24 تیر 1399
الهام صالح
اخراج «دیوید لمب»؛ خبرنگار روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز، اتفاقی بود که در تیر 1358 رخ داد. در پی این اتفاق هم اخراج این روزنامه‌نگار، هم کنترل رسانه‌های خارجی درباره نحوه پوشش مسائل ایران، توسط سفارت آمریکا با وزارت ارشاد مطرح شد.
در سند شماره 235 لانه جاسوسی درباره این مسائل چنین گزارش شده است: «لمب از نشریه لس‌آنجلس‌تایمز، توسط مدیر مطبوعات خارجی وزارت اطلاعات در تاریخ اول ژوئیه فراخوانده شد و به وی گفته شد که به عنوان عضو کارمند لس‌آنجلس‌تایمز او بیش از این اجازه اقامت در ایران را ندارد و باید هر چه زودتر اینجا را ترک گوید.»[1]
از قول این روزنامه‌نگار، تهیه گزارش انتقاد جبهه ملی از امام خمینی، دلیل این اخراج عنوان شده: «بنا به گفته لمب، مقام مزبور تهیه گزارش انتقاد جبهه ملی از خمینی را علت این اقدام ذکر کرده است. هر دو مطلب مربوطه توسط کن فرید یعنی خبرنگار همیشگی روزنامه در خاورمیانه که اکنون در مرخصی به سر می‌برد نوشته شده است که به زودی به اینجا بازخواهد گشت.»[2]
همچنین در این سند به این موضوع اشاره شده که روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز اجازه فعالیت در ایران را ندارد: «مقام مزبور گفته است که لس‌آنجلس‌تایمز اجازه فعالیت در اینجا را ندارد. اتفاقاً قرار است یکی از گزارشگران تایمز غروب روز 10 تیر ماه از راه برسد آن هم در رابطه با یک فیلم منطقه‌ای پیرامون زن و اسلام. لمب در تاریخ 11 تیرماه او را از فرودگاه به وزارتخانه خواهد برد تا معلوم شود که آیا وی اجازه دارد در اینجا مقاله خود را تهیه کند یا خیر. وی در این مورد تردید دارد و فکر می‌کند که در تاریخ 2 ژوئیه ایران را ترک خواهد گفت.»[3]
در سند 235 لانه جاسوسی به قرار ملاقات کاردار آمریکا با وزیر امور خارجه ایران و مطرح ساختن موضوع اخراج خبرنگار لس‌آنجلس‌تایمز با وی، پرداخته می‌شود، همچنین این موضوع مطرح می‌شود که اخراج روزنامه‌نگار لس‌آنجلس‌تایمز بر خلاف ابراز آزادانه عقاید است که ایران بر آن اصرار می‌ورزد: «قرار است کاردار با وزیر خارجه در ساعت 9:30 مورخ اول ژوئیه ملاقات نماید و در این ملاقات علاوه بر مسایل دیگر موضوع حاضر را نیز مطرح خواهد کرد و یادآور خواهد شد که این‌گونه اقدامات به هیچ‌وجه نمی‌تواند رابطه استوار و سازنده بین دو کشور ایران و آمریکا را که بدان امیدوار هستیم، پدید آورد. این مسئله شبهه سانسور را زمانی مطرح می‌سازد که دولت ایران خود بر ابراز آزادانه عقیده اصرار می‌ورزد.»[4]
سند شماره 243 لانه جاسوسی به تاریخ 31 تیر 1358 (4 ژوئیه 1979) نیز به موضوع اخراج خبرنگار لس‌آنجلس‌تایمز و ملاقات افسر ارشد سفارت آمریکا و کنسول سفارت با وزیر ارشاد ملی، پرداخته است: «افسر ارشد سفارت و کنسول در تاریخ 4 ژوئیه در ملاقات با میناچی، وزیر ارشاد ملی ایران، موضوع اخراج دیوید لمب خبرنگار روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز را مورد بررسی قرار دادند؛ آنها میناچی را در جریان قرار دادند که کاردار سفارت نیز در گفتگو با وزیر امور خارجه در خصوص این موضوع ابراز ناراحتی نموده است. میناچی پاسخ داد که به دلیل این‌که دیوید لمب مدارک لازم برای اقامت و فعالیت به عنوان یک خبرنگار خارجی را در اختیار نداشته، از وی خواسته شده است که ایران را ترک نماید.»[5]
در این دیدار، مقامات آمریکایی خاطر نشان کردند که اخراج لمب مغایر با جریان گردش اطلاعات است: «افسر ارشد سفارت خاطرنشان کرد که هم کاردار و هم دولت ایالات متحده آمریکا حق دولت موقت انقلاب اسلامی در اعمال اختیار و قدرت مسلم خود را محترم می‌شمارند اما خاطرنشان می‌کنند که به نظر دولت ایالات متحده آمریکا، اخراج دیوید لمب مغایر با اظهارات دولت موقت مبنی بر حمایت از جریان گردش اطلاعات است و نهایتاً منافع ایران را در مخاطره قرار خواهد داد.»[6]
بر اساس خواسته وزیر ارشاد ملی، علی بهزادنیا، مدیرکل امور بین‌الملل وزارت ارشاد ملی در این جلسه حاضر شد و به توضیحات دقیق‌تری راجع به این اخراج پرداخت: «آنچه در اثنای توضیحات وی بیش از هر چیز دیگری رخ می‌نمود اظهار گله‌مندی از رویکردها و گزارشات روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز در خصوص پیروزی انقلاب و رویدادهای پس از انقلاب بود.»[7]
در نهایت نیز مدیرکل امور بین‌الملل وزارت ارشاد ملی، از نقصان در مدارک دیوید لمب و نحوه پوشش اخبار ایران توسط روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز، به عنوان دلایل اخراج دیوید لمب؛ گزاشگر روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز نام برد.
در پایان این ملاقات، افسر سفارت آمریکا این پرسش را از مدیرکل امور بین‌الملل وزارت ارشاد ملی مطرح کرد که آیا سایر خبرنگاران لس‌آنجلس‌تایمز اجازه کار کردن در ایران را دارند، یا خیر: «افسر سفارت ملاقات را با این سئوال از بهزادنیا به پایان رساند که آیا اخراج دیوید لمب به معنای این است که روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز دیگر اجازه نخواهد داشت در ایران خبرنگار داشته باشد. بهزادنیا در پاسخ به این سئوال، بلافاصله تأکید کرد که چنانچه خبرنگار اعزامی اسناد و مدارک مورد نیاز را به همراه داشته باشد و در عین حال به قوانین و مقررات ایران تمکین نماید، حضور خبرنگار روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز در ایران بلامانع خواهد بود.»[8]
در این ملاقات، از «کتی هندریکس»، دیگر خبرنگار روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز به عنوان مصداق انعطاف دولت موقت ایران نام برده شد که این موضوع از نگاه «لینگن»؛ تهیه‌کننده گزارش، نوعی تزویر قلمداد شده است: «در اینجا نوعی تزویر و فریب مشاهده می‌شود چرا که هندریکس نیز همان وظیفه‌ای را بر عهده دارد که دیوید لمب داشت؛ اما به هر ترتیب هدف ما این است که دولت موقت را متوجه این حقیقت کنیم که تلاش برای کنترل رسانه‌های خارجی در خصوص نحوه پوشش مسایل ایران عبث و بیهوده خواهد بود. بنابراین، به نظر ما، در صورتی که روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز قصد داشته باشد که فرد جدیدی را جایگزین دیوید لمب کند، به راحتی موفق خواهد شد؛ البته با علم به این حقیقت که حتماً شرایط و الزامات مورد نیاز برای اقامت یک خبرنگار بیگانه در ایران را رعایت نماید.»[9]
در این گزارش به این موضوع نیز اشاره شده است که وزیر ارشاد ملی، اطلاعات دقیقی از جزئیات پرونده دیوید لمب ندارد: «آنچه از صحبت‌های بهزادنیا برمی‌آمد حاکی از این بود که میناچی اطلاعات دقیقی از جزئیات پرونده دیوید لمب ندارد و نمی‌داند که لمب با آزادی عمل تمام، مسئولیت و وظیفه خود را دنبال می‌کرده است؛ گواه این مدعا این است که در صورت اطلاع میناچی از جزئیات موضوع، وی با آمادگی و تسلط لازمه یک وزیر، در این خصوص به ایراد مطالب می‌پرداخت.»[10]
پی‌نوشت‌ها:
[1]اسناد لانه جاسوسی آمریکا، روزشمار انقلاب اسلامی، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چ سوم، پاییز 1390، (بخش اول)، کتاب دهم، ص 519.
[2]همان، ص 519 و 520.
[3]همان، ص 520.
[4]همان‌جا.
[5]همان، ص 531 و 532.
[6]همان، ص 532.
[7]همان‌جا.
[8]همان‌جا.
[9]همان، ص 532 و 533.
[10]همان، ص 533.
تعداد بازدید: 1061
