گفت‌و‌گو/خبر

مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)

به نام خدا مصاحبه شونده: تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا) تاریخ مصاحبه: 29 جولای 1986[7 مرداد 1365] مصاحبه‌کننده: ویلیام بِر[1]                                                          مکان: سان فرانسیسکو مترجم: ناتالی حقوردیان £ مصاحبه ذیل را ویلیام بِر با تئودور ال. الیوت در سانفرانسیسکو، کالیفرنیا، در تاریخ 29 جولای 1986 [7 مرداد ماه 1365] انجام داده است. این مصاحبه بخشی از مجموعه مصاحبه‌هایی است که دفتر تحقیقات تاریخ شفاهی دانشگاه کلمبیا و بنیاد مطالعات ایران انجام داده‌اند.         بخش ششم £ دیروز به این مسئله اشاره کردید که در اواخر سال 1967 [1346]، انگلیسی‌ها تصمیم خودشان را مبنی بر اتمام حضور نظامی در خلیج فارس اعلام کردند. آیا وزارت امور خارجه هشداری در این‌باره داد؟ ■ بله، فکر می‌کنم که ما می‌دانستیم، ولی باز هم تاریخ دقیق یادم نیست. اما فکر می‌کنم که آن‌ها مشاوره‌های زیادی با ما داشتند، چون مسلماً منافع مشترک استراتژیک و نفتی در منطقه خلیج[فارس] داشتیم. بنابراین گفتگوهای زیادی در منطقه خلیج[فارس]، بین سفرا و کارکنان سفارت و در لندن و در واشنگتن با آن‌ها داشتیم. £ این مسئله تا چه حد برای ایالات متحده نگران کننده بود؟ ■ تصور می‌کنم که باعث نگرانی زیادی شد چون نمی‌دانستیم که چه چیزی جای خالی این قدرت را خواهد گرفت و نمی‌دانستیم که انگلیسی‌ها در امارت‌های خلیج[فارس] به چه توافقات و ترتیباتی خواهند رسید. بعد هم مسائل خاص دیگری بود مثل بحرین، که ایرانیان مدعی تملک آن بودند. همان‌طور که می‌دانید به مرور زمان امارات متحده عربی شکل گرفت و مسئله بحرین خود به خود منتفی شد. سیاست امریکا بر سیستم امنیتی در خلیج[فارس] متمرکز شد که دو قدرت اصلی خلیج [فارس] باید آن را حفظ می‌کردند: عربستان سعودی و ایران که دو ستون سیاسی بودند. فکر می‌کنم زمانی که انگلیسی‌ها کامل خارج شدند، ترتیبات خوبی اتخاذ شده بود و برخی از مسائل و مشکلات موجود حل شده بودند. ایرانی‌ها هم ابوموسی و جزایر تنب [تنب بزرگ و کوچک] را گرفتند که به خاک خود اضافه کردند و در این‌باره کار زیادی از عهده اعراب بر نمی‌آمد. فکر می‌کنم که تا اواسط دهة 1970 [1350]، شرایط خود به خود درست شده بود و روابط منطقی حسنه برقرار شده بود البته حالا تا هر حدی که ممکن بود روابط حسنه بین اعراب و ایرانی‌ها شکل بگیرد. منظورم این است که این دو گروه، دو فرهنگ مختلف با مشکلات زیاد و دشمنی دیرینه تاریخی بودند. £ آیا تلاش شد که انگلیسی‌ها را متقاعد کنند که خروج را به تعویق انداخته یا تدریجی خارج شوند؟ ■ باز هم باید بگویم که حافظه من خیلی خوب نیست. کارهایی انجام شد ولی مطمئن نیستم؛ اما مطمئنم که انگلیس به دلایل مالی و بودجه، تصمیم سفت و سخت خود را گرفته بود. £ تراز پرداخت بود. مقامات ایرانی چه نظری دربارة این تصمیم داشتند؟ آیا دربارة مواضع خود نسبت به تصمیم انگلیس با شما مشورت کردند؟ ■ باز هم بگویم که جزئیات خاطرم نیست. با توجه به گذشته، برداشت کلی من این است که ایرانی‌ها تصور می‌کردند این خروج رضایت‌بخش یک قدرت استثمارگر است و بالاخرة داریم دربارة خلیج فارس صحبت می‌کنیم. انگلیسی‌ها آنجا چه‌کار دارند؟ نگرانی استراتژیک بین‌المللی شاه در اصل اتحاد شوروی بود و دربارة ضعف‌های امارات عربی از جمله عربستان سعودی برای ما سخنرانی می‌کرد و این فرصت را برای هجوم روسیه به شبه جزیرة عربستان می‌دید. این چیزها او را نگران می‌کردند. اما فکر می‌کنم که احساس می‌کرد خودش و ایرانی‌ها از پس مشکلات امنیتی منطقه بر می‌آیند. £ او خیلی سیاست دو ستون را باور نکرده بود؟ بیشتر به یک ستون اصلی اعتقاد داشت؟ ■ بله فکر می‌کنم همین‌طور بود. از نظر او عربستان سعودی و این شیخ‌نشین‌ها کشوری کوچک و ضعیف بودند. جالب است که تاریخ چگونه رقم خورده است؟ £ سفر شاه در ژوئن 1968 [خرداد 1347] (شاید جزئیاتی باشند که خاطرتان نیست) ظاهراً برای گرفتن اعتبار بزرگ، چیزی معادل پانصد یا ششصد یا یک میلیون دلار در سال بود. او می‌خواست میزان این اعتبارات را که در اوایل دهة 1960 [1340] تصویب شده بود، افزایش دهد. آیا چیزی از جزئیات این مذاکرات و پیشبرد آن‌ها خاطرتان هست. ■ خیر. البته رقم را که گفتید، چیزهایی یادم آمد؛ اما جزئیاتش خاطرم نیست. این روند کاری معمول بود. همیشه بیشتر می‌خواست. کار ما همین بود که این اعداد و ارقام را در دو قالب جا دهیم: یکی این‌که دقیقاً چه تجهیزات نظامی احتیاج دارید؟ تهدید کدام است و چه نوع تجهیزات و آموزش نیاز دارید تا بتوانید از نظر نظامی به این تهدید پاسخ دهید؟ دوم این‌که آیا تخصیص منابع با توسعه و امنیت توازن دارد؟ این بحث بی‌پایان بود. گاهی با درخواست‌های بزرگ می‌آمد و تلاش می‌کرد فشار افکار عمومی را روی ما زیاد کند. گاهی هم از طریق کانال‌های محرمانه به موضوع پرداخته می‌شد. اما فشار مداوم و همیشه رو به افزایش از جانب او بود. £ آیا مسئله خروج بریتانیا تأثیری در تمایل او برای افزایش سقف اعتبارات داشت؟ ■ فکر می‌کنم این توجیهی بود که خودش به آن استناد می‌کرد که به دلیل ضعف و ناپایداری شبه جزیرة عربستان با تهدید فزاینده رو به رو است. £ شما از برداشت خودتان از شاه در پایان دهة صحبت کردید. دربارة برداشتتان از او در سفر سال 1969[1348] صحبت کردید. آیا در اواخر دهة 1960 [1340] به ایران سفر کردید؟ فکر می‌کنم در این باره دیروز اشاره‌ای کردید. ■ احتمالاً دو یا سه بار به ایران سفر کردم. آخرین باری که به عنوان مدیر کشوری به ایران رفتم، زمانی بود که وزیر [ویلیام] راجرز[2] در آوریل سال 1969[فروردین 1348] به آنجا سفر کرد. من هنوز مدیر کشوری بودم و به افغانستان پرواز کردم. راجرز داشت به اسلام‌آباد، کابل، تهران می‌رفت و من در کابل به هیئت او ملحق شدم و همراه با او پرواز کردم و در طول پرواز بین کابل و تهران اطلاعاتی به او دادم. در جلساتش با شاه در تهران شرکت کردم. سفر طولانی نبود، اما این آخرین سفرم به عنوان مدیر کشوری بود. £ آیا ملاقات او با شاه اهمیت خاصی داشت، آشنایی بود یا ...؟ ■ اولین بار بود. شاه هیچ فرصتی را برای ارایه فلسفه‌اش از دنیا و زندگی و درخواست انواع مختلف کمک‌ها از دست نمی‌داد. موضوع خاص جدید در دستور کار یادم نیست. £ در سفر شما به ایران در سال 1969[1348]، برداشت شما از رویدادها و ایران آن زمان در مقایسه با اوایل دهة 1960 چه بود؟ ■ برداشت من از ایران این بود که کشوری بسیار پویا و در حال حرکت است. سرعت توسعة اقتصادی، حرکت به جلو نه فقط از نظر صنعتی بلکه از نظر کشاورزی، تغییر در تراز بازپرداخت، نحوة حضور ایران در حوزة اعتبارات در بازار پولی جهان، افراد تحصیل‌کرده‌ای که بعد از تحصیل در اروپای غربی و ایالات متحده به کشور برگشته در سطوح ارشد وارد کار می‌شدند، چشم‌انداز بسیار هیجان‌انگیز و دلگرم‌کننده‌ای بود. یادم هست که این بعد از سفارت من در افغانستان بود که باید تقریبا سال‌های 1974 یا 1975[1353 یا 1354] بوده باشد که با هواپیمایی ایران‌ایر از فرانکفورت به تهران رفتم و در راه برگشت در کابل با [محمد]رضا امین دیدار کردم که نفر دوم بانک صنعت، معدن و توسعه بود و بعدها اولین رئیس دانشگاه صنعتی آریامهر[3] شد که ام. آی. تی شاه بود یا حالا قرار بود باشد. رضا در رشته مهندسی هسته‌ای از برکلی فارغ‌التحصیل شده بود. رضا و من دربارة دو کشور صحبت می‌کردیم و به هم می‌گفتیم که زندگی و ایفای نقش در قرن بیستم ایران و ایالات متحده بسیار هیجان‌انگیز است. ما هر دو حس می‌کردیم که ایران کشوری پرهیجان، پویا و در حال پیشرفت است. البته هر چه دهة 1970[1349] جلوتر می‌رفت بیشتر نشانه‌های ناآرامی دیده می‌شد. البته نمی‌دانم که آیا می‌خواهید الآن  وارد این مباحث شوید یا خیر، اما در سال‌های 1973، 1974 و 1975 [1352، 1353، 1354] آبشاری در کشور سرازیر بود که البته نه شاه و نه امریکاییان متوجه نشدند که چه اتفاقات بزرگی در حال وقوع هستند. £ قبل از این‌که به این داستان برسیم، در اواخر دهة 1960 [1340]، نگرانی از بی‌ثباتی که در اوایل دهة 1960 وجود داشت تقریباً از بین رفت؟ ■ تقریباً از بین رفت. کشور خیلی با ثبات به‌نظر می‌رسید و علتش هم این بود که درآمد بیشتر می‌شد و مردم بیشتری در آن سهیم می‌شدند. £ آیا این عقیده و نظر در میان دولت و کارشناسان ایران مشترک بود؟ ■ بله، البته. چند نفری امریکایی و ایرانی بودند که اعتقاد داشتند ماهیت دیکتاتوری رژیم بذر فروپاشی خودش را کاشته است. اما به سختی می‌شد خیلی از امریکاییان و ایرانی‌ها را متقاعد کرد که رژیم در حال فروپاشی است. £ چند سؤال دربارة اوایل دولت نیکسون دارم، چون شما به مدت شش یا هفت ماه اول این دولت مدیر کشوری بودید. طی ماه‌های اول دولت، آیا تغییری در سیاست دولت نسبت به شاه در ایران دیدید؟ ■ نه، واقعاً فکر می‌کنم که دولت نیکسون دنباله‌روی دولت جانسون بود. سیاست دو ستون همواره بعد از روی کار آمدن نیکسون هم پابرجا بود و نیکسون شاه را به‌خوبی می‌شناخت: زمانی که معاون رئیس‌جمهور بود بارها به ایران سفر کرده بود، در واشنگتن و در تهران با او دیدار کرده بود، بعد هم در دورة کندی و جانسون از دولت خارج شد. نیکسون شاه را می‌شناخت و او را خیلی دوست می‌داشت. اسپیرو اگنیو[4] هم خیلی خوب با او کنار می‌آمد حالا هر چقدر هم که این موضوع بدیمن بود. رابطه او با نیکسون مثل رابطه‌اش با جانسون بود. شاید از خیلی جوانب، این رابطه قوی‌تر هم بود چون فکر می‌کنم که شاه به تجربه بین‌المللی نیکسون احترام می‌گذاشت و این‌که نیکسون تجربه بیشتری در مقایسه با جانسون دارد. £ در تابستان 1969[1348]، نیکسون در گوآم[5] سخنرانی کرد و در آنجا دکترین خود را را بیان کرد. سیاست او نسبت به ایران تا چه حد در جهت این رویکرد شکل ‌گرفت؟ ■ فکر می‌کنم که خیلی بود. تقریباً هم‌زمان با همین سخنرانی بود که من دبیر اجرایی شدم. در آن زمان چیزی که حس کردم این بود که این در جهت خواسته‌های شاه است، درست همان چیزی که انتظار داشت از یک رئیس‌جمهور امریکا بشنود: از کشورهایی مثل ایران، تحت رهبری او، انتظار می‌رود که بار اصلی را به دوش بکشند. این موضوع موقعیت را برای شاه فراهم کرد تا بگوید: برای کشیدن این بار به دوش خودم به این چیزها نیاز دارم. £ در اوایل دولت نیکسون، چه کسانی تصمیم‌گیرندگان کلیدی مسائل ایران بودند، مثل آژانس‌های دیگر یا شورای امنیت ملی یا افراد یا سازمان‌های خاصی را به یاد دارید؟ ■ در وزارت امور خارجه، جو سیسکو، دستیار وزیر بود و او و جک میکلاس[6] که جانشین من شد، بازیگران کلیدی بودند. در وزارت دفاع، شخصی به نام وارن ناتر[7] دستیار وزیر در امور بین‌الملل بود که در برخی از مسائل ایران دخالت داشت. اما اساساً گروه نیکسون-کیسینجر [هنری] این سیاست را در کاخ سفید تعیین کردند که می‌خواستند از شاه حمایت کنند. £ آیا می‌دانید چه کسانی از کارکنان شورای امنیت ملی در مسائل ایران نقش داشتند؟ هارولد ساندرز بود؟ ■ حدس می‌زنم هال هنوز آنجا بود، بله. اما مثل دولت جانسون بود. هیچ کس در سطح ارشد نقش وکیل مدافع شیطان را بازی نمی‌کرد.[8] £ آیا تغییر قدرت با کیسینجر در کاخ سفید، تأثیر خاصی بر شکل‌گیری سیاست‌ها یا شاید تأثیری بر نقش وزارت امور خارجه در ایران داشته است؟ ■ بر نقش وزارت امور خارجه در سراسر جهان تأثیر داشت. در این‌باره چندان اهمیتی نداشت چون فکر می‌کنم وزارت امور خارجه و کاخ سفید هم‌جهت بودند. بازیکن دیگری نیز در آنجا حضور داشت که در این سال‌ها اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرد به‌نام ریچارد هلمز[9]. چون سیا (همان‌طور که قبلاً گفتم) روابط بسیار نزدیکی با شاه و ایران داشت. به این ترتیب، شاه، هلمز را می‌شناخت و هلمز هم شاه را خیلی خوب می‌شناخت. فکر می‌کنم هلمز به‌عنوان مدیر سیا آن‌چنان نقشی ایفا کرد که تمایل قبلی نیکسون و کیسینجر برای حمایت از شاه را تقویت کرد. £ شما گفتید که بین سال‌های 1969 تا 1973[1348 تا 1352] به عنوان دستیار ویژه وزیر راجرز خدمت کردید؟ ■ من معاون اجرایی وزارت امور خارجه بودم و دستیاری ویژه وزیر را هم یدک می‌کشیدم. اساساً نگاه درست به شغل من این‌‌گونه است که من رئیس ستاد وزارت امور خارجه بودم. £ شما سیاست‌های تمام حوزه‌ها را بازبینی می‌کردید؟ ■ من شبکه اطلاع رسانی، سیستم هشدار را برای دفتر وزیر امور خارجه اداره می‌کردم و در غیاب او معاون وزیر بودم و رابط بین طبقه هفتم - طبقه اجرایی وزارت امور خارجه - و کاخ سفید بودم. بیشتر مراودات من با کاخ سفید با ال هیگ[10] بود که در آن زمان معاون کیسینجر بود. £ در این دوره، مسئله خاصی دربارة ایران یادتان هست که مطرح شده باشد یا همان مسائل همیشگی بود؟ ■ البته مسائلی بویژه در زمینه کمک‌های نظامی وجود داشت، و همان‌طور که می‌دانید - این به خوبی در جاهای دیگر مستند است – من دخالت خاصی در فرآیند تصمیم‌گیری نداشتم. نیکسون و کیسینجر عملاً یک چک سفید به شاه دادند. ممکن است برخی در سطوح پایین‌تر وجود داشته باشند، اما در سطوح ارشد، من خاطرم نیست که کسی وکیل مدافع شیطان بوده باشد. یادم نیست که از راجرز، [ملوین] لیرد[11]، ناتر، هلمز، سیسکو، کیسینجر کسی گفته باشد: «آیا داریم زیاده‌روی می‌کنیم؟» £ مأموریت بعدی شما چه بود؟ ■ در تابستان 1973[1352] من سفیر در افغانستان شدم. £ آیا در این مدت، مسئله‌ای دربارة ایران به گوشتان رسید؟ ■ مسائل مربوط به ایران که در طول مدتی که در افغانستان بودم درگیرش شدم، مسائل مربوط به روابط افغانستان و ایران بود. یکی از اهداف اصلی سیاست ایالات متحده در قبال افغانستان، محدود کردن و کاهش وابستگی افغانستان به اتحاد جماهیر شوروی بود تا شانس حفظ استقلال افغانستان در برابر شوروی افزایش یابد. بنابراین ما به دنبال راه‌هایی برای افغانستان بودیم و از راه‌هایی حمایت می‌کردیم که از طریق آن افغانستان بتواند با مثلاً ایران و کشورهای عربی خلیج فارس پیوند نزدیک‌تری پیدا کند. در آن دوره – فکر می‌کنم سال 1974[1353] بود، اما تاریخ‌ها را مطمئن نیستم – ایرانی‌ها و افغان‌ها در حال مذاکره بر سر یک برنامه بزرگ همکاری اقتصادی بودند که در آن ایرانی‌ها کمک‌های اقتصادی بزرگی از جمله ساختن راه آهن بین مشهد و کابل و توسعه سایر منابع افغانستان را پیشنهاد کردند. همچنین دربارة استفاده از آب رودخانه هیرمند، داشتند بعد از مدت بسیار طولانی به نتیجه می‌رسیدند. هیرمند از مرکز افغانستان سرچشمه می‌گیرد و در برخی از حوضچه‌ها و دریاچه‌های جنوب شرقی ایران در ناحیه سیستان می‌ریزد. این موضوع یک مناقشه دیرینه بین دو کشور بود. بنابراین دلیل واقعی برای امیدواری وجود داشت که ایران و افغانستان همکاری خود را آغاز کنند و این‌که این پیوند دیگری برای افغانستان با جهانی غیر از شوروی خواهد بود. من از این طرح حمایت می‌کردم و برای تشویق آن با سفیر هلمز و بعداً سفیر [ویلیام] سالیوان در ایران در تماس بودم. شاه نیاز چندانی به تشویق نداشت، او اهمیت استراتژیک این موضوع را نیز می‌دانست. او از حضور شوروی در افغانستان بسیار نگران بود. در سفر سال 1973[1352] او به واشنگتن، دربارة این‌که قرار است به افغانستان بروم، صحبت کوتاهی با او کردم. احتمالاً تابستان 1973 شاه به واشنگتن آمد و حالا که فکرش را می‌کنم این اتفاق افتاده بود و باید در ماه اوت 1973[مرداد 1352] باشد. محمد داوود به تازگی پادشاه را بیرون انداخته بود و به عنوان اولین رئیس‌جمهور یک کشور جمهوری قدرت را به دست گرفته بود. شاه، داوود را طرفدار شوروی می‌دانست و من را کنار کشید و ‌گفت که چقدر نگران است و امریکا چه کار سختی را پیش رو دارد و چقدر نگران آینده افغانستان است. بنابراین ما هیچ مشکلی نداشتیم، او به اهمیت روابط خوب بین ایران و افغانستان پی برده بود. اما تفاوت‌های فرهنگی و تاریخی باعث شده بود تا ایرانی‌ها، افغان‌ها را به‌عنوان افراد پشتِ کوهی می‌دیدند، و افغان‌ها به ایرانی‌ها به‌عنوان یک مشت بی‌خاصیت نگاه می‌کردند: «یک افغان با دست بسته می‌تواند از پس بیست ایرانی برآید.» وزیر امور خارجه افغانستان یک بار به من گفت که وقتی با رئیس جمهور افغانستان دست می‌داد، مستقیم به چشمان او نگاه می‌کرد؛ در حالی که وزیر خارجه ایران مجبور بود وقتی با شاه صحبت می‌کرد سرش را پایین انداخته و به زمین نگاه کند. ارتباط ایجاد کردن میان این نوع تفاوت فرهنگی بسیار سخت بود. بنابراین، سطوح پایین‌تر دستگاه اداری دوست داشتند پای خود را از این ماجرا عقب‌ بکشند و هرگز از این تلاش چندان نتیجه نگرفتند. در طرف افغانستان نیز بی میلی زیادی برای همکاری با ایرانی‌ها وجود داشت. بنابراین این یکی از غم‌انگیزترین فصول این بخش از جهان بود که این دو کشور نمی‌توانستند بیش از این با یکدیگر همکاری کنند. افغان‌ها نیز قبلاً نگران رابطه ایران با پاکستان بودند. البته افغان‌ها بر سر منطقه قبیله‌ای پشتون با پاکستانی‌ها اختلاف زیادی داشتند. ما سعی کردیم به این دو کشور کمک کنیم تا به هم نزدیک شوند، در برخی موارد جزئی موفق شدیم، اما نه در یک راه استراتژیک بزرگ در آن زمان. £ مأموریت شما بعد از افغانستان چه بود؟ ■ بعد از افغانستان، برای مدت کوتاه پنج یا شش ماه بازپرس کل وزارت امور خارجه بودم. در این دوران، ایران داشت از هم می‌پاشید و کمونیست‌ها در افغانستان قدرت را به دست گرفته بودند. سپس از من خواسته شد که مدیر مدرسه عالی فلچر[12] [حقوق و دیپلماسی در دانشگاه تافتس[13]] بشوم و من در اکتبر سال 1978 [مهر1357] از خدمت امور خارجه خارج شدم و اوایل ژانویه 1979 [دی 1357] داشتم آماده می‌شدم که به فلچر بروم که از وزارت امور خارجه به من تلفن شد. زمانی که وزیر [سایروس] ونس از طریق معاون وزیر [دیوید] نیوسام؛ اما به توصیه سفیر سالیوان به من پیشنهاد شد که به پاریس رفته و با [آیت‌الله]خمینی ملاقات کنم. £ می‌خواهم به ماه اکتبر[مهر 57] و پاییز باز گردم. با شروع انقلاب تا چه حد تعجب کردید؟ ■ نمی‌خواهم از زیر پاسخ به این سؤال در بروم اما انصافاً باید بگویم که اتفاقات ایران را خیلی از نزدیک دنبال نمی‌کردم. در زمان پاییز آن سال معلوم شد که کار بالا گرفته است. زمانی که در افغانستان بودم دربارة این اتفاقات شنیده بودم. فکر کنم بهار قبلش بود. نامه‌ای به بیل سالیوان نوشتم و گفتم که شنیده‌ام که شاه کمک‌ها به روحانیان را قطع کرده است. این مطلب را از سفیر ایران در افغانستان شنیده بودم. یادم هست که فکر کردم: چه اشتباهی کردم. پسر بزرگ من، سال اول دانشگاه را در خارج از کشور یا در دانشکده‌ای که دانشگاه پهلوی در شیراز بود، تحصیل کرده بود. از او شنیدم که در سطح دانشجویی چگونه آن‌ها به افراطی‌گری شاه می‌خندند. عکسی از او منتشر شده بود که روی ابرها ایستاده و انگار به بهشت خیره شده است. این‌ها تبدیل به طنز شده بود. دیکتاتورها زمانی سقوط می‌کنند که مردم به آن‌ها می‌خندند. بنابراین از ناآرامی‌ها و مسائل و مشکلات رو به رشد خبر داشت. بعد وقتی ناآرامی قم و جاهای دیگر شروع شد دیگر فقط من نبودم که از این موضوع خبر داشتم. اما این‌که رژیم به این سرعت فروبپاشد واقعاً برای من جای تعجب داشت. £ دربارة این مأموریت ویژه برای ملاقات با [آیت‌الله]خمینی که چند دقیقه پیش به آن اشاره کردید، به طور کلی از نظر وزارت امور خارجه و سفیر سالیوان چه دستاوردی می‌توانست داشته باشد؟ ■ بله، با توجه به این‌که این دیدار مدون و ثبت شده نمی‌خواهم به حافظه‌ام اکتفا کنم چون اطلاعات آن در کتاب بیل سالیوان و گری سیک هست. فکر اصلی تلاش در حفظ ارتش ایران بود. با توجه به گذشته، مأموریتی بود که امکان موفقیت نداشت. [آیت‌الله]خمینی اجازه نمی‌داد که مرکز قدرت رقیب یعنی ارتش ایران بعد از به قدرت رسیدنش، پا برجا بماند. اما بگذارید به برخی مطالبی اشاره کنم که منتشر نشده است. سالیوان، ونس، نیوسام، ساندرز و هنری پرشت[14] در وزارت امور خارجه فکر می‌کردند که این مأموریت بسیار مهم است. برای برقراری ارتباط با [آیت‌الله]خمینی باید تلاش می‌شد: حتی اگر موفقیت‌آمیز نبود باید ارتباط برقرار می‌کردیم. از سالیوان خواسته شده بود که از شاه بپرسد که آیا مناسب است که من این مأموریت را بر عهده بگیرم و او هم گفته بود که خوب است. در واقع، اگر درست به خاطر بیاورم، او چیزی مانند این را گفته بود: «باید احمق باشی که تلاش نکنی.» رئیس جمهور همراه با ژیسکار [دستن] و دیگران، و [زبیگنیو] برژینسکی در یک نشست در مارتینیک[15] بود و برژینسکی نقش کلیدی را ایفا کرد و گفت که مأموریت نباید انجام شود. سپس ونس مرا به دفتر خود فراخواند تا به من توضیح دهد که چرا ماموریت نباید انجام شود، و من باید اعتراف کنم که هرگز دلایلی را که برژینسکی و کارتر برای تصمیم خود برای ادامه ندادن من به مأموریت ارائه کردند، درک نکردم. اما روشن است که این ماموریت انجام نشد زیرا رئیس جمهور آن را وتو کرد. توضیحات ونس به‌گونه‌ای بود که من واقعاً توضیح را متوجه نشدم. وقتی دفتر ونس را ترک کردم، با هنری پرشت بودم، و هنری گفت که فکر می‌کند این فقط یک سؤال از یک رئیس ایالتی است که حاضر نیست برای سرنگونی رئیس ایالت دیگر توطئه کند، و من گفتم: «این بهترین پاسخی است که شنیده‌ام.» چند چیز جالب وجود دارند. یکی این‌که یادم هست که باید پرونده را مطالعه می‌کردم – یعنی در یک مدت بسیار کوتاه باید کلی مطالعه می‌کردم چون مدت طولانی بود که دیگر داستان را دنبال نمی‌کردم- و این‌که [آیت‌الله]خمینی قبول کرده بود مرا ببیند. این دیدار از طریق سفارت ما در پاریس ترتیب داده شده بود. مدتی بعد، اتفاقی در یک مراسم ناهار کنار برژینسکی نشستم و موضوع مطرح شد و آنچه را که قبلاً گفته بودم به او گفتم. او گفت: این درست نیست. او گفت: «[آیت‌الله]خمینی با دیدار با شما موافقت نکرده بود. اما قطعاً وزارت امور خارجه اختیاری نداشت که از [آیت‌الله]خمینی بپرسد که آیا حاضر است شما را بپذیرد یا خیر». بنابراین بعداً از دیوید نیوسام پرسیدم که حقایق چیست و او پاسخ داد که برخی از ارتباطات وزیر امور خارجه و رئیس جمهور بدون اطلاع برژینسکی انجام شده‌اند. بنابراین فکر می‌کنم که تا اینجا همه چیز درست است. فکر می‌کنم که [آیت‌الله]خمینی با دیدار با من موافقت کرده بود. وقتی مأموریت لغو شد، در ذهن [آیت‌الله]خمینی چه گذشت و همان‌طور که می‌دانید بعد از آن هرگز دیدار رو در رو میان مقامات امریکا با [آیت‌الله]خمینی برگزار نشده است؟ چند هیئت دانشگاهی رفته‌اند اما ارتباط رسمی نبوده است. بنابراین، ما فرصت هرگونه ارتباطی را که می‌توانست در دیدگاه [آیت‌الله]خمینی نسبت به ایالات متحده مؤثر باشد از دست دادیم. البته شواهد نشان می‌دهد که تغییری ایجاد نمی‌کرد: این‌که [آیت‌الله]خمینی به دیوی مثل امریکا برای اهداف سیاسی داخلی خودش نیاز داشت. اما هرگز نخواهیم فهمید که آیا واقعا تأثیری می‌داشت یا نه چون تلاشی نشد و فکر می‌کنم که خیلی بد شد. £ نظر دیگری دارید؟ ■ تنها چیزی که می‌خواهم بگویم و سپس باید مصاحبه را تمام کنم این است زمانی که با ونس صحبت کردم، ونس از من پرسید که به نظرم وقتی شاه تهران را ترک کند چه اتفاقی خواهد افتاد. من گفتم که [آیت‌الله]خمینی با اولین هواپیما به ایران پرواز خواهد کرد. ونس تا حدی متعجب شد و سؤال بعدی این بود: بعد چه اتفاقی خواهد افتاد؟ من گفتم: ولوله به پا خواهد شد و منظورم این بود که مردم ایران جشن خواهند گرفت. برداشت من از واکنش ونس و ساندرز این بود که سرعت پیشرفت حوادث توانایی فکری آن‌ها را برای کنار آمدن با مسائل گرفته بود. فکر می‌کنم گری سیک به خوبی این آشفتگی در واشنگتن را تشریح کرده است. شرایط انقلابی سیاست و قدرت را از ایالات متحده سلب کرده بود. £ [گری] سیک منتقد نقش سفیر سالیوان بود. آیا فکر می‌کنید قضاوتش صحیح است؟ ■ فکر می‌کنم که بیل سالیوان در موقعیت فوق‌العاده سختی قرار داشت، به‌خاطر این‌که هر چه برای واشنگتن فرستاده بود در صفحه اول نیویورک تایمز چاپ شده بود. در این شرایط فکر می‌کنم عملکرد خیلی خوبی داشت. اما تا پاییز سال 1978 [1357]، کار از کار گذشته بود و هیچ کاری هم از دست ایالات متحده بر نمی‌آمد که بتواند شرایط را تغییر دهد. £ آقای الیوت از زمانی که به ما اختصاص دادید، بسیار سپاسگزارم. ■ متشکرم. (پایان مصاحبه)   مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)-بخش اول مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)-بخش دوم مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)-بخش سوم مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)-بخش چهارم مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)-بخش پنجم   پی‌نوشت‌ها:   [1]- William Burr [2]- William Rogers [3]- دکتر امین، سومین رئیس دانشگاه آریامهر بود. ویراستار [4]- Spiro Agnew [5]- Guam [6]- Jack Miklos [7]- Warren Nutter [8]- کسی که استدلال خاص یا موضعی می‌گیرد که لزوما با هنجار پذیرفته شده مطابقت نمی‌کند. مقصود از چنین روندی آزمودن کیفیت استدلال اصلی و تشخیص ضعف‌های ساختاری آن به‌منظور بهبود یا رد کردن موضع اصلی مخالف است. ویراستار [9]- Richard Helms [10]- Alexander Haig [11]- Melvin Laird [12]- Fletcher [13]- Tufts [14]- Henry Precht [15]- گوادلوپ درست است. ویراستار

بانک اطلاعات

پربازدیدها...

بانک اطلاعات



امروز در آیینه تاریخ

انتخابات دو مرحله‌ای دوره دوم مجلس شورای اسلامی

روز ۱۱ اردیبهشت 1363 اعلام شد که انتخابات دومین دوره مجلس شورای اسلامی دو مرحله‌ای است و مرحله دوم آن در اردیبهشت برگزار خواهد شد. این خبر در پایان جلسه امروز مجلس شورای اسلامی از سوی حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس اعلام شد. (یادآوری می‌شود انتخابات دومین دوره مجلس شورای اسلامی طی دو مرحله در روزهای یکشنبه ۲۶ فروردین و پنج شنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۳۶۳ صورت گرفت.)

منبع: روزنامه کیهان، 11 اردیبهشت 1363، ش 12145، ص 2.
دعوت از ائمه جمعه ۶۰ کشور جهان برای سفر به تهران

روز ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۳ حجت‌الاسلام ابراهیم دشتی مسئول برگزاری «دومین کنگره جهانی ائمه جمعه و جماعات» اعلام کرد برای برپایی این کنگره که قرار است در روزهای نیمه دوم اردیبهشت در تهران تشکیل شود از ۳۸۵ نفر از ائمه جمعه جهان اسلام مستقر در ۶۰ کشور اسلامی دعوت به عمل آمده است.
نصیحت امام خمینی به مسئولان کشور

روز ۹ اردیبهشت ۱۳۶۳ مسئولان قوای سه‌گانه به همراه جمعی از مقامات لشکری و کشوری به مناسبت بعثت حضرت رسول اکرم(ص) به حضور امام خمینی رسیدند.
مجلس بزرگداشت شهادت حجت‌الاسلام مهدی شاه‌آبادی

روز ۸ اردیبهشت ۱۳۶۳ مجلس بزرگداشت شهادت حجت‌الاسلام مهدی شاه‌آبادی که دو روز پیش در جبهه‌های دفاع مقدس به شهادت رسید، در مدرسه عالی شهید مطهری برگزار شد.
آرشیو امروز در آیینه تاریخ

روزنامه‌های ۵۷ تا ۶۷
11 اردیبهشت 1365
10 اردیبهشت 1365
9 اردیبهشت 1365
8 اردیبهشت 1365

آرشیو روزنامه‌های ۵۷ تا ۶۷

خاطرات
اجرای تئاتر مذهبی در زندان اوین

یکبار در بند عمومی اوین (بند یک) [در سال 54] در داخل یکی از اتاق‌ها و با همان امکانات اندک داخل بند، نمایش «هجرت به حبشه» را اجرا کردیم که نمایشی بود از وضع مسلمانان صدر اسلام در مکه و شکنجه شدن آنان به دست سران قریش و سپس مهاجرتشان به حبشه و پناه بردن به نجاشی امپراتور مسیحی آن کشور.
چرا زود پا شدی؟

ژیان‌پناه یکی از عناصری بود، که در زندان جلو نمازخواندن بچه‌ها را گرفت و به اعتصاب خانواده‌ها انجامید. من یک وقتی زودتر از موعد، از خواب برخاستم،‌ آن وقت یک تخت سه طبقه‌ای بود،‌ که من در طبقه سوم بودم.
انتشار کتاب ارتجاع درون

صرف‌نظر از فعالیت‌های دانشجویی و تظاهرات وسیع سال‌های 52 تا 54. بخشی دیگر از کارها، کتاب‌هایی بود که من خودم می‌نوشتم. البته قبل از اینکه به شکل کتاب دربیاید، به شکل جزوه‌های بدون اسم، در کتابخانه‌های دانشگاه‌ها به امانت می‌گذاشتیم.
مراسم سالگرد 15 خرداد در دوران خفقان

سال 1354 به مناسبت سالگرد 15 خرداد آقای شیخ احمد کروبی چند روزی در مدرسه فیضیه اقامت گزید و هر روز نشسته یا ایستاده سخنرانی می‌کرد و رژیم پهلوی را به رژیم یزیدی تشبیه می‌کرد. صحبت‌های ایشان تا پانزدهم ادامه پیدا کرد.

آرشیو خاطرات

برداشتی از اسناد لانه جاسوسی
اسناد دخالت‌های آمریکا در ایران
2ـ اسناد دوران انقلاب اسلامی

در دی ۱۳۵۶ آمریکایی‌ها هنوز گویی چیزی را باور نداشتند. زیرا یکی از اسناد مهم لانه جاسوسی که جلوه‌ای از دخالت‌های آشکار آمریکا در امور داخلی ایران را نشان می‌داد، نامه‌ای بود که سولیوان سفیر آمریکا در ۲۰ دی ۱۳۵۶ برای وزیر خارجه کشورش ارسال کرد. در این نامه سولیوان بی‌توجه به بحرانی که از سه روز پیش از آن در کشور آغاز شده و زمینه یک انقلاب بزرگ و سراسری را از مبداء قم فراهم آورده بود، برای منافع اقتصادی دولت خود در آینده، برنامه‌ریزی می‌کرد. وی در این نامه از ضرورت تلاش دولت جمشید آموزگار به پیگیری موارد زیر سخن به میان آورده بود:
اسناد دخالت‌های آمریکا در ایران
1ـ اسناد قبل از انقلاب اسلامی

از سال 1350 که انگلیسی‌ها از خلیج فارس خارج شدند، بر اساس اسناد لانه جاسوسی، آمریکایی‌ها بیشتر مایل بودند در موضوع اختلاف میان ایران و امارات بر سر مالکیت جزایر ایرانی خلیج فارس، مالکیت اماراتی‌ها را بر این جزایر بپذیرند. در یکی از اسناد لانه جاسوسی که از سوی وزارت امور خارجه آمریکا برای سفارت آمریکا در ابوظبی و تعداد دیگری از سفارتخانه‌های آمریکا در کشورهای عرب حوزه خلیج فارس ارسال شده آمده است: «از نظر این وزارتخانه (وزارت امور خارجه آمریکا) حضور صاحب امتیاز شارجه در فعالیت‌های نفتی ابوموسی به معنی تداوم حاکمیت غیرنظامی شارجه بر این استان است و ورود شرکت ملی نفت ایران به این جزیره برای اعراب حوزه خلیج [ فارس] به سادگی قابل توجیه نیست.»[1]
اسناد دخالت‌های آمریکا در ایران
1ـ اسناد قبل از انقلاب اسلامی

در مجموعه «اسناد لانه جاسوسی آمریکا» بخش‌هایی تحت عنوان «دخالت‌های آمریکا در ایران» به چشم می‌خورد. این بخش‌ها که بیش از ۱۰ درصد از محتوای اسناد لانه جاسوسی را به خود اختصاص داده، حاوی ده‌ها سند از دخالت‌های آمریکا در امور سیاسی، نظامی، فرهنگی، اقتصادی، و دیگر عرصه‌های کشور طی سال‌های قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است.
معرفی مزدبگیران سازمان سیا ـ 4: حمید شیرازی

حمید شیرازی سرتیپ نیروی هوایی شاهنشاهی، از جمله عناصری بود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نهایت کوشش خود را به عمل آورد تا در طرح‌های سازمان سیا برای براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران، یک عنصر مؤثر باشد. اسناد اولین ارتباط‌های شیرازی با مأموران سیا از بین رفته‏اند، لذا چگونگى برقرارى ارتباط اولیه شیرازى با سیا به درستی مشخص نیست. نام واقعی وی نیز در مجموعه اسناد دیده نمی‌شود و از توضیح گروگان‌های لانه جاسوسی در زمان اسارت و تحقیقات بعدى کشف و مشخص شده ‏است.

آرشیو برداشتی از اسناد لانه جاسوسی

گفت‌و‌گو/خبر
مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)

به نام خدا مصاحبه شونده: تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا) تاریخ مصاحبه: 29 جولای 1986[7 مرداد 1365] مصاحبه‌کننده: ویلیام بِر[1]                                          &nb...
مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)

به نام خدا مصاحبه شونده: تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا) تاریخ مصاحبه: 29 جولای 1986[7 مرداد 1365] مصاحبه‌کننده: ویلیام بِر[1]                                          &nb...
مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)

به نام خدا مصاحبه شونده: تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا) تاریخ مصاحبه: 29 جولای 1986[7 مرداد 1365] مصاحبه‌کننده: ویلیام بِر[1]                                          &nb...
مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)

به نام خدا مصاحبه شونده: تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا) تاریخ مصاحبه: 29 جولای 1986[7 مرداد 1365] مصاحبه‌کننده: ویلیام بِر[1]                                          &nb...

آرشیو گفت‌و‌گو/خبر

مقالات
امام موسی صدر

سیدموسی صدر، ۱۴ خرداد ۱۳۰۷ در محله چهارمردان قم متولد شد.[1] پدرش سیدصدرالدین صدر از استادان حوزه علمیه قم در دوره رضاخان[2] و مادرش صفیه فرزند سیدحسین طباطبایی قمی بود. خاندان صدر از خاندان‌های اصیل و علمی معروف عراق و لبنان در دو قرن اخیر است.[3]
آیت‌الله مشکینی

علی‌اکبر فیض مشکینی، 1300ش در روستای «آلنی» در نزدیکی مشگین‌شهر اردبیل متولد شد. پدرش علی‌کرم، روحانی و مورد وثوق اهالی بود. علی‌اکبر در اوایل زندگی همراه پدر عازم نجف شد و تحصیلات مقدماتی را آنجا آغاز کرد.[1]
آیت‌الله شهید قاضی طباطبایی

سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی، 25 فروردین 1292 در تبریز متولد شد. پدرش میرزا باقر قاضی، از آیات سیدمحمدکاظم یزدی، فاضل شربیانی و سیدابوالحسن اصفهانی اجازه روایت داشت.[1] بیشتر افراد این دودمان از بزرگان دین و سیاست و به «قاضی» و «شیخ‌الاسلام» مشهور بوده‌اند.[2]
آیت‌الله محمدتقی بافقی

آیت‌الله محمدتقی بافقی؛ فقیه و مجتهد در 1292 ق در شهر کوچک بافق از توابع یزد دیده به جهان گشود. پدرش، محمدباقر از تجار یزد بود. محمدتقی ابتدا نزد پدر مقدمات علوم دینی را آموخت و سپس برای تکمیل تحصیلات به یزد رفت. طی 14 سال اقامت در یزد نزد استادان مدرسه «مصلی» از جمله سیدعلی مدرس یزدی ملقب به «لب خندقی» به تحصیل فقه و اصول پرداخت و رساله قوانین‌الاصول اثر میرزای قمی را از میرزا سیدعلی مدرس یزدی فراگرفت.[1]

آرشیو مقالات

ادب و هنر
«رأی قاطع»

در صفوف کارزار [و] عرصه‌ی میدان ما رأی ما خُرد و کلان جمهوری اسلامی است رأی ما واضح بَُود، قاطع بُود برهان ما... شد جهانی محو [و] حیران چنین اذهان ما رهبر عالی مقام ای مجری دین خدا با تو هم عهدیم و مستحکم بُود پیمان ما انقلاب ما به اقلیم جهان تقدیر شد در جهانی منعکس شد شورش عصیان ما رأی ما ایرانیان جمهوری اسلامی است غیر از این هر رأی مردود است در ایران ما جان فدا کردیم [و] بگرفتیم آزادی خویش ای فدای راه آزادی هزاران جان ما گر به سیر انقلاب هر مانعی آید پدید...

باز تکان خورد عشق در تن خورشید

احمد عزیزی دی 1337 در سرپل ذهاب کرمانشاه به‌دنیا آمد. دوره کودکی را در زادگاهش گذراند و با شروع جنگ ایران و عراق در شهرستان نور ساکن شد. پس از مدتی به تهران آمد و در روزنامه جمهوری اسلامی مشغول به کار شد. از دوره جوانی شروع به سرودن شعر کرد. از آنجا...
بهاریه
مژده فروردین ز نو بنمود گیتی را مُسخّر

اولین روز ازآغاز فصل بهار را با نام نوروز آغاز می‌کنیم؛ فصلی که طبیعت آغاز به رویش و زایش مجدد می‌کند و با مشاهده آن می‌توان به قدرت و عظمت بی‌انتهای خداوند در آفرینش پی برد. «فَأَحْیا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها» روزگار از نو، جوان گردید و عالم گشت بُرنا..........................چرخ پیروز و جهان بهروز و خوش‌اقبال دنیا
«عید نوین»

عید ما عید بس نوینی شد نور ایران‌زمین خمینی شد ظلم و بیداد رفت، از ایران که نمود او وطن بسی ویران اتحادی که هست بین همه

آرشیو ادب و هنر

کتاب و نشریه

آرشیو کتاب و نشریه

هر روز با یک شهید (1357-1340)
شهید بهرام شعبانی

بهرام شعبانی 1 فروردین 1300 در روستای اسفرورین، از توابع قزوین به دنیا آمد. پدرش عبدل و مادرش مارال نام داشت. خواندن و نوشتن نمی‌دانست. کشاورز بود. سال 1325 ازدواج کرد و صاحب پنج پسر و دو دختر شد. 20 اردیبهشت 1357، در اراک هنگام شرکت در تظاهرات توسط عوامل حکومت پهلوی بر اثر اصابت گلوله به سر، مجروح شد و سه روز بعد در 23 اردیبهشت 1357، در بیمارستان کامکار قم بر اثر عوارض ناشی از آن به شهادت رسید. پیکر وی را در بهشت معصومه(س) قم به خاک سپردند.
شهید مصطفی بهرامی

مصطفی بهرامی پانزدهم بهمن 1334 در شهرستان همدان دیده به جهان گشود. پدرش حسین، راننده بود و مادرش زهرا نام داشت. دانشجوی دوره کارشناسی در رشته سخت‌افزار رایانه بود. 27 آذر 1357، در زادگاهش هنگام شرکت در تظاهرات توسط عوامل حکومت پهلوی به شهادت رسید...
شهید حسینعلی فیض‌آبادی

حسینعلی فیض‌آبادی فرزند زین‌العابدین سال 1332 در تهران متولد شد. تا کلاس ششم نظام قدیم تحصیل کرد. آنگاه به استخدام نیروی هوایی درآمد و به عنوان کارمند فنی به کسب تجربه پرداخت. همراه با مردم در تظاهرات‌ علیه حکومت پهلوی شرکت می‌کرد و در پخش اعلامیه‌های مبارزه کوشش...
شهید هوشنگ شهدوستخانی

هوشنگ شهدوستخانی فرزند علی‌اصغر سال 1328 در کرمان دیده به جهان گشود. تا پایان دوره ‌متوسطه ادامه تحصیل داد .سپس به سربازی رفت. وقتی امام خمینی(ره) دستور دادند، از سربازخانه فرار کرد

آرشیو هر روز با یک شهید (1357-1340)

هر روز با یک شهید (1359-1357)
شهید مهدی بهرامی

مهدی بهرامی 4 فروردین 1338در تویسرکان چشم به جهان گشود. پدرش ابراهیم و مادرش منیره (فوت 1357) نام داشت.
شهید علی الیاس‌کردی

علی الیاس‌کردی 11 دی 1331 در همدان به‌ دنیا آمد. پدرش قربانعلی و مادرش صغرا نام داشت. وی پس از گرفتن دیپلم به سربازی رفت.
شهید مراد بلال‌زاده

مراد بلال‌زاده سال 1340 در رشت به‌ دنیا آمد. پدرش محمدحسن، کارمند بانک بود و مادرش ام‌کلثوم نام داشت. تا کلاس سوم متوسطه در رشته علوم انسانی درس خواند.
شهید محمدحسن ابراهیمی‌ لیفکوهی

محمدحسن ابراهیمی ‌لیفکوهی سال 1305 در روستای کمسار، از توابع فومن به ‌دنیا آمد. پدرش تقی (فوت1333) و مادرش قیصر نام داشت.

آرشیو هر روز با یک شهید (1359-1357)

گزارش
سومین همایش بین‌المللی مطالعات ایران معاصر برگزار شد
دانشگاه تهران، دانشکده مطالعات جهان، ۱4 و 15 آبان ۱402

سومین همایش بین‌المللی مطالعات ایران معاصر در روزهای چهاردهم و پانزدهم آبان در دو تالار حنانه و ملل دانشکده مطالعات جهان در دانشکده‌های شمالی دانشگاه تهران با حضور استادان و دانشجویان مطالعات ایران از اقصی نقاط ایران و جهان به دو زبان فارسی و انگلیسی، در 16 نشست با موضوعات «جامعه و فرهنگ»، «سیاست خارجی ایران»، «سیاست» ...
سومین نشست «شبی با نویسنده»
مراسم بزرگداشت حجت‌الاسلام والمسلمین علی باقری‌فر

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، سومین مراسم شبی با نویسنده، بزرگداشت حجت‌الاسلام والمسلمین علی باقری‌فر، شنبه 19 بهمن 1398 در تالار مهر حوزه هنری توسط مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری برگزار شد. هدایت‌الله بهبودی، قاسم تبریزی، محسن مومنی ‌شریف، حجت‌الاسلام والمسلمین علی باقری‌فر و...
اختتامیه دوازدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد
سوژه‌هایی در دل تاریخ یا در گستره جغرافیایی جا مانده‌اند

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، اختتامیه دوازدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد، شنبه بیست‌وسوم آذر 1398 در تالار قلم کتابخانه ملی ایران برگزار شد. این جایزه مهم‌ترین جایزه ملی در ادبیات داستانی ایران است که اسم آن به نام جلال آل‌احمد مهمور شده است...
دومین برنامه «شبی با نویسنده»
آثاری ماندگار که تاریخ ما به آنها افتخار می‌کند

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، برنامه «شبی با نویسنده 2: نکوداشت محمدرضا بایرامی»، عصر شنبه ششم مهر 1398 در تالار مهر حوزه هنری توسط مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری برگزار شد...

آرشیو گزارش

چندرسانه‌ای
فیلم: آموزگار و آغاز برنامه‌هایش

اولین برنامه جمشید آموزگار پس از روی آمدنش، شرکت در مراسم سالگرد کودتای 28 مرداد بود. محمدرضا پهلوی به کمک انگلیس و آمریکا در این روز دولت مصدق را سرنگون کرده و آن را به عنوان «قیام ملی امرداد» جشن می‌گرفت.
فیلم: برنامه‌های جمشید آموزگار

سخنرانی آموزگار در ابتدای به قدرت رسیدن نشان داد که وضعیت اقتصادی کشور نابسامان است. او قصد داشت دولت را کوچکتر کند.
فیلم: جمشید آموزگار جانشین هویدا شد

روز 15 مرداد 1356 جمشید آموزگار به‌طور رسمی به عنوان جانشین هویدا به نخست‌وزیری رسید. آموزگار در ابتدا مبارزه با تورم را از برنامه‌های اصلی دولت خود معرفی کرد.
فیلم: استعفای دولت هویدا

تابستان سال 1356 دولت هویدا استعفا کرد. او مجری اصلی برنامه انقلاب سفید شاه بود. علت برکناری هویدا مشکلات اقتصادی و فساد اجتماعی مطرح شد.

آرشیو چندرسانه‌ای

پادکست
پادکست انقلاب
38- گوادلوپ

چهاردهم تا هفدهم دی 1357 سران آمریکا و انگلیس و فرانسه و آلمان، جلسه‌ای درباره بحران‌های مختلف دنیا در جزیره گوادلوپ تشکیل دادند. از جمله بحرانی که یقه شاه را گرفته بود و همه فهمیده بودند که دیگر بوی الرحمان سلطنتش بلند شده. ولی خیلی از مردم وقتی ماجرای نشست گوادلوپ را شنیدند، برداشت غلطی از این جلسه داشتند. فکر می‌کردند که غربی‌ها در گوادلوپ تصمیم گرفتند که شاه را بردارند و به جای او جمهوری اسلامی را بگذارند.
پادکست انقلاب
37- کمیته مشترک ضدخرابکاری

هفت سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی که فعالیت مبارزان مسلح علیه شاه گسترده‌تر شده بود، نیروهای امنیتی و انتظامی (یعنی ساواک و شهربانی) دست به دست هم دادند و کمیته‌ای برای مقابله با گروه‌های مبارز درست کردند و اسم آن را کمیته مشترک ضدخرابکاری گذاشتند. این کمیته ساختمانی داشت که در آنجا مبارزان را بازجویی و شکنجه می‌کردند. آن‌قدر هم شدت عمل شکنجه‌گرها زیاد بود که کم‌کم کمیته مشترک تبدیل شد به مخوف‌ترین دستگاه امنیتی زمان شاه.
پادکست انقلاب
36- روز دانش‌آموز

سیزده آبان از ساعت یازده صبح، دانشجوها و دانش‌آموزان در اطراف دانشگاه تهران تجمع می‌کنند. ساعت دوازده ظهر، ارتشی‌ها آمدند و سعی می‌کردند که مردم را متفرق کنند. یکی از سربازها از بقیه جدا می‌شود و قصد دارد به مردم ملحق شود ولی فرمانده‌اش به او شلیک کرده و درگیری شروع می‌شود. در این قسمت از پادکست انقلاب می‌خواهیم کمی درباره واقعه سیزده آبان 57 حرف بزنیم.
پادکست انقلاب
35- کودتای نافرجام نقاب

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، خیلی از گروه‌های داخلی و خارجی مخالف نظام، دنبال براندازی و سرنگونی جمهوری اسلامی بودند. انقلاب تازه پیروز شده بود. هنوز جمهوری اسلامی کاملا جا نیفتاده بود. هنوز یک سری آشفتگی‌ها و بی‌نظمی‌ها وجود داشت. در این اوضاع و احوال، شرایط برای توطئه کاملاً مهیا بود. یکی از این تلاش‌ها برای سرنگونی جمهوری اسلامی، کودتای نقاب بود که قرار بود تیر 59 انجام شود ولی هرگز اتفاق نیفتاد و به جمع سایر کودتاهای نافرجام پیوست.

آرشیو پادکست

پایگاه اطلا‌ع‌رسانی انقلاب اسلامی از جمله پایگاه‌های ارائه اطلاعات و داده‌های تحقیقاتی در باره انقلاب اسلامی بهمن 1357 است. این پایگاه به همت دفتر ادبیات انقلاب اسلامی (مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری حوزه هنری) در 22 خرداد 1391 افتتاح شد. دفتر ادبیات انقلاب اسلامی در سال 1372 تأسیس شده و تاکنون آثار متعدد پژوهشی و تاریخی منتشر کرده است.

پایگاه اطلا‌ع‌رسانی انقلاب اسلامی به منظور بهره‌گیری انقلاب اسلامی‌‌پژوهان از داده‌ها، اطلاعات و آخرین یافته‌های پژوهشی، متناسب با فضای مجازی راه‌اندازی شد و پس از سه سال، بر اساس تجربه دست‌اندرکاران و نظرسنجی از کارشناسان و کاربران، نسخه پیشرفته‌تری از این سایت در دهه فجر 1394 ارائه گردید.  در آبان 1396 نیز، با انجام تغییرات جزئی از نسخه اصلی آن رونمایی به عمل آمد.

حجم عظیم منابع و داده‌های اطلاعاتی موجود در نشانی 22bahman.ir این پایگاه را محل رجوع و مورد توجه عموم علاقه‌مندان به تاریخ انقلاب اسلامی، بویژه انقلاب‌پژوهان، قرار داده است.

پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی شامل این بخش‌هاست: صفحه نخست، امروز در آیینه تاریخ، بانک اطلاعات، روزنامه‌های 57 - 59، برداشتی از اسناد لانه جاسوسی، خاطرات، گفت‌و‌گو/ خبر، مقاله، ادب و هنر، کتاب و نشریه، هر روز با یک شهید، گزارش، چندرسانه‌ای.

بانک‌ اطلاعات، از مهم‌ترین بخش‌های پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی با زیرمجموعه‌های کتابخانه (کتاب، روزنامه، مجله، سند، اعلام، منابع غیرفارسی)، دانشنامه، صدا و تصویر (فیلم، عکس، صدا)، فیش‌های تحقیقاتی (نهضت امام خمینی(ره)، ناموران) است. اطلاعات این بخش را واحدهای گوناگون دفتر ادبیات انقلاب اسلامی به منظور فعالیت‌های پژوهشی خود تهیه کرده‌اند که شامل موارد زیر است:

- حدود 380 هزار برگه یادداشت از کتاب‌ها و نشریات فارسی، عربی، انگلیسی، فرانسه و...

- فهرست اَعلام حدود 2 هزارعنوان کتاب و تعدادی از نشریات، اعم از نام اشخاص، مکان‌ها، تشکل‌ها و...

- زندگینامه چهره‌ها و شخصیت‌های مشهور و مؤثر در تاریخ معاصر ایران و بویژه انقلاب اسلامی

- مشخصاتِ شناسنامه‌ای افزون بر 40 هزار شخصیت تاریخ معاصر ایران در حوزه‌های سیاسی، نظامی، ادبی، هنری، اقتصادی، علمی و...

- مجموعه دانستنی‌هایی در زمینه انقلاب اسلامی، با توضیحاتی در ذیل هر مدخل و درباره‌ هر یک از اصطلاحات، مفاهیم و اسامی افراد و اماکن جغرافیایی

- بیش از 10 هزار عکس افراد و شخصیت‌ها، وقایع تاریخی و مکان‌های جغرافیایی، مربوط به تاریخ معاصر و انقلاب اسلامی.

در این بانک اطلاعات می‌توان هر واژه و موضوعی را مورد جست‌وجو قرار داد و نتایج را براساس زیرمجموعه‌های تفکیک شده کتابخانه، دانشنامه، صدا و تصویر و فیش‌های تحقیقاتی و منابع خارجی دریافت کرد.

 


مدیر مسئول: هدایت الله بهبودی|زیــر نــظــر شــــورای ســردبـیـری|مدیــر اجـــرایی: مرجان مهدی‌پور
niknami.net طراح و برنامه‌نویس: توحید نیکنامی


 نشانی: خیابان سمیه- نرسیده به خیابان حافظ - حوزه هنری - طبقه سوم - سایت انقلاب اسلامی

تلفن: 91088472 (021)

رایانامه: info@22bahman.ir