انقلاب اسلامی

مقالات

جهانشاه صالح به روایت اسناد لانه جاسوسی

دكتر جهانشاه صالح یكی از هفت فرزند میرزاحسن‌خان مبصرالممالك به سال 1283 در كاشان متولد شد، تحصیلات ابتدایی را در زادگاه خود به پایان رساند. و برای ادامهتحصیل در كالج آمریكایی به تهران رهسپار شد و هم‌چون برادرانش اللهیار و علی‌پاشا كه از درس‌آموختگان این مدرسه بودند، به تحصیل پرداخت و تحصیلات عالیه خود را در رشته پزشكی با تخصص در امراض زنان، در آمریكا پی گرفت او پس از اخذ مدرك چند سالی در ایالات متحده به كار طبابت پرداخت....

بازنگری اوضاع مجلس به هنگام تصویب لایحه كاپیتولاسیون

مهم‌ترین اقدام دولت منصور ارائه لایحه مصونیت قضائی مستشاران آمریكایی در ایران به مجلس بیست‌و‌یكم و تصویب آن بود. نظر به عواقب بعدی تصویب این لایحه، می‌توان گفت كه این كار اقدامی سرنوشت‌ساز برای رژیم پهلوی بود. منصور می‌خواست این لایحه بدون سروصدا از تصویب مجلس بگذرد، اما این ماجرا چنان با استقلال ایران منافات داشت كه در همان مجلس صوری و مصنوعی نیز عده‌ای با آن به مخالفت برخاستند. گزارش مشروح و مفصل ساواك از جلسهمجلس شورای...

اعدام وزیر دربار رضاشاه به روایت چند سند آمریکایی

«چارلز کامرهارت» وزیر نختار آمریکا در ایران در یکی از گزارش‌هایش دلایل برکناری ناگهانی تیمورتاش وزیر دربار رضاشاه (در 1311 ش / 1935 میلادی) را که در آن موقع هنوز هیچ حقایقی درباره آن در دست نبود، بررسی می‌کند: « کسی دقیقاً نمی‌داند در چه لحظه‌اي دستور عزل صادر شد. حکایت‌ها متفاوت است. یوجین لایِنز، خبرنگار خبرگزاری آمریکایی یونایتدپرس در مسکو، اولین کسی بود که از این اقدام بی‌مقدمه شاه خبردار شد، و فهمید که دستور انفصال وزیر در...

آرمانهای متفرق در رهبری مشروطه

محمد حسن رجبی این گفتار در پی پاسخ به این پرسش است كه اصولاً آرمان انقلاب مشروطه چه بوده است؟ آیا آرمان ثابت و واحدی داشته یا در طول زمان تطور نموده است؟ نسبت رهبری انقلاب مشروطه با آرمان آن چیست؟ آیا با تطور آرمان انقلاب، رهبری انقلاب همچنان ثبات و استمرار داشته یا به تبع آن، تغییر جایگاه می‌داده است؟ و اگر چنین است آرمانها و رهبری انقلاب طی این مدت، از چه قرار بوده است؟ تاریخ مشروطه اول را از منظر سیر رویدادهای سیاسی،...

فرار شیطان

با شکل گیری نهضت اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) در اوان دهه چهل شمسی، سیر حوادث به گونه ای بود که به رغم نوساناتی روبنایی، هرگز به سمت تحکیم پایه های قدرت پهلوی دوم پیش نرفت. هرچند سرکوبگری شاه در بدو نهضت توانست با گرفتن زهر چشم از لیبرالهایی چون جبهه ملی و نهضت آزادی آنان را تا سالها به انزوا بکشاند اما فشارها بر امام نتیجه معکوس داد و ادامه رفتارهای ضد اسلامی و ضد انسانی رژیم ایشان را بر مسیر خود مصمم تر ساخت. نتیجه...

رد پای ادبیات در زندان قصر

فرزانه ابراهیم زاده دست لرزان شاعر زیر نور خفیفی که از لای درز کوچک سلول انفرادی‌اش می‌تابید لابه‌لای شعرهایی که چپ و راست حک شده بود، روی دیوار نوشت: «ای دژ سنگدل قصر قاجار...» کسی نمی‌داند در آن شب تیره روزهای آخر زندگی آن شاعر لب دوخته، چه بر او در تنهایی سلول انفرادی‌اش گذشته است. همان طور که کسی نمی‌داند لابه‌لای آن همه شعری که در آن سلول که او آخرین نفس‌هایش را کشید و او را روانه گوری نامعلوم در مسگرآباد کرد، کدام یک...

گفت‌وگو با نویسندۀ کتاب «دیوارنوشته‌های زندان قصر»

امید ایران‌مهر ۲۰ سال است در سینما کار می‌کند و عمدتاً در کسوت منشی صحنه، دستیار کارگردان و برنامه‌ریز در پروژه‌های سینمایی همکاری کرده است. می‌گوید دغدغه نوشتن دارد. مجموعه داستان کوتاه می‌نویسد و چندتایی را هم به چاپ رسانده. پشت صحنه فیلم‌ها به فراخور کارش همیشه قلم در دست دارد و می‌نویسد. نکته برمی‌دارد، حاشیه می‌نگارد و هر پروژه که تمام می‌شود کاغذهایی دارد که هر یک راوی چند خاطره تلخ و شیرین از ماجراهایی است که...

افراد زیادی در زندان قصر شهید شدند

(مصاحبه با ابوالفضل توکلی نیا) 15 خرداد سال 42 بود که به مدت 2 ماه در زندان قصر زندانی بودم. درآن سال‏ها، دو بند مخصوص زندانیان سیاسی بود که از ورامین و یا تهران دستگیر می‏شدند. در آن زمان زندانی‏های سیاسی ممنوع الملاقات بودند. البته زندانی‏های معمولی مشکلی نداشتند ولی کسانی مثل من که ضد رژیم شاه بودیم، اجازۀ ملاقات نداشتیم و در آن دو ماهی که زندانی بودم کسی را ملاقات نکردم. زمانی که من در زندان قصر بودم گروهی ازمردم ورامین قیام...

خاطرات عزت‌الله انتظامی از زندان قصر

همزمان با افتتاح باغ موزه قصر یکی از هنرمندانی که خاطراتی در زندان قصر داشت، آقای عزت‌الله انتظامی بود که به روایت تعدادی از آن‌ها پرداخت: مدتی از کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲ گذشته بود، بعد از تئا‌تر سعدی و فردوسی بیشتر تئاتر‌ها را آتش زدند و بستند و هنر‌پیشه‌ها را گرفتند. در دوره‌ای که تیمور بختیار، فرماندار نظامی تهران بود بدون هیچ دلیلی طبق ماده ۵ قانون مردم را به زندان می‌انداختند و هنر‌پیشه‌ها را می‌گرفتند. من هم از آن...

گفت‌و‌گو با رئیس زندان قصر در دهه 40

مهسا جزینی زندانی و زندانبان سابق هم‌محله‌اند. زندانی دیروز، امروز که گاهی از کوچه بالایی رد می‌شود زندانبان را می‌بیند و خوش و بشی می‌کنند. محمد بسته‌نگار اما تنها زندانی‌ای نیست که با زندانبان سابقش چاق سلامتی دارد. زندانبان ‌گاهگاه سری هم به سیدکاظم موسوی بجنوردی در دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی می‌زند و می‌نشینند با چند نفر دیگر از زندانیان قدیمی به گپ و گفت. سرتیپ بازنشسته، اصغر کورنگی که متولد ۱۳۰۷ در اصفهان است،...

وزیر دربار رضاشاه از قربانیان زندان قصر

خبر مرگ عبدالحسین تیمورتاش، وزیر دربار سابق در زندان قصر در چنین روزی از سال ۱۳۱۲ هجری شمسی انتشار یافت. سیدحسن تقی‌زاده در صفحه ۲۳۲ «سال‌های طوفانی» درباره عبدالحسین تیمورتاش می‌نویسد: «رضاشاه به مرحوم تیمورتاش ظنین شده بود... در‌‌‌ همان وقت که حبس بود، قصدش این بود به‌تدریج او را در غیاب داور محاکمه بکنند و از بین ببرند... این متین‌دفتری آن‌وقت معاون داور (وزیر عدلیه) بود. یک روز که آمد به هیأت وزرا، رضاشاه به او گفت آن...

ایران از چه زمانی زندان دار شد؟

حسن تویسرکانی زندان قبل از اسلام نیز در‌ایران استفاده می‌شده است با‌این تفاوت که زندان‌ها در ابتدا به عنوان محلی برای از بین بردن افراد یا رجالی که به نوعی باید در فراموشی مطلق از بین می‌رفتند به وجود آمد. پس از ورود اسلام نیز در‌ایران‌این بازداشتگاه‌ها به دست خلفای عباسی احداث شد و کم کم به روزهای قبل از ورود اسلام و محبوس کردن برای از بین بردن افراد تبدیل شد. برای اولین بار در‌ایران در دوران قاجاریه امیر‌کبیر در...

خاطره‌ای از زندان قصر

ستوان یکم محمدعلی عمویی، روز نهم آذر ۱۳۳۳ همراه با ۴ عضو سازمان افسران حزب توده ایران، سروان محقق‌زاده، سروان رزم‌پور، سرگرد خیرخواه و ستوان یکم سلطانی محکوم به اعدام شد . او را از زندان قصر برای اجرای حکم به پادگان عشرت‌آباد بردند اما شب اجرای حکم، شاه که عازم آمریکا بود هنگام پرواز دستور داد احکام اعدام فعلا اجرا نشوند. اواخر دی ماه بود که عمویی به زندان شماره دو برگشت. برای نخستین بار به بند عمومی و پیش زندانیانی رفت که همگی...

جريانات زندان قصر در مصاحبه با محمد مهدی عبدخدايى

زندان سياسى براى من از جهاتى جالب توجه بود. يكى اينكه من در فضايى قرار گرفته بودم كه همه زندانيان سياسى، توده‏ايهايى بودند كه در روزهايى كه من در آنجا بودم، بسيارى از آنها سرخورده شده بودند. علتش هم اين بود كه با پيشنهاد اصلاحات ارضى و اعلام انقلاب سفيد به توسط شاه، بسيارى از زندانيان سياسى، كه در طول مدت زندگيشان، كشاورزانى بودند كه اصلاحات ارضى برايشان كششى داشت، دنبال اين تفكر رفته بودند، مى‏پنداشتند به مطلوب خودشان...

یادی از رنج های زندان قصر

(گفتگو با خانم زهرا جزایری) حماسه عظیم پیروزی انقلاب، مدیون زحمات جوانانی است که در پی یافتن پاسخ های خدائی به سئوالات اصلی زندگی، تن به بلا دادند و در کنار مبارزان قدیمی، زندان های مخوف ستم شاهی را تحمل کردند و پاداش خویش را نیز با ایمانی محکم گرفتند. این گفتگو شرح دلنشینی از این تجربه هاست. فضای خانوادگی شما از لحاظ فرهنگی چگونه بود؟ من در یک خانواده فرهنگی به دنیا آمدم. مادرم به نسبت زمان، زن تحصیلکرده ای بود. در خانه ما...

جعفر شجونی: مغز رئیس زندان قصر را گربه خورد

زینب صفری جعفر شجونی اگرچه این روز‌ها بیشتر با موضع‌گیری‌های بی‌پرده سیاسی علیه اصلاح‌طلبان شناخته می‌شود اما شیرین‌ترین خاطراتش مربوط به روزهایی است که در زندان با رهبران نهضت آزادی گذرانده است؛ روزهایی که به قول خودش چون همگی در زندان بودند با هم کنار می‌آمدند. از ۱۸ سالگی مبارزه را آغاز کرده و تا پیروزی انقلاب ۲۵ بار زندان رفته و دوره‌ای را نیز در زندان قصر گذرانده است. شجونی زندگی در این زندان را به دو دوره پیش از سال...

ما زندانی سیاسی بودیم....

در شماره جدید کتاب هفته «نگاه پنجشنبه» آرا و نظراتی مختلف و بعضاً متضادی درباره جلال و آثار و دیدگاه‌هایش به رشته تحریر در آمده است. از جمله صاحب قلمانی که در این پرونده به صراحت مخالفت یا موافقت خود را با آل‌احمد مطرح کرده‌اند می‌توان به این نام‌ها اشاره کرد: خسرو ناقد، سید علی میرفتاح، سیدعبدالجواد موسوی، شاهرخ تندرو صالح، اسدالله امرایی، سید علیرضا میرعلینقی، عبدالرحیم جعفری و..... تصویر اسکن شده دست‌نویس شعری از سپانلو...

عشرتکده قجری که زندان پهلوی شد

فرزانه ابراهیم‌زاده قصر ییلاقی کابوس‌ها هیچ کس نمی‌داند چرا قصری که خشت اولش را دومین شاه قاجار به زمین گذاشت و جوانان اصیل ایل قاجار مصالحش را با دست‌های خودشان از تپه نسبتا رفیع به بالا بردند، تبدیل به نخستین زندان نظمیۀ رضاشاه پهلوی شد؟ قصری که به همراه عمارت بادگیر مبلغ ۴۰۰ هزار تومان از هزینه جاری مملکتی صرف ساخت آن شد. اما این را می‌دانیم که فتحعلی‌شاه خودش دستور ساخت این قصر را در خارج از باروهای تهران داد و...

اولین زندان مدرن ایران

درتاریخ مردم هر کشوری ، مکان های تاریخی همچون روزهای به یادماندنی که روایتگر تاریخ آن کشورهستند،همیشه مورد توجه قرارمی گیرند. زیرا این مکان های مهم تاریخی ناظر رویدادهایی بوده اند که به مرور ایام با ثبت و ضبط آن، خود به سندی گویا برای بیان تجربه های تاریخی به نسل های بعد تبدیل شده اند . زندان قصر درتهران یکی ازهمین مکان های تاریخی است. این زندان از زمان ساخت آن به عنوان قصر تفریحی شاهان قاجارتا تبدیل شدن آن به اولین زندان مدرن...

لَنگ‌زنیهای سیاسی

از جمله حالات بشری که اگر از حوزه‌ای به حوزه دیگری تسری پیدا کند ماهیت خود را از دست می‌دهد و تغییرات بنیادی در ابعاد مختلف آن پدید می‌آید «قبض و بسط» است که البته همین تسری و استفاده نابجا آن را از مقام اولیه و والای خود به زیر می‌کشاند و معانی و مفاهیم ذاتی آن را دگرگون می‌سازد. قبض به معنی گیر و گرفتگی و بسط در مفهوم شرح‌ و گشادگی وقتی با میانجی‌گری حرف «و» کنار هم می‌نشینند و به هم ربط پیدا می‌کنند در قالب یک اصطلاح عرفانی،...

اعلام عزای عمومی به مناسبت تصویب لایحه کاپیتولاسیون - سخنرانی امام خمینی 4 آبان 1344 در مورد تصویب لایحه کاپیتولاسیون

امام خمینی(س) دقیقا در 50 سال پیش یعنی در ۴ آبان ۱۳۴۳ در مخالفت با انجام کارهای دیکته شده امریکا به محمد رضاشاه از جمله قضیه کاپیتولاسیون در محل مدرسه فیضیه قم در دیدار با جمعیت انبوهی از روحانیون، طلاب، بازاریان، دانشگاهیان، اهالی قم و سایر شهرستان‌ها یکی از ماندگار ترین سخنرانیهای خود را ایراد کردند و ضمن تشریح کاپیتولاسیون بزرگترین حمله ها را به سیاستهای وابسته شاه و سیاستهای استکباری امریکا انجام دادند. سخنرانی که بارها...

مصطفی خمینی، نور بصرم و مُهجَه قلبم، دار فانی را وداع کرد و به جوار رحمت حق تعالی رهسپار شد - اعلامیه امام خمینی(س) به مسلمین ایران و جهان درباره شهادت مصطفی خمینی

امام خمینی(س) ۱ آبان ۱۳۵۶ به مناسبت شهادت آقای سید مصطفی خمینی(ره) یادداشتی به شرح زیر مرقوم فرمودند: در روز یکشنبه نهم شهر ذی القعدة الحرام ۱۳۹۷ مصطفی خمینی، نور بصرم و مُهجَه قلبم، دار فانی را وداع کرد و به جوار رحمت حق تعالی رهسپار شد. به گزارش جماران، متن یادداشت امام به شرح زیر است: بسمه تعالی انا للَّه و انا الیه راجعون در روز یکشنبه نهم شهر ذی القعدة الحرام ۱۳۹۷ مصطفی خمینی، نور بصرم و مُهجَه قلبم، دار فانی را وداع...

یادداشت حاج احمد آقا برای برادر بزرگوارش سید مصطفی خمینی - به مناسبت سالروز شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی

در تاریخ 26 مهرماه 1359و در آستانه چهارمین سال شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی، فرزند رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران و همزمان با شهادت خواهران و برادران مسلمان در جبهه‌های جنگ، این بیانیه از سوی سید احمد خمینی به شرح زیر انتشار یافت: بسم الله الرحمن الرحیم از من خواسته اند تا درباره برادرم، استادم و مرادم مطلبی بنویسم. در شرایط کنونی چه چیز می‌توان نوشت؟ من او را از هیچ یک از شهدای انقلاب بالاتر نمی‌دانم، زیرا شهید با ایثار...

تمامی علمای نجف مرجعیت علمی مرحوم مصطفی خمینی را تأیید می کردند - سی و هفتمین سالروز شهادت حاج سید مصطفی خمینی/ آیت الله رحمت در گفت و گوی اختصاصی با جماران

جماران – بهاره کنجکاوفرد: یکم آبان ماه 1356 امام عزیز می‌نویسد: بسمه تعالى‏ إنا للَّه و إنا إلیه راجعون‏ در روز یکشنبه نهم شهر ذى القعدة الحرام 1397 مصطفى خمینى، نور بصرم و مُهجَه (خون، روح، روان) قلبم، دار فانى را وداع کرد و به جوار رحمت حق تعالى رهسپار شد. «اللهم ارحمه و اغفر له و أسکنه الجنة بحق اولیائک الطاهرین- علیهم الصلاة و السلام» از این رو نخستین روز آبان ماه، یادآور شهادت مظلومانه آیت الله سید مصطفی خمینی فرزند...

23 مهر سالروز ورود امام خمینی(س) به شهر نجف و استقبال پرشور از ایشان

پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، حضرت امام خمینی(س) بعد از ورود از ترکیه به عراق و توقف یکی دو روزه در کاظمین و نیز توقف یک هفته ای در کربلا، که عمدتاً به زیارت و دید و بازدید گذشت؛ بعد از ظهر روز جمعه 23 مهر 1344 به همراهی بدرقه کنندگان از کربلا به سوی نجف حرکت کردند. از نجف نیز کاروانی شامل حدود 80 دستگاه ماشین که سرنشینان آن را علما و روحانیون و تعدادی از مردم نجف تشکیل می‌دادند، در قریه «خان نص» در 80 کیلومتری کربلا به استقبال امام...

گزارش هجرت امام به فرانسه به روایت سید احمد خمینی

هجرت امام خمینی به پاریس روز چهاردهم 1357 اتفاق افتاد. سید احمد خمینی فرزند امام(س) که حضرت امام با مشورت با ایشان فرانسه را به عنوان مقصد بعدی خود انتخاب کردند، در نوشتاری در زمان حیات امام وقایع این سفر را تشریح کرده است. به گزارش جماران، متن روایت حاج سید احمد آقا(ره) به شرح زیر است: از من هم خواسته شد تا مطلبى درباره هجرت امام بنویسم. از آنجا که مطالبى گفته یا نوشته شده بود که با واقعیت مطابقت نداشت، لازم دانستم به طور مختصر چند...

بیانات امام(س) از وقایع دوران تبعید

امام خمینی(س) ۱۰ مهر ۱۳۵۸ در سالروز هجرتشان از نجف به پاریس به بیان وقایعی از دوران تبعید پرداخته و می فرمایند: ما در پاریس که وارد شدیم، البته دوستان آنجا، آقایانی که بودند، همه به ما محبت کردند. من جمله آقای حبیبی تشریف داشتند؛ و دوستانی که در آنجا بودند. و بعد هم در خود پاریس یک جایی بود که من گفتم اینجا مناسب ما نیست. رفتیم به همان دهی که نزدیک بود. آنجا هم از اطراف کم کم هی آمدند. البته دولت فرانسه ابتدائاً، حالا چه جور بود، یک...

در جنبش های اصیلی همچون جنبش تنباکو و جنبش مشروطیت، زن ها همدوش با مردها فعالیت می کردند - امام خمینی(س) در دیدار با بانوان معلم و دانش آموزان مشهد، آمل و آبادان

حضرت امام خمینی(س) ۸ مهر ۱۳۵۸ در دیدار با بانوان معلم و دانش آموزان مشهد، آمل و آبادان در باره نقش زنان در تاریخ صدساله اخیر ایران فرمودند: در جنبشهایی که در ایران بوده است جنبشهای اصیلی که در ایران بوده است قبل از این دوره رژیم پهلوی، جنبش تنباکو، جنبش مشروطیت، زنها همدوش با مردها فعالیت می‌کردند. زنها در جامعه بودند و با مردها راجع به امور سیاسی و امور اجتماعی و گرفتاریهای مملکت خودشان فعالیت می‌کردند به گزارش جماران، متن...

هفده شهریور ۵۷ از ایام الله است که ملت شریف ایران، یاد آن را زنده نگه می دارد - پیام حضرت امام خمینی(س) به مناسبت سالگرد فاجعه خونین ۱۷ شهریور

امام خمینی(س) ۱۶ شهریور ۱۳۵۹ طی پیامی خطاب به ملت ایران، به مناسبت سالگرد فاجعه خونین 17 شهریور در باره انس ملت با شهادت فرمودند: ملت بزرگ ایران، روزهایی چون ۱۷ شهریور در نهضت خود داشت و بحمدالله با تمام مشکلات و تقدیم شهدای ارجمند به اسلام عزیز و کشور و با فداکاریهای طاقت فرسا از میدان جهاد سرافراز و پیروزمند بیرون آمد و آن کار، جهانیان را به خود جلب نمود. به گزارش جماران، متن پیام امام به شرح زیر است: بسم الله الرحمن...

روزى که رشد فکرى و عملى ملت ایران به دنیا ثابت شد

۱۳ شهریورماه، سالروز برگزاری پرشور نماز عید فطر ۱۳۵۷ در تپه‌های قیطریه ی تهران به امامت دکتر محمد مفتح است. دکتر مفتح با سخنرانی‌ها و برنامه‌های دینی خود در مسجد «قبا» در ماه رمضان، زمینه را برای ایجاد تجمع اعتراضی عظیمی علیه شاه در روز عید فطر همان سال مهیا کرد. در این تجمع که با سخنرانی دکتر محمد جواد باهنر و دکتر محمد مفتح در میان خیل عظیم تظاهرکنندگان همراه شد، برای نخستین بار «حکومت اسلامی» به عنوان خواسته ی نهایی مردم...

1
2
3
4
...
32
33
34
35
36
37
38
...
115
116
117
118