20 مهر 1398
زهرا قاسمی
سیر زندگی آیت‌الله اشرفی اصفهانی در کتاب «زندگی و مبارزات آیت‌الله شهید اشرفی اصفهانی» در دو بخش بیان شده است. بخش اول شامل 4 فصل: سده تا قم، هجرت به کرمانشاه، ویژگی‌ها و فضایل اخلاقی، از غروب سپیده‌گشا تا طلوع فجر است.
آیت‌الله عطاءالله اشرفی اصفهانی از سال 1302 در سن 21 سالگی به تحصیل در حوزه علمیه قم مشغول و در چهل سالگی موفق به اخذ گواهی اجتهاد شد. پس از تأسیس مدرسه دینی در کرمانشاه، او به درخواست آیت‌الله العظمی سیدحسین بروجردی به کرمانشاه رفت و به تدریس پرداخت. پس از رحلت آیت‌الله بروجردی در سال 1340 و قیام 15 خرداد 1342، آیت‌الله اشرفی اصفهانی به همراه دیگر علما، در اثبات اعلمیت و مرجعیت امام خمینی تلاش بسیاری کردند. او به‌خاطر فعالیت‌هایی که در دفاع از امام خمینی در کرمانشاه داشت، چندین بار به ساواک احضار شد.
آیت‌الله اشرفی اصفهانی از جمله روحانیونی بود که پس از دستگیری امام خمینی در 15 خرداد 1342، تلاش فراوانی برای نجات و آزادی ایشان کرد. او به نمایندگی از علمای کرمانشاه به تهران آمد و با روحانیون سایر شهرها طی جلسات و گفت‌وگوهای زیادی که داشتند، حکومت پهلوی را مجبور به برگرداندن امام به قم کردند. او یکی از بزرگ‌ترین حامیان و یاران وفادار امام خمینی در حرکت‌های سیاسی و مبارزه انقلابی بود. آیت‌الله اشرفی اصفهانی در سال 1342، اجازه‌نامه‌ای مبنی بر تصدی امور حسبیه و مطلقه از امام خمینی دریافت کرد.
آیت‌الله اشرفی اصفهانی در طول سال‌های دهه چهل زمینه پذیرش مرجعیت و زعامت امام خمینی در استان کرمانشاه را فراهم کرد، به شکلی که اکثر علمای شهر در اعلمیت امام خمینی با او هم‌عقیده شدند. به این ترتیب، مرجعیت امام خمینی در شهر کرمانشاه و توابع آن تثبیت شد.
طی سال‌های دهه‌های چهل و پنجاه آیت‌الله اشرفی اصفهانی با پیروی از رهبری و زعامت امام خمینی در نهضت انقلاب اسلامی، مبارزه خود را برای پیروزی نهضت اسلامی ادامه داد.
در سال 1357 عکس‌العمل او نسبت به دستگیری علمای کرمانشاه و فاجعه سینما رکس آبادان باعث هوشیاری مردم شد و در پایان ماه مبارک رمضان، همراه با سایر شهرها، روز عید فطر در کرمانشاه هم تظاهرات گسترده‌ای برگزار کردند. پس از این، تظاهرات‌های دیگری هم در کرمانشاه برگزار شد که آیت‌الله اشرفی اصفهانی در یکی از این تظاهرات‌ها بر اثر ازدحام و فشار جمعیت مجروح شدند. پس از این تظاهرات، عوامل امنیتی حکومت پهلوی، علما و روحانیون از جمله آیت‌الله اشرفی اصفهانی را دستگیر و به تهران اعزام کردند. او پس از چند روز بازداشت، آزاد شد و به کرمانشاه بازگشت و به فعالیت‌های خود ادامه داد. زمانی هم که روحانیون در اعتراض به بستن فرودگاه‌ها توسط حکومت پهلوی برای جلوگیری از ورود امام خمینی به ایران، در مسجد دانشگاه تهران متحصن شدند، آیت‌الله اشرفی اصفهانی به همراه جمعی از مردم کرمانشاه به تهران آمده و به جمع آن‌ها پیوستند.
بخش دوم کتاب شامل 3 فصل: پیروزی انقلاب اسلامی و فعالیت‌های آیت‌الله اشرفی اصفهانی، شهادت آیت‌الله اشرفی اصفهانی، آثار، تألیفات و مبانی فکری آیت‌الله اشرفی اصفهانی است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آیت‌الله اشرفی اصفهانی مسئولیت حزب جمهوری اسلامی در استان کرمانشاه را بر عهده گرفت. در سال 1358 طی حکمی از سوی امام خمینی، او به امامت جمعه کرمانشاه منصوب شد و در این سمت، تلاش فراوانی برای ایجاد وحدت بین شیعه و سنی کرد.
عملکرد و موضع‌گیری‌های صحیح آیت‌الله اشرفی اصفهانی در ماجرای عزل ابوالحسن بنی‌صدر، فتنه خلق مسلمان تحت حمایت از آیت‌الله شریعتمداری (سیدکاظم میرفیضی) در تبریز و قم، حمایت از کاندیداتوری محمدعلی رجایی و آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای در انتخابات ریاست جمهوری، نشان‌دهنده حمایت قاطع او از امام و انقلاب بود.
وقتی که جنگ تحمیلی عراق علیه ایران شروع شد، او جزو روحانیونی بود که شخصاً به مناطق جنگی رفت و در پشت جبهه هم در فرصت‌هایی که داشت به حضور در جبهه‌ها تأکید می‌کرد. رسیدگی به وضعیت مهاجرین جنگی، دل‌جویی از مجروحین و خانواده شهدا از جمله فعالیت‌های او بود.
آیت‌الله اشرفی اصفهانی چند بار مورد سوءقصد افراد وابسته به سازمان مجاهدین خلق قرار گرفت و در نهایت ظهر روز 23 مهر 1361 توسط یکی از نیروهای وابسته به سازمان مجاهدین خلق (منافقین) هدف انفجار نارنجک قرار گرفت و در محراب نماز به شهادت رسید. او چهارمین شهید محراب است. روز 24 مهر در سراسر ایران عزای عمومی اعلام شد و پیکر او پس از تشییع در کرمانشاه به اصفهان منتقل و در تخت فولاد به خاک سپرده شد.
امام خمینی پس از شهادت آیت‌الله اشرفی اصفهانی فرمود: مرحوم شهید بزرگوار حضرت حجت‌الاسلام و المسلمین حاج‌آقا عطاءالله اشرفی را در این مدت طولانی به صفای نفس و آرامش روح و اطمینان قلب و خالی از هواهای نفسانی و تارک هوا و مطیع امر مولا و جامع علم مفید و عمل صالح می‌شناسم و در عین حال مجاهد و متعهد و قوی‌النفس بود.
پس از پایان دو بخش اصلی کتاب، بخش‌های ضمائم، نتیجه‌گیری، اسناد و تصاویر، کتابنامه و نمایه در قسمت انتهایی کتاب قرار دارند. در بخش ضمائم، پیام‌هایی که به مناسبت شهادت آیت‌الله اشرفی اصفهانی صادر شده، پیام‌های این شهید برای دیگران به همراه متن آخرین خطبه نماز جمعه، نظرات او در مورد ولایت، آخرین مصاحبه و درس اخلاق او آمده است.
بخش اسناد و تصاویر هم بیشتر شامل گزارش فعالیت‌های آیت‌الله اشرفی اصفهانی و نمونه‌هایی از دست‌خط او و نامه‌های امام به اوست. تصاویر او نیز به این بخش افزوده شده است.
حسین کاوشی و فاطمه نظری کهره از پژوهشگران تاریخ انقلاب اسلامی، مؤلفین کتاب مذکور هستند. «پشت دروازه‌های شهر» و «انقلاب اسلامی و شش کودتای شکست خورده» از جمله آثار حسین کاوشی و «بنی‌صدر از ظهور تا سقوط» از آثار فاطمه نظری کهره هستند.
کتاب «زندگی و مبارزات آیت‌الله شهید اشرفی اصفهانی» در قطع رقعی با حجم 416 صفحه در سال 1397 توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است.
تعداد بازدید: 954
