02 مرداد 1400
احمد ساجدی
تاکنون در زمینه فلسفه انقلاب اسلامی و چرایی شکل‌گیری و همچنین دستاوردهای آن آثار فراوانی به رشته تحریر درآمده است. برخی از این آثار به منابعی معتبر و با ارزش برای تحقیق و پژوهش مورخان و نویسندگان در حوزه انقلاب اسلامی تبدیل شده است.
یکی از آثاری که در حوزه انقلاب اسلامی منتشر شده، مجموعه‌ای است سه‌جلدی با عنوان «فلسفه انقلاب اسلامی در ایران». این مجموعه به قلم سیدحمید مولانا نوشته شده و به‌تازگی توسط انتشارات سروش منتشر و راهی بازار نشر شده است.
مولانا استاد روزنامه‌نگاری و مؤسس و مدرس دانشکده ارتباطات دانشگاه «امریکن.دی.سی» واشنگتن است و بیش از ۳۰ عنوان کتاب نوشته که برخی از آنها در حوزه‌های اسلام‌شناسی، غرب‌شناسی، دیپلماسی و روابط بین‌الملل به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. وی مشاور چندین سازمان بین‌المللی از جمله سازمان یونسکو بوده و نیز به مدت چند سال ریاست آکادمی علمی و بین‌المللی پژوهش در علوم ارتباطات را که متشکل از استادان و محققین این رشته در سطح بین‌المللی است بر عهده داشته است.
مجموعه «فلسفه انقلاب اسلامی در ایران» از سه مجلد با عناوین «مبانی نظری و ریشه‌های پیدایش انقلاب اسلامی»، «انقلاب اسلامی و آرمان وحدت امت اسلامی» و «انقلاب اسلامی و جهان معاصر» تشکیل شده است.
این‌کتاب سه‌جلدی مجموعه‌ای از مقالات نویسنده است که طی چنددهه گذشته در مطبوعات به چاپ رسیده‌اند. بیشتر فصول این‌کتاب در قالب ستون «چشم‌انداز» روزنامه کیهان چاپ شده‌اند. به گفته مؤلف کتاب، هدف اصلی از نگارش این‌مقالات، شناخت انقلاب اسلامی ایران، ویژگی‌های خاص آن در تاریخ و جهان معاصر است. او می‌گوید انقلاب‌هایی که در دنیا و در طول تاریخ مشاهده می‌کنیم، ممکن است جوانب مشترکی داشته باشند که رؤیت‌پذیرند اما نقاط متفاوت‌شان همیشه جلوه بیشتری دارد و از دیدگاه امام خمینی(ره) فلسفه و اهداف انقلاب اسلامی ایران، با انقلاب‌های دیگر در چند قرن گذشته و تاریخ معاصر، کاملاً متفاوت است.
مولانا می‌گوید اغلب آثاری که درباره انقلاب اسلامی ایران نوشته و منتشر شده، از نظریات و تئوری‌های مختلف انقلاب که در ادبیات غرب مرسوم‌اند، سرچشمه گرفته‌اند؛ مانند تئوری توطئه، تئوری تجددگرایی و مدرنیزاسیون، تئوری اقتصادی، تئوری مذهبی و فرقه‌ای، تئوری دیکتاتوری، تئوری دموکراسی یا مردم‌سالاری. نویسنده جلد اول کتاب خود را به تئوری یا همان مبانی نظری و ریشه‌های پیدایش انقلاب اسلامی ایران اختصاص داده است.
جلد اول این مجموعه، با عنوان «مبانی نظری و ریشه‌های پیدایش انقلاب اسلامی»، مبدأ و مبنای انقلاب و شکل‌گیری و هدایت آن توسط امام خمینی(ره) را مطرح می‌کند. عناوین بخش‌های مختلف این جلد عبارتند از:
مولانا در این بخش‌ها از رهبری علمای اسلامی و سپس کودتای ۲۸ مرداد شروع کرده و آن را به‌عنوان یکی از ریشه‌های انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار داده است. سپس به موضوعات دیگر پرداخته و در نهایت به سه نهاد اساسی نظام اسلامی و نقش مردم در شکل‌گیری این‌نهادها رسیده است.
نویسنده در جلد دوم کتاب با عنوان «انقلاب اسلامی و آرمان وحدت امت اسلامی»، ویژگی‌های انقلاب از جمله توانایی در ساختن تشکلی به نام «امت اسلامی» و توفیق در تأثیرگذاری بر تحولات منطقه را عنوان می‌کند. عناوین بخش‌های مختلف جلد دوم کتاب چنین است:
در فصل اول جلد دوم، ۵ بخش یا مقاله با این عناوین چاپ شده است: جامعه مدنی و جامعه اسلامی، جامعه اطلاعاتی و جامعه اسلامی، جامعه‌شناسی دانش، علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی ایران، جوهر جامعه‌شناسی اسلامی.
فصل دوم هم ۱۶ موضوع را با این‌عناوین دربرمی‌گیرد: انقلاب اسلامی و امت اسلامی، جامعه‌شناسی و امت اسلامی، اتحادیه امت اسلامی، ویژگی‌های اتحادیه امت اسلامی، سیادت و کرامت امت اسلامی، امت اساس سیاست خارجی ایران، وحدت اسلامی، منشور وحدت اسلامی، فرهنگ وحدت‌گرا و رهایی‌بخش، به‌سوی سیاست رهایی‌بخش و وحدت‌گرا، ضرورت تدوین الگوی رهایی‌بخش و وحدت‌گرا، ویژگی‌های سیاست رهایی‌بخش و وحدت‌گرا، نهضت‌های وحدت‌گرا و رهایی‌بخش، انقلاب مقدس و وحدت‌گرا، رویدادهای دنیا از دیدگاه اسلامی، مشروعیت سیاسی.
در فصل سوم هم بخش‌های «استکبار و کشورهای اسلامی»، «ایران نمی‌تواند بی‌طرف بماند»، «فلسطین و انقلاب اسلامی ایران» و «مبارزه امت اسلامی علیه اشغالگران» درج شده‌اند.
هدف نویسنده در جلد سوم، با عنوان «انقلاب اسلامی و جهان معاصر»، طرح اهداف برون‌مرزی انقلاب اسلامی بوده است. بخش‌های مختلف این جلد عبارتند از:
مولانا در این‌جلد مقالاتی آورده که موضوعشان مواجهه یا رویارویی انقلاب اسلامی ایران با دیگر کشورها و قدرت‌های جهانی است. مبارزات غرب علیه هویت اسلامی، پیش‌داوری‌های غلط آمریکا، غرب و سفسطه توسعه سیاسی، ظهور و سقوط کودتای مخملی، به سوی جهان‌شمولی اسلامی، ایران و رهبری جهان اسلام، اطلاع‌رسانی و انقلاب اسلامی، الگوی براندازی غرب این‌بار در ایران و... از جمله موضوعاتی هستند که در ۴ فصل این‌کتاب به آنها پرداخته شده است.
مجموعه سه‌جلدی «فلسفه انقلاب اسلامی در ایران» در سه رنگ سبز، سفید و قرمز منتشر شده است.
این مجموعه در 812 صفحه تنظیم شده که جلد اول با ۳۰۶ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۳۸ هزار تومان، جلد دوم با ۱۸۶ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۲۴ هزار تومان و جلد سوم با ۳۲۰ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۴۰ هزار تومان تهیه و تنظیم و در سال 1399 توسط انتشارات سروش منتشر شده است.
کتاب «فلسفه انقلاب اسلامی در ایران» در زمینه چرایی شکل‌گیری انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، پاسخگوی بسیاری از سئوالات طرح شده در ذهن نسل جوان است.
تعداد بازدید: 565
