیت رژیم شاه را از جهات مختلف بررسی کرده و در بخش مستقلی به بررسی سیاست سرکوب در ایران عصر پهلوی و نقش مستقیم ساواک در این عملیات پرداخته است. با هم، این بخش را که عنوان «دستگاه سرکوب» متمایز شده است مطالعه مي‌کنیم: دستگاه سرکوب رشد سریع طبقه‌ي متوسط امروزی ایران، و تا حد کمتری طبقه‌ي کارگر صنعتی و طبقه‌ي پایین شهری...

آن روزي كه ساختمان ساواك را تصرف كرديم...

«تابناک»، در سلسه نوشتارهایی سعی در بیان برخی رخدادها از زبان مبارزان راستینی دارد که در سال‌های گذشته، پایداری‌شان در راه حقیقت منجر به نابودی سلطنت پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی شد. پاسدار شهيد محمد كاشي‌ها در يكي از دست نوشته هايش پيرامون حوادث انقلاب اسلامي و روزهاي آتش و خون در بهمن 1357 نوشته است: ساعت 7 صبح روز 17 شهريور از طرف ميدان خراسان به طرف ميدان ژاله آمديم. مردم در اطراف پمپ بنزين جمع شده و براي راهپيمايي آماده...

آخرين تصميم ....

ارتشبد عباس قره باغی آخرین رئیس ستاد ارتش شاهنشاهی ، در كتاب خاطراتش، آخرین لحظات سقوط ارتش رژيم شاه و ساواک را ترسیم کرده است. او نوشته است : جلسه شورای فرماندهان ارتش در ساعت ده و نیم روز 22 بهمن ماه 1357 با حضور 27 نفر فرماندهان، معاونین، رؤسا و مسئولین سازمان‌های نیروهای مسلح شاهنشاهی به شرح زیر تشکیل گردید: - ارتشبد عباس قره‌باغی رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران - ارتشبد جعفر شفقت وزیر جنگ - ارتشبد حسین فردوست رئیس دفتر ویژه اطلاعات -...

اعتقادات مردم را ناديده گرفتيم ...

مینو صمیمی منشی امور بین الملل دفتر فرح پهلوی در کتاب خاطرات خود راجع به خطای رژیم شاه در نادیده گرفتن باور‌هاي اعتقادی مردم ایران چنین مي‌نويسد: به نظر من اگر بنا بود اصلاحات ریشه‌اي در کشور به اجرا درآید، ناگزیر مي‌بایست عامل «مذهب» مورد توجه قرار مي‌گرفت، و اعتقادات مذهبی مردم محروم ـ که اکثریت جامعه را تشکیل مي‌دادند ـ به عنوان یک نیروی پراهمیت اجتماعی در محاسبات گنجانده مي‌شد. یک بار ضمن سفری به مشهد، در دیدار از مرقد...

...

80

...