خارجی ها درباره 15 خرداد چه می گویند؟
در کنار واکنش های داخلی به حادثه 15 خرداد واکنش های خارجی نیز بسیار قابل توجه است موضع های برابر شرق و غرب در اینباره از این مسائل است.
قیام 15 خرداد، نقطه عطفی در تاریخ مبارزات ملت ایران به رهبری حضرت امام خمینی (ره) می‌باشد. در سحرگاه 15 خرداد 1342، عوامل رژیم شاه به خانه ساده و بی‌آلایش حضرت امام در قم یورش بردند و امام خمینی (ره) که روز پیش از آن در روز عاشورای حسینی در مدرسه فیضیه قم، طی سخنان کوبنده‌ای پرده از جنایات شاه و اربابان آمریکایی و اسرائیلی او برداشته بودند، دستگیر و به زندانی در تهران منتقل شدند. هنوز چند ساعتی از این حادثه نگذشته بود که خیابان‌های شهر قم زیر پای مردان و زنان مسلمان و انقلابی که به قصد اعتراض از خانه‌هایشان بیرون آمده و به حمایت از رهبرشان فریاد برآورده بودند، به لرزه درآمد. همین صحنه در تهران و چند شهر دیگر به وجود آمد تظاهرات مردم رژیم را سخت به وحشت افکند و برای سرکوب این قیام تاریخی به اسلحه روی آورد. در این روز حدود 15 هزار نفر مسلمان انقلابی به خاک و خون کشیده شدند و بدین ترتیب تاریخ ایران اسلامی در روز 15 خرداد ورق خورد و فصل جدیدی در رویارویی مستضعفان با مستکبران گشوده شد. پس از این واقعه در تهران و قم و سایر شهرها دولت به دستگیری و محاکمه روحانیون و مردم ادامه داد. زندان‌ها از روحانیون و بازاری‌ها و کسبه پر شد و عدهای نیز محاکمه و اعدام شدند. جریان 15 خرداد هر چند ظاهرا با سرکوب خونین به نفع شاه تمام شد اما در حقیقت ماهیت رژیم ستمشاهی را بیش از پیش برای همگان آشکار کرد و نقطه آغازی برای توفان عظیم انقلاب اسلامی گردید که ظرف 15 سال با مجاهدت و ایثار و جانبازی عده زیادی از حق طلبان و مجاهدان راه خدا به پیروزی رسید و تاروپود رژیمی که اقتدار خود را در وابستگی به ابرقدرتها و نیروی نظامی می‌دانست مانند تار عنکبوت از هم گسست.
علاوه بر واکنش های داخلی به این حادثه عمق این فاجعه آنقدر بود که واکنش های خارجی را هم در بر گرفت.
پس از این واقعه در تهران و قم و سایر شهرها دولت به دستگیری و محاکمه روحانیون و مردم ادامه داد. زندان‌ها از روحانیون و بازاری‌ها و کسبه پر شد و عدهای نیز محاکمه و اعدام شدند
جالب آنست كه رسانه‌های غربی و شرقی همصدا این قیام مردمی را محكوم كردند كه تنها به آوردن چند نمونه اكتفا می‌كنیم: «مطبوعات ایالات متحده در خبرها و مقاله‌های خود قیام 15 خرداد را به باد ناسزا گرفتند و با موهن‌ترین لحنی از آن یاد كردند. مجله تایم در سرمقاله شماره مورخه 14ژوئن 1963 (24 خرداد 1342) نوشت: «تهران در هفته گذشته سه روز تمام میدان نبرد بود: مردم شیون می‌كشیدند، مسلسلها می‌غریدند و دودی كه از آشغالهای سوخته به هوا می‌رفت با ابرهایی از گاز اشك‌آور در آمیخته بود، طعنه روزگار را ببین كه این نبردی بود بر ضد پیشرفت.» تایم در همین سرمقاله شاه را «آن پادشاه فوقالعاده و اصلاح‌اندیش» لقب داده بود و از مبارزه طولانی او در راه تبدیل ملتی فئودال به كشوری مدرن سخن به میان آورده و نوشته بود كه «مخالفان نیرومند» او متشكل‌اند از «دیوان‌سالاران فاسد» و «زمینداران بزرگ» و ملاهایی كه «برنامه او را برای اعطای حق رأی به زنان» و اجاره‌دادن روستاهای موقوفه به دهقانان «كفر‌آمیز» می‌دانند. یونایتدپرس اینترنشنال نیز گزارش داد: «هزاران مسلمان متعصب به قلب تهران یورش بردند.» و در گزارش دیگری اعلام كرد كه تظاهرات به تحریك شخصیت‌های دینی صورت گرفته است، كسانی كه با اصلاحات شاه مخالفند «زیرا اصلاحات او به درآمد ایشان از زمینهایی كه اكنون به روستائیان اعطا شد لطمه زده است.»
15 خرداد
جالب اینجاست كه رادیو و مطبوعات شوروی كه بازگو كننده نظرات آن دولت هستند، از موضع چپ و انقلابی عیناً همان تعبیر و تفسیر رسانه‌های امریكایی و اروپایی را از قیام مردمی 15 خرداد ارائه دادند. رادیو مسكو در برنامه فارسی شب 16 خرداد خود، این قیام را چنین ارزیابی كرد: «عناصر ارتجاعی ایران كه از اصلاحات این كشور مخصوصاً اصلاحات ارضی ناراضی هستند و افزایش حقوق اجتماعی و توسعه آزادی زنان ایران را باب میل خود نمی‌بینند، امروز در تهران و قم و مشهد تظاهراتی خیابانی برپا كردند... رهبران بلوا و محركین اصلی آن برخی از رهبران مذهبی بودند. عناصر ارتجاعی، بازار را به آتش كشیدند، چند مغازه را مورد حمله قرار داده و غارت كردند، اتومبیل‌ها و اتوبوسها را درهم شكستند و به چند اداره دولتی نیزحمله‌ور شدند.» روزنامه «ایزوستیا» ارگان دولت شوروی، درتاریخ 17 خرداد 42، از قیام چنین یاد كرد: «در تهران و مشهد و قم به تحریك عدهای از روحانیون مرتجع مسلمان، آشوب و بلوایی برپا شد. آشوب‌طلبان برای مبارزه علیه اصلاحات ارضی دولت از ایام سوگواری استفاده نموده و عدهای از جوانان متعصب عقب‌افتاده به چند مغازه حمله كرده و چند اتومبیل را واژگون كردند.» مجله روسی «عصر جدید» نیز در همین روز نوشت: «خمینی و دستیارانش مۆمنین را بر علیه دولت برانگیخته، حقوق متساوی زنها را بهانه كرده و در اثر تبلیغات آنان اشخاصی كه از تعصب كور شده‌اند به خیابانها ریختند و به آشوب و بلوا دست زدند.»
این بود خلاصه‌ای از اظهار نظرهای رسانه‌های خارجی پیرامون قیام 15 خرداد 42 .
فراوری :رضوانی
بخش تاریخ ایران و جهان تبیان
